Οι προτάσεις της Κομισιόν για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης αιφνιδίασαν και δίχασαν τις κυβερνήσεις κρατών-μελών της ΕΕ, σύμφωνα με όσα είπαν στο Politico έξι διπλωμάτες.
Κι αυτό ίσως να δώσει στην πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, περιθώρια ελιγμών ενόψει της ομιλίας της για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ερχόμενη εβδομάδα, όπου αναμένεται να πιέσει για μια πανευρωπαϊκή προσπάθεια να τεθούν υπό έλεγχο οι τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα συζητήσουν το θέμα των τιμών της ενέργειας αύριο, Παρασκευή, σε έκτακτη σύνοδο.
Η επικεφαλής της Κομισιόν πρότεινε πέντε «άμεσα» μέτρα, που θα συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της κατάστασης:
- Πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου
- Υποχρεωτικός στόχος για μείωση της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής
- Πλαφόν για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας εκτός φυσικού αερίου (αιολικά πάρκα, πυρηνικά πάρκα και εργοστάσια λιγνίτη, τα οποία επηρεάζονται από την υψηλή τιμή του φυσικού αερίου)
- Εισφορά αλληλεγγύης για εταιρείες ορυκτών καυσίμων
- Υποστήριξη ρευστότητας στις εταιρείες ενέργειας.
Δύο εκ των μέτρων αυτών, όπως αναφέρει το Politico, επικαλούμενο αρκετούς διπλωμάτες μετά από συνάντηση των πρέσβεων στην ΕΕ, υποστηρίζονται τόσο από την Κομισιόν όσο και από τα κράτη-μέλη της Ένωσης: Το πρώτο αφορά στην παροχή πιστώσεων στις εταιρείες κοινής ωφελείας προκειμένου να αντιμετωπίσουν την εκτίναξη σε δυσθεώρητα ύψη των ποσών που απαιτούν οι συναλλαγές ενέργειας στο τρέχον περιβάλλον των υψηλών τιμών και το δεύτερο αφορά στη φορολόγηση των υπερκερδών των παραγωγών ενέργειας, μολονότι οι πρέσβεις στην ΕΕ ζήτησαν διαβεβαιώσεις ότι τα απορρέοντα έσοδα θα παραμείνουν στις χώρες που πρέπει.
Διχάζει η πρόταση της Κομισιόν για πλαφόν στο ρωσικό αέριο -Ποιες χώρες αντιδρούν
Το πιο αμφιλεγόμενο από τα μέτρα που πρότεινε η Κομισιόν είναι η επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου, που αποσκοπεί σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική τιμωρία της Μόσχας για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να έχουν «πολύ αντιφατικές απόψεις», σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη.
Η Γερμανία έχει δηλώσει «επιφυλακτική», η Ουγγαρία, που είναι και ο στενότερος σύμμαχος της Ρωσίας στην ΕΕ, αντιτίθεται, όπως και η Σλοβακία και τουλάχιστον άλλες δύο χώρες, ανέφεραν οι διπλωμάτες που επικαλείται το Politico.
Άλλα κράτη-μέλη, περιλαμβανομένων της Πολωνίας και της Ιταλίας, θέλουν να πάει ακόμη παραπέρα η Κομισιόν και να επιβληθεί πλαφόν στις τιμές όλου του φυσικού αερίου που εισάγεται στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η Φον ντερ Λάιεν είπε ότι αυτό είναι κάτι που το εξετάζει η Κομισιόν, αλλά μέχρι στιγμής οι Βρυξέλλες τηρούν αρνητική στάση, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ πιο περίπλοκο από την επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Νορβηγία, που είναι ο μεγαλύτερος πλέον προμηθευτής φυσικού αερίου της ΕΕ, έχει δηλώσει ανοικτή σε ένα πλαφόν, αλλά παραμένουν ερωτηματικά αναφορικά με την αντίδραση των ΗΠΑ, όπου οι Δημοκρατικοί αντιμετωπίζουν τις δύσκολες ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου.
Αντιδράσεις για τη σπουδή της Κομισιόν να παρουσιάσει προτάσεις πριν τη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας
Η Ουγγαρία επιθυμεί να αποφασιστεί ομόφωνα η όποια δέσμη μέτρων για την ενεργειακή κρίση, παρά με την έγκριση της πλειοψηφίας, που προβλέπει η διαδικασία έκτακτης ανάγκης και θέλει η Κομισιόν, ανέφερε διπλωμάτης.
Πέραν τούτου, Γερμανία, Φινλανδία, Σουηδία, Ιρλανδία και Λουξεμβούργο λένε «όχι» στην έκκληση της Πολωνίας για μεταρρύθμιση του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων, στο οποίο αποδίδει την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας.
Από την άλλη, η πρόταση της Κομισιόν για μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας είναι μεν δημοφιλής, αλλά χώρες όπως η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Πολωνία θέλουν το μέτρο να εφαρμοστεί σε εθελοντική βάση και όχι υποχρεωτικά, όπως επιθυμεί η Φον ντερ Λάιεν.
Η Κομισιόν δεν ασχολήθηκε με την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου από εκείνες του ηλεκτρικού ρεύματος, παρά την επιθυμία αρκετών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η σπουδή της Φον ντερ Λάιεν να ανακοινώσει τις προτάσεις της Κομισιόν πριν από την έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας αιφνιδίασε πολλές χώρες, καθώς αναμενόταν ότι αύριο θα τεθούν επί τάπητος πολλές από τις ιδέες για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Πρέσβεις στην ΕΕ δυσαρεστήθηκαν που η επικεφαλής της Κομισιόν παρουσίασε τις προτάσεις μέτρων την ώρα που εμπειρογνώμονες στα κράτη-μέλη συζητούσαν τις τεχνικές λεπτομέρειες ενόψει της συνόδου της Παρασκευής. Παρά την γκρίνια, ωστόσο, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες συμφώνησαν ότι έπραξε σωστά η Φον ντερ Λάιεν, αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία στη συζήτηση για το δέον γενέσθαι.