Για μία ακόμη φορά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη ρητορική του επέλεξε να δυναμιτίσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, κάνοντας μάλιστα εμπρηστικές δηλώσεις για δύο σοβαρά ζητήματα, γεγονός που προκάλεσε συντονισμένη αντίδραση από την Αθήνα.
Η πρώτη συνέπεια της νέας προκλητικής τοποθέτησης του Ερντογάν ήταν το διπλωματικό επεισόδιο, αφού στο άκουσμα των όσων έλεγε ο Τούρκος πρόεδρος ενώπιόν του- σε εκδήλωση εγκαινίων αγωγού φυσικού αερίου στα Υψαλα- ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δημήτρης Οικονόμου, αλλά και η υπόλοιπη ελληνική αντιπροσωπεία, αποχώρησαν αμέσως.
Ακολούθησε ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, που καταδίκαζε τη ρητορική του Ερντογάν και τις τουρκικές ενέργειες, ενώ και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, επέκρινε σφοδρά την Αγκυρα και κάλεσε την ΕΕ να αντιδράσει. Γιατί πέρα από την πάγια τακτική της πρόκλησης που ακολουθεί η Τουρκία στο ζήτημα των γεωτρήσεων που πραγματοποιεί ανοιχτά της Κύπρου, τώρα στο κάδρο της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έχει μπει και η συμφωνία που υπέγραψε η γειτονική χώρα με τη Λιβύη για τα θαλάσσια σύνορα.
Ο Ερντογάν κλιμάκωσε την ένταση με τη δημόσια τοποθέτησή του μία ημέρα μετά το προειδοποιητικό μήνυμα που έστειλε προς την Αγκυρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από το βήμα του συνεδρίου της ΝΔ. «Όσοι βιάζονται να αμφισβητούν, με τρόπο θεσμικά σαθρό, τα κυριαρχικά μας δικαιώματα να γνωρίζουν ότι θα βρουν απέναντί τους όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά και τους Ευρωπαίους συμμάχους μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός, που ήδη έχει θέσει το θέμα της τουρκικής προκλητικότητας στον Ιταλό ομόλογό του, Τζουζέπε Κόντε, στη συνάντηση που είχαν αυτή την εβδομάδα, ενώ είχε επικοινωνία και με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.
Επειτα από αυτές τις εξελίξεις, αναμένεται με ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον το τετ α τετ του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ντόναλντ Τραμπ στο Λονδίνο. Στις 4 Δεκεμβρίου, θα έχουν γεύμα εργασίας στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ και εκεί ο πρωθυπουργός αναμένεται να θέσει και το ζήτημα της στάσης της Τουρκίας.
Τι είπε ο Ερντογάν για Λιβύη και γεωτρήσεις
Μιλώντας στην τελετή εγκαινίων του αγωγού φυσικού αερίου TANAP, στα Υψαλα της Τουρκίας, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναφέρθηκε τόσο στη συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη, για τα θαλάσσια σύνορα, όσο και στις τουρκικές γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο.
«Οι πυλώνες αυτής της συμφωνίας θα εφαρμοστούν με ακρίβεια. Τώρα απειλούν τη Λιβύη. Η συμφωνία θα πάει στη Βουλή και θα προχωρήσουμε. Οι ενέργειές μας θα φέρουν ειρήνη και ευημερία, όχι σύγκρουση και αίμα», είπε ο Ερντογάν αναφερόμενος στο πρώτο ζήτημα. «Καλώ όλες τις πλευρές στην ανατολική Μεσόγειο. Αν μετατρέψουμε την ενέργεια σε εργαλείο συνεργασίας και όχι σύγκρουσης. Εξαιτίας της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού και της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, η ενέργεια έχει σοβαρή παγκόσμια σημασία. Ο ενεργειακός χάρτης του κόσμου άλλαξε. Νέοι παράγοντες είναι εδώ σήμερα», συμπλήρωσε.
«Κάποιος προσπαθεί να τροφοδοτήσει την ένταση, αντί απλά να μοιραστεί τις πηγές υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο. Οι πολιτικές της απειλητικής ρητορικής και των εκβιασμών χρησιμοποιούνται όπου υπάρχει η πιθανότητα δίκαιης μοιρασιάς. Ομως, καμία χώρα δεν είναι υπεράνω του διεθνούς δικαίου. Κάναμε το επόμενο βήμα. Ούτε θα παραιτηθούμε των δικαιωμάτων μας, ούτε των Τουρκοκυπρίων, ούτε θα ζητήσουμε για κάτι που δεν έχουμε. Δεν αποσύρουμε τα πλοία μας από εκεί με τις φωνές και τις προκλήσεις τους», δήλωσε ο Ερντογάν αναφερόμενος στις γεωτρήσεις ανοιχτά της Κύπρου.
Αποχώρησε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Δ. Οικονόμου
Εξαιτίας των εμπρηστικών δηλώσεων που έκανε ο Ερντογάν, ο υφυπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Δημήτρης Οικονόμου και η υπόλοιπη ελληνική αντιπροσωπεία αποχώρησαν από την τελετή εγκαινίων.
«Δεν μπορώ να πω ότι το ανέμενα. Το θεωρούσα ως ένα πιθανό ενδεχόμενο. Προετοιμασμένος ήμουν», είπε ο κ. Οικονόμου στον ΣΚΑΪ. «Εγώ είχα πάει ως εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης για ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα: τα εγκαίνια του αγωγού TANAP, ο οποίος θα συνδεθεί με τον αγωγό TAP. Άρα, είχαμε λόγο να είμαστε παρόντες στα εγκαίνια. Αφ’ης στιγμής ο κ. Ερντογάν άρχισε να αναφέρεται σε θέματα άσχετα με τα εγκαίνια του αγωγού- και με προκλητικό τρόπο κιόλας για την Ελλάδα- θεώρησα αυτονόητο ότι έπρεπε να αποχωρήσω», δήλωσε ακόμη.
Οταν ρωτήθηκε αν επικοινώνησε με την Αθήνα προτού φύγει, ο κ. Οικονόμου απάντησε: «Εκείνη τη στιγμή δεν επικοινώνησα. Είχαμε προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο αλλά δεν το θεωρούσαμε δεδομένο. Αν το θεωρούσαμε δεδομένο δεν θα πηγαίναμε».
ΥΠΕΞ: Λυπηρή η στάση Ερντογάν
Με ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε τις δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Ο κατεξοχήν παραβάτης του διεθνούς δικαίου στην περιοχή επιμένει να μην αντιλαμβάνεται ότι η παρανομία δεν παράγει δίκαιο. Η συνεχιζόμενη παραβατικότητα της Τουρκίας, άλλοτε με τη μορφή απειλών άλλοτε με έμπρακτες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, δυστυχώς δεν επιβεβαιώνει απλώς αυτή την ιδιότητα αλλά και υπονομεύει τη σταθερότητα και τα συμφέροντα όλων των λαών της ευρύτερης περιοχής», ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών.
«Καταδεικνύει την απόλυτη περιφρόνηση προς τις αρχές καλής γειτονίας, ακρογωνιαίο λίθο της ειρηνικής συνύπαρξης των κρατών και θεμελιώδη προϋπόθεση της ευρωπαϊκής προοπτικής της», ανέφερε ακόμη η ανακοίνωση και συνέχιζε: «Είναι λυπηρό που ο Τούρκος Πρόεδρος επέλεξε να μετατρέψει ένα έργο ειρηνικής συνεργασίας σε παράσταση πολεμικής ρητορικής και περιφρόνησης της διεθνούς νομιμότητας».
Σε ό,τι αφορά την αποχώρηση του κ. Οικονόμου, το ΥΠΕΞ ανέφερε ότι ήταν φυσική συνέπεια και έμπρακτη καταδίκη των δηλώσεων του Ερντογάν και η ανακοίνωση κατέληγε: «Ευχόμαστε η τουρκική ηγεσία να αντιληφθεί ότι ο σεβασμός της διεθνούς νομιμότητας δεν είναι η διακριτική της ευχέρεια αλλά συνιστά απόλυτη υποχρέωσή της».
Παυλόπουλος: Στα όρια της φαιδρότητας η συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης
Αλλά και ο Προκόπης Παυλόπουλος κατακεραύνωσε την Τουρκία, για τη συμφωνία της με τη Λιβύη για τα θαλάσσια σύνορα, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Αντόνιο Ταγιάνι, πρόεδρο της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σχολίασε ότι η θεσμική σαθρότητα της συμφωνίας Τουρκίας- Λιβύης αγγίζει τα όρια της φαιδρότητας και υπογράμμισε ότι θα πρέπει να την καταγγείλει η ΕΕ, ως παντελώς ανυπόστατη. «Η κυβέρνηση της Λιβύης πρέπει να προειδοποιηθεί, αμέσως, για τις βαρύτατες επιπτώσεις εις βάρος της, όσο ακολουθεί την ανεύθυνη πολιτική του πειθήνιου υπηρέτη της τουρκικής αυθαιρεσίας και προκλητικότητας», είπε ακόμη ο κ. Παυλόπουλος, ενώ κάλεσε την ΕΕ να αντιδράσει άμεσα και να επιβάλει κυρώσει στην Τουρκία, για προσβολή των αρχών του ανθρωπισμού στο πεδίο του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος, υπερασπιζόμενη το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
Ο κ. Παυλόπουλος αναφέρθηκε και στο ζήτημα της ΑΟΖ, υπογραμμίζοντας ότι οι τουρκικές ενέργειες σε αυτό το θέμα αποτελούν επιδεικτική περιφρόνηση του Δικαίου της Θάλασσας κατά την Συνθήκη του Montego Bay του 1982.