Ο Κώστας Σημίτης πέρασε πλέον στην Ιστορία.
Μια αυτόφωτη πολιτική προσωπικότητα με άποψη, πείσμα, σχέδιο και «μπλοκάκι» που κέρδισε δύο εκλογές, σήκωσε ανάστημα στον Ανδρέα Παπανδρέου, έβαλε την Ελλάδα στην ΟΝΕ και την Κύπρο την ΕΕ -αναμφίβολα επηρέασε την σύγχρονη πολιτική ιστορία. Ο αδόκητος θάνατός του, σκόρπισε θλίψη σε φίλους και αντιπάλους του.
Όσοι τον γνώρισαν από κοντά, άλλοι λίγο περισσότερο, άλλοι λιγότερο, έχουν από μια ιστορία να διηγηθούν. Ως δημοσιογράφος που καλύπτει πολιτικό ρεπορτάζ από το 1993 και δη τον χώρο του ΠΑΣΟΚ, ο Σημίτης ήταν ο πολιτικός που γνώρισα σχεδόν λιγότερο από όλους. Τόσο ως υπουργό, όσο και ως πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και Πρωθυπουργό. Όχι γιατί δεν το επεδίωξα, αλλά γιατί ο ίδιος κρατούσε – ευγενικά – τις απόλυτες αποστάσεις. Τον είχα πρωτοδεί στο γραφείο του στο υπουργείο Βιομηχανίας, πρέπει να ήταν το 1994-95. Ήταν η περίοδος που είχε αρχίσει να σχηματίζεται κύμα αμφισβήτησης (για δεύτερη φορά, αλλά αυτή τη φορά πιο ισχυρό) απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου. Λίγους μήνες αργότερα, ήρθε το δείπνο των τεσσάρων (Σημίτης, Πάγκαλος, Αυγερινός και Βάσω Παπανδρέου) στο σπίτι της στο Χαλάνδρι όπου αποφασίστηκε να βγει μπροστά ο Κώστας Σημίτης ως αιχμή του δόρατος και υποψήφιος διάδοχος του Ανδρέα.
Τεράστιος Σημίτης, σε πείσμα όλων των εχθρών του
Στο Ωνάσειο, όπου ξημεροβραδιαζόμασταν στην περίφημη «τέντα» αναμένοντας τα νεότερα για την υγεία του Ανδρέα Παπανδρέου, θυμάμαι μία επίσκεψη του Κώστα Σημίτη. Ώσπου έφτασε η 15η Ιανουαρίου 1996. Ο βαριά ασθενής, (πειθ)αναγκάζεται να υπογράψει επιστολή παραίτησης από την πρωθυπουργία.
Η πρώτη νίκη στην ΚΟ του ΠΑΣΟΚ και η πρωθυπουργία
Οι εξελίξεις τρέχουν ανεξέλεγκτα πλέον. Τρεις ημέρες αργότερα, στην κρίσιμη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, το κλίμα είναι τεταμένο. Είμαι μέσα – έξω, προσπαθώ να συλλέξω πληροφορίες για το αποτέλεσμα του α’ γύρου. Βλέπω τον Σημίτη, ψύχραιμο σαν να είναι από άλλο κόσμο. Ανακοινώνεται το αποτέλεσμα, πρώτος ο Σημίτης με 57 ψήφους, δεύτερος ο Τσοχατζόπουλος με 53, τρίτος ο Αρσένης με 50 και τέταρτος με 11 ο Χαραλαμπόπουλος. Οι επιτελείς του Άκη πανηγυρίζουν. Θεωρούν βέβαιο ότι θα επικρατήσουν στον β’ γύρο, εισπράττοντας τις περισσότερες ψήφους από τους βουλευτές που στήριξαν Αρσένη-Χαραλαμπόπουλο. Κοιτάζω τον Σημίτη ξανά. Ανέκφραστος, όπως πάντα. Λίγη ώρα αργότερα, έχω το αποτέλεσμα του β’ γύρου: Σημίτης 86, Άκης 75. Τρέχω να το μετεφέρω στο ραδιόφωνο και τους «καλωδιωμένους» συναδέλφους της τηλεόρασης. Κλεφτά ρίχνω μια ματιά στα δύο επιτελεία: Περιχαρείς οι περί τον Σημίτη, ο ίδιος σχεδόν ανέκφραστος. «Κηδεία» στους συνεργάτες Τσοχατζόπουλου, αποσβολωμένος ο ίδιος.
Ακολούθησε η κρίση των Ιμίων και, μερικούς μήνες μετά, ο θάνατος του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Σημίτης ήταν στη Ρώμη, τον ενημέρωσαν τα χαράματα και έκανε το πρωί μια δήλωση.
Το όλα ή τίποτα στο Συνέδριο
Μία εβδομάδα αργότερα, το κλίμα στο Ολυμπιακό Στάδιο όπου διεξήχθη το 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ ήταν πολεμικό, το έπιανες στον αέρα. Γιούχα, φωνές, αποδοκιμασίες, ιαχές, μάχη παρασκηνίου. Ο Σημίτης έκανε το πρώτο, πολιτικά, αυτονόητο: Τα ζήτησε όλα ή τίποτα, ξέροντας ότι σε περίπτωση διαρχίας δεν θα προχωρούσε τίποτα. Κέρδισε ξανά τον Τσοχατζόπουλο. Και τον Σεπτέμβρη του ίδιου έτους έκανε το εξίσου, πολιτικά, αυτονόητο: Προκήρυξε εκλογές και τις κέρδισε. Όπως και τις επόμενες, του 2000 έστω και «με την ψυχή στην Κούλουρη».
Από το 1996, ως το 2004 οπότε και έδωσε το δαχτυλίδι της διαδοχής του στον Γιώργο Παπανδρέου, ακολούθησα τον Κώστα Σημίτη σε δεκάδες περιοδείες του, εντός και εκτός Ελλάδος.
Θυμάμαι ακόμη το βλέμμα του όταν πετώντας για Καλαμάτα, σηκώθηκα με έναν συνάδελφο που φοβόταν τις πτήσεις να πάμε στο κόκπιτ, για να του εξηγήσει ο φίλος πιλότος γιατί οι φόβοι του είναι αβάσιμοι. Περάσαμε δίπλα από τον Κώστα και τη Δάφνη Σημίτη που έντρομοι μας άκουσαν να λέμε «πάμε να πιλοτάρουμε».
Οι «τσικουδιές» της Κρήτης
Στην... επική περιοδεία της Κρήτης, όπου σε 3 ημέρες γυρίσαμε το νησί από άκρου εις άκρον. Βόρειο και νότιο οδικό άξονα. Το πρόγραμμά του πυκνό, με ομιλίες στις μεγάλες πόλεις και δεκάδες (πάνω από 20-25) στάσεις σε επιλεγμένα χωριά στο δρόμο μας. Κάθε στάση και κέρασμα με ρακές και καλτσούνια. Έκπληκτοι είδαμε τον «άχρωμο« Σημίτη να τσουγκρίζει και να πίνει – όπως τον είχαν συμβουλεύσει οι επιτελείς του – σε κάθε στάση. Όπως μου αποκάλυψαν αργότερα, το ποτήρι του Σημίτη ήταν γεμάτο με νερό, αλλιώς…
Φανατικός με το πρόγραμμα, «Εγγλέζος» στα ραντεβού του. Το βιώσαμε στη Σητεία. Καθίσαμε όλοι οι δημοσιογράφοι σε καφέ για να γράψουμε και να ενημερώσουμε τις εφημερίδες μας. Σε μια στιγμή διαπιστώνουμε έντρομοι με έναν άλλο συνάδελφο ότι είχαν εξαφανιστεί άπαντες. Τρέχουμε στο ελικοδρόμιο, άφαντο το Σινούκ. Τηλεφωνώ σε έναν από τους άλλους δημοσιογράφους. «Πετάμε ήδη για Άγιο Νικόλαο» μου είπε και πάγωσα. Τελικά εμείς οι δύο που μείναμε πίσω φτάσαμε στην Ιεράπετρα με ταξί και λίγο αργότερα, κατάκοποι και οι υπόλοιποι με το ελικόπτερο.
Με το ίδιο Σινούκ πετάξαμε την επομένη για Γαύδο. Θυμάμαι την αμηχανία του Κ. Σημίτη, όταν διαπίστωσε ότι οι θηριώδεις έλικες σήκωσαν άμμο ενοχλώντας κάποιους σκηνίτες τουρίστες. Δεν ήθελε να προκαλεί ή να ενοχλεί…
Η λάμψη του ευρώ στο Πόρτο
Σε μια Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στην Φέιρα της Πορτογαλίας, δίπλα στο Πόρτο, τον Ιούνιο του 2000 έγινε η επισημοποίηση της ένταξης της Ελλάδας στην ΟΝΕ. Μάλιστα είχε παρευρεθεί και ο τότε πρόεδρος της ΝΔ Κώστας Καραμανλής με τη Νατάσσα Παζαΐτη για τη σύνοδο του ΕΛΚ. Θυμάμαι τον Κώστα Σημίτη να λάμπει από χαρά. Ήταν στόχος ζωής. Στον αντίποδα, το ίδιο βράδυ, συνάντησα τον Άκη Τσοχατζόπουλο με έναν στενό του συνεργάτη σε ένα μαγαζί, να μην κρύβει το παράπονό του γιατί δεν είχε κληθεί στην δεξίωση που ακολούθησε.
Τα επεισόδια στο Μάλμε της Σουηδίας
Σε άλλη Σύνοδο Κορυφής επί ελληνικής προεδρίας της ΕΕ στη Χαλκιδική το 2003, έγιναν επεισόδια και διαμαρτυρίες στη Θεσσαλονίκη, όμως ο Κώστας Σημίτης ήταν ατάραχος. Πίστευε στην αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων και της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Το ίδιο ανεπηρέαστος έδειχνε και στη Σύνοδο της ΕΕ για την ανεργία στο Μάλμε της Σουηδίας, όπου είχαν συγκεντρωθεί διαδηλωτές από όλη την Ευρώπη. Είχε βγει βόλτα στους δρόμους της πόλης όταν ξέσπασαν τα πρώτα επεισόδια. Είδα τους αστυνομικούς του ανήσυχους να ψάχνουν τρόπο να τον προστατεύσουν – και φυσικά το πέτυχαν. Αλλά ο ίδιος είχε εκείνο το ανθυπομειδίαμα της σιγουριάς του ανθρώπου που ξέρει τον κίνδυνο. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι τοποθετούσε βόμβες επί Χούντας.
Στη Χίο «είναι μαζί μας ο... Ευάγγελος Σημίτης»
Θυμάμαι το ευτράπελο στους Βροντάδες της Χίου - όπου πάλι είχε γυρίσει κάθε χωριό – όταν ο τότε γραμματέας της ΝΕ ΠΑΣΟΚ τον είχε προαναγγείλει με επική γκάφα: «Είναι μαζί μας, ο πρωθυπουργός… Ευάγγελος Σημίτης!». Εκείνος καμία αντίδραση, αλλά στελέχη του ΚΚΕ που διαμαρτύρονταν για την Παιδεία, το έκαναν σλόγκαν: «Ευάγγελος Σημίτης, οε, οε».
Οι Άγιοι Θεόδωροι και ο ανασχηματισμός που δεν έγινε
Ένα καλοκαιρινό βράδυ Παρασκευής, «στέρφο» από ειδήσεις, είχαμε σύσκεψη στην εφημερίδα που δούλευα τότε. Το κλίμα στα δημοσιογραφικά γραφεία ήταν ότι επίκειται ανασχηματισμός. «Ο Σημίτης γράφει-σβήνει ονόματα στο μπλοκάκι» ήταν τίτλοι της εποχής. Έπεσε η ιδέα να πάω την επομένη στους Αγίους Θεοδώρους, στο εξοχικό του, μήπως μπορέσω να τον δω ή να εξασφαλίσω μια δήλωση. Πράγματι, με έναν φωτογράφο φτάσαμε Σάββατο μεσημέρι και κατεβήκαμε στην παραλία. Το αστικό λιτό σπίτι του ζεύγους Σημίτη ήταν πάνω στο κύμα. Δύο σκοπιές με αστυνομικούς μας έκοψαν τη φόρα. Περάσαμε από μπροστά μια δυο φορές. Ο Σημίτης ήταν στον κήπο με κοντομάνικο και χαλάρωνε διαβάζοντας ένα βιβλίο όπως και η μία από τις κόρες του που ήταν δίπλα του. Ζήτησα από τους αστυνομικούς να τον δω, μου είπαν ότι έλειπε, φυσικά. Στην επόμενη περατζάδα, είχε μπει στο σπίτι, φυσικά. Δεν περίμενε Σαββατιάτικα έναν απρόσκλητο ενοχλητικό επισκέπτη να του χαλάει την ηρεμία. Τηλεφώνησα ζεματισμένος στον Τριαντάφυλλο Δραβαλιάρη: «Ποιον ανασχηματισμό και ποιο μπλοκάκι; ο άνθρωπος χαλαρώνει» είπα και έφυγα κακήν κακώς. Για την ιστορία, ανασχηματισμός δεν έγινε, φυσικά...
Το Σινικό τείχος και ο πήλινος Στρατός της Κίνας
Το 2002, ταξιδεύαμε για Κίνα. Επρόκειτο για σημαντική επίσημη επίσκεψη του Πρωθυπουργού, επικεφαλής πολυπληθούς υπουργικού κλιμακίου και συνοδεία δεκάδων επιχειρηματιών με στόχο να ανοίξει η αχανής αγορά στην Ελλάδα. Ενώ όλοι οι υπουργοί -συμπεριλαμβανομένου του Γ. Παπανδρέου - ήρθαν από την πρώτη θέση στα πίσω καθίσματα για «ζύμωση», εκείνος σε όλο το πολύωρο ταξίδι, κάθονταν μπροστά με την σύζυγό του, Δάφνη.
Στο Πεκίνο, περιηγήθηκε στην Απαγορευμένη Πόλη, ζήτησε να δει το Σινικό Τείχος, εντυπωσιάστηκε και εντυπωσίασε με την φυσική του κατάσταση καθώς οι συνεργάτες του έμειναν… πίσω.
Εκεί που τον είδα πραγματικά εκστασιασμένο, ήταν στη θέα του Πήλινου Στρατού, στη Σιάν (Xi-An), περίπου δύο ώρες πτήση από το Πεκίνο. Χαμογελαστός, έβγαλε φωτογραφίες και περήφανος μας έλεγε αργότερα, πόσο εκτιμούν οι Κινέζοι την Ελλάδα, λόγω του αρχαίου πολιτισμού της. Στη Σαγκάη πάντως, δεν κατάλαβα να ενθουσιάστηκε όσο οι υπόλοιποι της αποστολής.
Το τρυφερό περιστατικό με την Δάφνη
Και κλείνω με ένα περιστατικό που ξέρω από δεύτερο χέρι καθώς μου το είχαν διηγηθεί στενοί του συνεργάτες. Συνέβη σε κάποια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, δεν έχει σημασία σε ποια. Ανέβηκαν λοιπόν στο δωμάτιό του να του κάνουν ενημέρωση. Μάλλον έκπληκτοι διαπίστωσαν ότι είχε βάλει να παίζει κλασική μουσική ενώ είχε παραγγείλει και… σαμπάνια -πρωτόγνωρο για Σημίτη. Διαπίστωσαν επίσης να αιωρείται ανεπαίσθητα μια υπόνοια ανυπομονησίας. Απέφυγαν να ρωτήσουν από διακριτικότητα, αλλά σε λίγο λύθηκαν οι απορίες τους: Τους αποκάλυψε ότι περίμενε την Δάφνη…