Πολυπαραγοντική είναι η εξίσωση στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, καθώς οι διακρατικές συμφωνίες για τα ενεργειακά, οι πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή μπλέκονται σε ένα κουβάρι.
Σε τηλεδιάσκεψη, που πραγματοποιήθηκε χθες, έγινε κάτι παραπάνω από σαφές ότι στην κατάσταση που διαμορφώνεται στην περιοχή, οι Αμερικανοί θέλουν να έχουν κυρίαρχο λόγο, κατ’ αρχάς στο πεδίο της Ενέργειας, χωρίς να κρύβουν τη διάθεση τους να «κοντύνει» ο ρόλος της Ρωσίας, την ώρα που Γάλλοι και Γερμανοί παίρνουν θέση για το «Green Deal», δηλαδή τις «πράσινες» επενδύσεις που θα γίνουν και στην Ελλάδα στο πλαίσιο της μετάβασης της Ευρώπης κι ενώ η Τουρκία επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα.
Τι συζήτησαν ΗΠΑ και Ελλάδα
Η χθεσινή τηλεδιάσκεψη ήταν υψηλού επιπέδου και ήταν η δεύτερη συνάντηση Στρατηγικού Διαλόγου για Ενεργειακά Θέματα. Από την αμερικανική πλευρά μετείχαν ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας, Υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για τις Ενεργειακές Πηγές, Francis R. Fannon κι ο Υφυπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Mark Menezes. Από την ελληνική πλευρά ήταν ο Υφυπουργός Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία, Κωσταντίνος Φραγκογιάννης και ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γεράσιμος Θωμάς. Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν, επιβεβαίωσαν τη δέσμευση της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών να συνεργαστούν για την υποστήριξη της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, να συνεργαστούν με περιφερειακούς εταίρους στην Ανατολική Μεσόγειο για την ανάπτυξη ενεργειακών πόρων και για την προώθηση της περιφερειακής ενεργειακής ασφάλειας.
«Οι αντιπροσωπείες των ΗΠΑ και της Ελλάδας συζήτησαν τις τρέχουσες εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης των ΗΠΑ για συμπεριληπτικές συνεργασίες που φέρνουν εγγύτερα τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό το πλαίσιο και τα δύο μέρη εξέφρασαν τη σταθερή ισχυρή υποστήριξή τους για τον μηχανισμό 3 + 1 και για το Φόρουμ της Ανατολικής Μεσογείου για το Φυσικό Αέριο (East Mediterranean Gas Forum).
«Καρφιά» στην Τουρκία για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα
Συζήτησαν, επίσης, τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς ενέργειας που δημιουργήθηκαν από την πανδημία COVID-19. Κάθε πλευρά επανέλαβε τη σημασία της διαφοροποίησης στον ενεργειακό τομέα, που αναδείχθηκε από την πρόσφατη διαταραχή των αλυσίδων εφοδιασμού», αναφέρει το ανακοινωθέν, το οποίο «φωτογραφίζει» και τις προκλήσεις της τουρκικής πλευράς, αναφορικά με τις ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα των ελληνικών νησιών.
«Οι αντιπροσωπείες των ΗΠΑ και της Ελλάδας υπογράμμισαν την ανάγκη όπως όλα τα κράτη της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου να διεξάγουν τις δραστηριότητές τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, όπως αποτυπώνεται στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, και να προωθήσουν τις σχέσεις καλής γειτονίας προς όφελος της περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας, δημιουργώντας έτσι ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και οδεύσεων», επισημαίνει το ανακοινωθέν με φόντο την επικοινωνία Μητσοτάκη- Ερντογάν.
Τι δείχνει η ανακοίνωση για τις προθέσεις των ΗΠΑ
Τα δύο τελευταία μέρη του ανακοινωθέντος αναδεικνύουν αφενός την πρόθεση και διάθεση των ΗΠΑ να υποστηρίξουν κάθε εναλλακτική δίοδο (αγωγοί) για τον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο, πέρα από τη ρωσική επιρροή αφετέρου την πρόθεση και διάθεση των Αμερικανών να μπουν στο «παιχνίδι» των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη χώρα μας, που μόλις αρχίζει:
- «Ο Υφυπουργός Εξωτερικών Fannon εξέφρασε την ικανοποίησή του για την ολοκλήρωση του ελληνικού τμήματος του Διαδριατικού αγωγού φυσικού αερίου (TAP), την υποστήριξη για τη συνέχιση της κατασκευής του Διασυνδετηρίου αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), καθώς και για την επίτευξη προόδου στο έργο της πλωτής μονάδας υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης και της υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου της Καβάλας, καθώς, επίσης, και στη διασύνδεση Ελλάδας - Βόρειας Μακεδονίας. Οι αντιπροσωπείες της Ελλάδος και των ΗΠΑ επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους στη διαφοροποίηση των εξαγωγικών επιλογών για τις ενεργειακές πηγές της Ανατολικής Μεσογείου, που ενισχύουν την ενεργειακή ασφάλεια σε περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο και είναι εμπορικά βιώσιμες, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλάβουν νέα έργα υποδομής όπως ο Αγωγός της Ανατολικής Μεσογείου (EastMed)».
- «Η Ομάδα συζήτησε, επίσης, δυνητικές επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα των ΗΠΑ στον ελληνικό ενεργειακό τομέα, τις ευκαιρίες στην αγορά πετρελαίου και την επέκταση της συνεργασίας στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Αυτό αναδείχθηκε από τις νέες ευκαιρίες για αμερικανικές επενδύσεις που δημιουργούνται από το Development Finance Corporation (DFC) των ΗΠΑ. Αμφότερες πλευρές χαιρέτισαν τη συμμετοχή της ExxonMobil σε συνεργασία με την Total και τα Ελληνικά Πετρέλαια σε δύο θαλάσσιες περιοχές, οι οποίες έχουν παραχωρηθεί για έρευνα και εκμετάλλευση Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης και προσβλέπουν στη σφυρηλάτηση νέων συνεργασιών σε αυτόν τον τομέα. Οι δυο πλευρές συζήτησαν, επίσης, τις πιθανές ευκαιρίες για επενδύσεις των ΗΠΑ στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, υπό το φως του πρόσφατα επικυρωμένου ελληνικού νόμου περί του «Εκσυγχρονισμού της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας».
Ο ρόλος της Γερμανίας
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το Βερολίνο δεν προτίθεται να παίξει το ρόλο του κομπάρσου, ειδικά όσον αφορά στη σκακιέρα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Από τις «ενέσεις»- μαμούθ στις γερμανικές επιχειρήσεις φαίνεται, άλλωστε, ότι η Γερμανία προτίθεται να αξιοποιήσει την ευκαιρία της πανδημίας για να ενισχύσει τη θέση της στις αγορές.
Ενδεικτικό είναι ότι πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Απριλίου, όταν έγινε η πρώτη «μάχη» για το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, η Α. Μέρκελ έλαβε κοινή επιστολή 189 επιχειρήσεων, συνδέσμων βιομηχανιών, think tanks και ΜΚΟ, με την οποία ζήτησαν «πράσινη» ανάκαμψη μετά την πανδημία. Μια ματιά στις υπογραφές που συνοδεύουν την επίμαχη επιστολή, αποδεικνύουν ότι η «Πράσινη» Επανάσταση δεν αφορά μόνο σε... ρομαντικούς οικολόγους, αλλά σε οικονομικά συμφέροντα τρισεκατομμυρίων ευρώ. «Είναι στο χέρι σας να αξιοποιήσετε το lockdown λόγω κορωνοϊού, για μια βιώσιμη επανεκκίνηση της οικονομίας μας. Η Γερμανία πρέπει να παίξει το ρόλο του πρωτοπόρου στην Ευρώπη και στον κόσμο, υπό αυτήν την άποψη», λέει χαρακτηριστικά η επιστολή των 189.
Σύμφωνα με υπολογισμούς (International Renewable Energy Agency), οι «πράσινες» επενδύσεις μπορούν να «αυγατίσουν» το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά περίπου 98 τρισ δολάρια ως το 2050, με βάση την παραδοχή ότι για 1 δολάριο τέτοιας επένδυσης, επιστρέφουν στην οικονομία 3-8 δολάρια. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι μπορούν να δημιουργηθούν ως και 42 εκατομμύρια θέσεις εργασίας τα επόμενα 30 χρόνια, καθώς και να βελτιωθούν οι κοινωνικοί και υγειονομικοί δείκτες.