Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν κρούει τον κώδωνα του κινδύνου επειδή το κράτος απειλείται με αφερεγγυότητα.
Σήμερα Πέμπτη οι ΗΠΑ πιθανότατα θα φτάσουν το νόμιμο όριο χρέους τους, μετά το οποίο η κυβέρνηση δεν επιτρέπεται πλέον να συνάπτει δάνεια και ενδεχομένως να ξεμείνει από χρήματα στις αρχές Ιουνίου με τον Τζο Μπάιντεν να απορρίπτει το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων με την αντιπολίτευση για την αύξηση του ορίου αυτού. Μέχρι να εξαντληθούν τα ταμειακά διαθέσιμα το υπουργείο Οικονομικών μπορεί να λάβει «έκτακτα μέτρα» για να συνεχίσει να εγγυάται τη φερεγγυότητα της κυβέρνησης μέσω λογιστικών μεθόδων.
Σε μια επιστολή προς τους ηγέτες των κομμάτων και των δύο σωμάτων του Κογκρέσου η Γέλεν υπογραμμίζει ότι είναι «κρίσιμο το Κογκρέσο να ενεργήσει εγκαίρως για να αυξήσει ή να αναστείλει το ανώτατο όριο του χρέους». Αυτή τη στιγμή είναι περίπου 31,4 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (δηλαδή κάπου 29 τρισεκατομμύρια ευρώ), όπως είχε οριστεί από το Κογκρέσο τον Δεκέμβριο του 2021, έπειτα από τεταμένες διαπραγματεύσεις και το εθνικό χρέος ξεπέρασε από τον περασμένο Οκτώβριο τα 31 τρισ. δολάρια .
Η Γέλεν προειδοποίησε ότι μια στάση πληρωμών θα προκαλούσε «ανεπανόρθωτη ζημιά» στην οικονομία των ΗΠΑ, τη διαβίωση των Αμερικανών και στη σταθερότητα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στο παρελθόν, η προοπτική μιας επικείμενης αθέτησης πληρωμών είχε πραγματικές συνέπειες.
Θα μπορέσει ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής Μακάρθι να πετύχει μια συμφωνία;
Δηλώσεις κορυφαίων Ρεπουμπλικανών στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ είχαν πρόσφατα τροφοδοτήσει ανησυχίες ότι θα μπορούσε να υπάρξει μια αντιπαράθεση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων για το όριο του χρέους, καθώς μπορούν να την αποτρέψουν με την ισχνή πλειοψηφία που διαθέτουν στο σώμα.
Παρατηρητές εκτιμούν ότι ο νέος πρόεδρος της Βουλής, Κέβιν Μακάρθι, θα δυσκολευτεί να κερδίσει την πλειοψηφία στο δικό του κόμμα για να αυξήσει το όριο του χρέους ή να καταλήξει σε συμφωνία με τους Δημοκρατικούς καθώς στις αρχές Ιανουαρίου συνάντησε τεράστιες δυσκολίες από τους σκληροπυρηνικούς στη Ρεπουμπλικανική πλειοψηφία για να εκλεγεί πρόεδρος,
«Πρέπει να αλλάξουμε τον σπάταλο τρόπο με τον οποίο ξοδεύει χρήματα αυτή η χώρα και θα διασφαλίσουμε ότι αυτό θα συμβεί», είπε ο ΜακΚάρθι την Πέμπτη, καλώντας τους Δημοκρατικούς να εγκρίνουν περικοπές στον προϋπολογισμό των ΗΠΑ.
Το όριο του χρέους υπάρχει στις ΗΠΑ από το 1917
Αλλά τι θα σήμαινε μια αποτυχία αύξησης του ανώτατου ορίου του χρέους; Το όριο αυτό εισήχθη στις ΗΠΑ το 1917 με τον “Second Liberty Bond Act” να δίνει στην κυβέρνηση το δικαίωμα να συνάπτει δάνεια μέχρι ένα ορισμένο όριο – χωρίς αυτά να συνδέονται με ένα συγκεκριμένο πρότζεκτ. Προηγουμένως, το Κογκρέσο έπρεπε να εγκρίνει κάθε δάνειο.
Ο λόγος που εισήχθη ο νέος κανονισμός ήταν η χρηματοδότηση της συμμετοχής των ΗΠΑ στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία θα μπορούσε έτσι να σχεδιαστεί πιο ευέλικτα. Μετά από βελτιώσεις το 1939 και το 1941, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ήταν σε θέση να αποφασίζει πότε θα δανειστεί για να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες. Ωστόσο, ένα αυστηρό ανώτατο όριο χρέους εξακολουθούσε να ισχύει και όταν η χώρα φθάνει σε αυτό η κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να δανείζεται χρήματα και, επομένως, ούτε να ξοδεύει αφ ης στιγμής θα έχει εξαντλήσει τα διαθέσιμα κεφάλαιά της με ορατό τον κίνδυνο μιας χρεοκοπίας με δυνητικά καταστροφικές οικονομικές συνέπειες. Το ομοσπονδιακό κράτος των ΗΠΑ πρακτικά απαγορεύεται να προχωρήσει στην έκδοση νέων αξιογράφων για τη χρηματοδότησή του αν το τρέχον όριο δεν αυξηθεί.
Και τώρα τι;
Αμερικανικά και διεθνή ΜΜΕ σημειώνουν ότι αναμένονται πολύμηνες μάχες στο Κογκρέσο αναφορικά με το όριο χρέους των ΗΠΑ. Το σχέδιο των Ρεπουμπλικανών δεν είναι ακόμη σαφές, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι το κόμμα που βγήκε ενισχυμένο στη Βουλή των Αντιπροσώπων από τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου - και ειδικά η πιο συντηρητική πτέρυγά του - θέλει να αφήσει το στίγμα του.
Αντιπαραθέσεις για την αύξηση του ανώτατου ορίου του χρέους οδήγησαν στο παρελθόν σε διακοπή μέρους των λειτουργιών του ομοσπονδιακού κράτους – η μεγαλύτερη σε χρονική διάρκεια ήταν 35 ημέρες μεταξύ 22 Δεκεμβρίου 2018 και 25 Ιανουαρίου 2019 και το κόστος έφθασε τα 11 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μέχρι στιγμής, οι αγορές δεν φαίνονται να ανησυχούν ιδιαίτερα, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι επενδυτές πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν ακόμη πόλεμο λέξεων στο Κογκρέσο, αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει μέσα στους επόμενους μήνες.