Σε μια δύσκολη οικονομική και γεωπολιτική συγκυρία διεθνώς, η χώρα μας δέχεται συνεχώς συγχαρητήρια για την οικονομική της ανάπτυξη, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι που ελλοχεύουν και πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Από την Κομισιόν, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ έως τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης ακούγεται ολοένα και πιο συχνά πλέον ότι η ελληνική οικονομία έχει μπει σε σωστές «ράγες».
Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει χρόνος και χώρος για εφησυχασμό γιατί οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν σε μια περίεργη οικονομική συγκυρία παγκόσμια, είναι πολλοί.
Τιμές τροφίμων και τα μέτρα κατά της ακρίβειας
Ξεκινώντας από εξελίξεις που δεν είναι τόσο εύκολο να περιοριστούν εν μία νυκτί, οι τσιμπημένες τιμές των προϊόντων αποτελούν μια βόμβα. Και ενώ ο πληθωρισμός φαίνεται να ελέγχεται, οι τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ αδειάζουν τα πορτοφόλια των νοικοκυριών.
Η κερδοσκοπία καιροφυλακτεί, ενώ οι διεθνείς συνθήκες ειδικά σε ένα προϊόν θησαυρό για την χώρα μας όπως το ελαιόλαδο, έχουν εκτοξεύσει την τιμή του στα ύψη. Η κλιματική κρίση δεν χτυπάει πλέον την πόρτα μας, αλλά έχει έρθει για να μείνει.
Σε αυτό το πλαίσιο, μιας πρωτοφανούς ακρίβειας, η κυβέρνηση έχει εντείνει τους ελέγχους και τα πρόστιμα έχουν γίνει πιο τσουχτερά. Επιπλέον, τα τρία νέα μέτρα της κυβέρνησης που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση.
Συγκεκριμένα,τα μέτρα είναι:
- Πρωτοβουλία «Μόνιμη μείωση τιμής» με ειδική σήμανση.
- Υποχρέωση ανακοίνωσης από τα σούπερ μάρκετ στο υπουργείο ανάπτυξης των ανατιμήσεων σε προϊόντα απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση ή προϊόντα υψηλής ζήτησης.
- Υποχρέωση ανακοίνωσης λιανικών τιμών πώλησης οπωροκηπευτικών προϊόντων.
- Σε αυτό το πλαίσιο, το παρατηρητήριο τιμών και οι διαρκείς έλεγχοι και καταγγελίες από την πλευρά των πολιτών, έρχονται να προσθέσουν μια πίεση για να περιοριστούν οι κερδοσκοπικές αυξήσεις.
Ενέργεια
Μια επιπλέον βραδυφλεγή βόμβα αποτελούν οι τιμές των καυσίμων. Η ενεργειακή κρίση που ξεκίνησε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το εμπάργκο στο ρωσικό φυσικό αέριο και οι περικοπές του ΟΠΕΚ έχουν ωθήσει τις τιμές τόσο διεθνώς όσο και εγχώρια στα ύψη. Μετά την κλιμάκωση του πολέμου στο Ισραήλ οι πιέσεις στον μαύρο χρυσό εντείνονται και αυτό προσθέτει έναν ακόμη πονοκέφαλο στο οικονομικό επιτελείο.
Το κόστος θέρμανσης και μετακίνησης πιέζει τα νοικοκυριά. Όπως με τις τιμές στα ράφια των σουπερμάρκετ, έτσι και εδώ η κυβέρνηση εντείνει τους ελέγχους της αισχροκέρδειας. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό. Βραχυπρόθεσμα μπορεί. Μακροπρόθεσμα όμως χρειάζονται πολλά περισσότερα. Το επίδομα θέρμανσης αποτελεί μια σημαντική επιβάρυνση για τον προϋπολογισμό, αλλά αναμένεται να δώσει και φέτος ανάσα σε εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά.
Συγκεκριμένα, το επίδομα θέρμανσης παραμένει στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, από 100 έως 800 ευρώ, αλλά με βελτιωμένα κριτήρια για τις οικογένειες που μπορούν να δουν αύξηση του εισοδηματικού ορίου έως και 2.000 ανά παιδί. Σημειώνεται πως το φετινό επίδομα δεν θα είναι διπλό για όσους προχωρήσουν σε αλλαγή καυσίμου, όπως έγινε πέρυσι. Τα καύσιμα που επιδοτούνται είναι το πετρέλαιο θέρμανσης, το φυσικό αέριο, τουγραέριο, τα καυσόξυλα και το πέλλετ.
Κλιματική αλλαγή
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι η κλιματική κρίση χτυπάει σε πολλαπλές κατευθύνσεις. Ρύπανση, ζημιές πολλών εκατομμυρίων σε γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, καταστροφές σπιτιών, αύξηση τιμών λόγω μικρότερης προσφοράς έρχονται να επιβαρύνουν κράτος και νοικοκυριά.
Το γεγονός ότι η χώρα μας κατάφερε να εξασφαλίσει κοντά στα τρία δισ. ευρώ βοήθεια και όχι δανεισμό είναι σαφώς ένα θετικό νέο. Αυτό που πρέπει να γίνει πλέον είναι αυτό το πακέτο βοήθειας να χρησιμοποιηθεί σωστά σε υποδομές ώστε στο μέλλον ένας αντίστοιχος Ντάνιελ να μην αφήσει τόσο έντονα τα σημάδια του. Οι αποζημιώσεις σε αγρότες, κτηνοτρόφους και απλούς πολίτες είναι μια ανάσα.
Η ολοένα και μεγαλύτερη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι μια κίνηση προς την σωστή κατεύθυνση. Και για την τσέπη των καταναλωτών αλλά και για την συμμόρφωση προς την μηδενική εκπομπή άνθρακα έως το 2050.
Παρόλα αυτά, οι ζημιές από τις καταστροφικές πλημμύρες και τις πυρκαγιές του καλοκαιριού είναι τεράστιες κ ίσως να αποτελούν και το μεγαλύτερο βάρος της ελληνικής οικονομίας τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Από την πλευρά των πολιτών, το 48% ανέφερε τις επενδύσεις σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες ως νούμερο ένα προτεραιότητα για την κλιματική μετάβαση, σύμφωνα με το Βαρόμετρο Κλιματικής Πραγματικότητας της Epson
Τιμές ακινήτων
Οι τιμές στα ενοίκια αλλά και στην αγορά κατοικίας έχουν ξεφύγει. Η ζήτηση ξεπερνάει την προσφορά και οι οικογένειες επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο τον προϋπολογισμό τους. Σε αυτό το σημείο υπάρχει και ένα θετικό νέο, η αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας όπως ανακοίνωσε πρόσφατα η ΕΛΣΤΑΤ.
Η μεγαλύτερη προσφορά πιθανότατα θα πιέσει σε βάθος χρόνου τις τιμές, ειδικά σε υπερτιμημένα παλαιά ακίνητα, ενώ βοηθάει παράλληλα στην καταπολέμηση της ανεργίας αφού η οικοδομή έχει αρχίσει να παίρνει τα πάνω της.
Λύση μπορεί να έρθει από τα κλειστά ακίνητα. «Σύμφωνα με στοιχεία που είχε αρχικά δημοσιεύσει ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος, 750.000 ακίνητα δηλώνονται στην ΑΑΔΕ ως κενά/κλειστά, ενώ με βάση τα πρόσφατα στοιχεία από τις φορολογικές αρχές αναφέρουν πως τα κλειστά και χωρίς ηλεκτροδότηση ακίνητα μπορεί να φτάνουν και τις 900.000 (15% επί του συνόλου).
Αυτό που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε είναι αν τα κενά οικιστικά ακίνητα, αρχικά, είναι κατάλληλα προς μίσθωση ή πρόκειται για παλιά ακίνητα που απαιτούν σημαντικές ανακαινίσεις προκειμένου να καταστούν και πάλι λειτουργικά. Ωστόσο, αποτελούν λύση αν δοθούν κίνητρα», δηλώνει ο πρόεδρος του E- Real Estates, Θεμιστοκλής Μπάκας.
Υπογεννητικότητα - Έλλειψη εργατικών χεριών
Πριν από τρεις εβδομάδες περίπου, η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε κάτι που πέρασε στα ψιλά γράμματα. Μείωση κατά 10% των γεννήσεων σε ένα μόλις χρόνο. Για μια ήδη γερασμένη χώρα, μια χώρα που η έλλειψη εργατικών χεριών ανέρχεται σε εκατοντάδες χιλιάδες, αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως χτύπημα κάτω από την ζώνη.
Επιπλέον, όσο μειώνεται ο ενεργός πληθυσμός αυτό συνεπάγεται επιπλέον φορολογικά βάρη, αφού οι λιγότεροι εργαζόμενοι πρέπει να στηρίξουν τα συνταξιοδοτικά ταμεία.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου «Δημογραφικό 2023-Ώρα για δράση» και ερωτώμενη σχετικά με τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του ζητήματος, τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε το δημογραφικό «εθνική πρόκληση», ενώ η υπουργός Σοφία Ζαχαράκη αναφέρθηκε στους 5 πυλώνες του Εθνικό Σχέδιο Δράσης αντιμετώπισης του δημογραφικού.
Τα παραπάνω είναι στοιχήματα που πρέπει να κερδίσει η Ελλάδα. Η χώρα «μαγνητίζει» τα τελευταία χρόνια διεθνείς και εγχώριους επενδυτές, το τραπεζικό σύστημα είναι πλέον αρκετά ισχυρό, η περιβόητη επενδυτική βαθμίδα αλλάζει το επιχειρηματικό κλίμα, ενώ ο τουρισμός συνεχίζει να στηρίζει τον κρατικό προϋπολογισμό.