Η Κομισιόν θέλει να διοχετεύσει περισσότερα κεφάλαια στην Ιταλία, την Ισπανία και άλλες χώρες που έχουν πληγεί σοβαρά από τον νέο κορωνοϊό στην επικαιροποιημένη πρόταση για τον κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-27, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο.
Τα μέτρα περιορισμού που επιβλήθηκαν από τα μέσα Μαρτίου για να ανακοπεί η εξάπλωση της πανδημίας αναμένεται να οδηγήσουν την οικονομία της 27μελούς ΕΕ σε βαθιά ύφεση. Το ευρωπαϊκό μπλοκ έχει ήδη συμφωνήσει σε πακέτο μέτρων ύψους μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ και τα συνολικά ευρωπαϊκά και εθνικά μέτρα για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών φθάνουν περίπου τα 3,2 τρισ. ευρώ. Ωστόσο τα μέλη της ΕΕ είναι διχασμένα για το πώς θα χρηματοδοτηθεί η περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη, με τις δημοσιονομικά συντηρητικές χώρες της βόρειας Ευρώπης να αντιστέκονται στα αιτήματα των νοτίων εταίρων τους για κοινή έκδοση χρέους.
Η πρόταση της Κομισιόν: Στόχος να βοηθηθούν οι φτωχότερες περιοχές της ΕΕ
Η Κομισιόν έχει προτείνει να ενσωματωθεί στήριξη στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, γνωστό ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), ο οποίος βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό διαπραγμάτευση. Εσωτερικό έγγραφο για το θέμα αυτό, στο οποίο είχε πρόσβαση το Reuters, ανέφερε ότι ένας τομέας στο οποίο θα δοθεί βάρος θα είναι τα λεγόμενα ταμεία συνοχής που στόχο έχουν να βοηθήσουν τις φτωχότερες περιοχές της ΕΕ να καλύψουν τη διαφορά τους με τις πλουσιότερες με αναδιανομή των χρημάτων μέσω του κοινού προϋπολογισμού, στο οποίο συνεισφέρουν τα κράτη-μέλη.
Το έγγραφο ανέφερε ότι θα πρέπει να υπάρξει πρόταση για πρόσθετη κατανομή για τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση του κορονοϊού, προσθέτοντας: «Αυτή θα πρέπει να είναι επιπλέον της συνολικής κατανομής. Μια τέτοια ιδέα δεν θα είναι αρκετά αξιόπιστη εάν αυτό θεωρηθεί απλώς μια ανακατανομή πόρων μεταξύ των χωρών».
Το έγγραφο ανέφερε επίσης ότι «μια φιλόδοξη και ενισχυμένη πολιτική συνοχής» μπορεί να είναι βασικό στοιχείο των προσπαθειών για παροχή στήριξης μέσω ενός «ισχυρού και στοχευμένου» ΠΔΠ. Ο ρόλος των ταμείων συνοχής εντάσσεται σε μια ευρύτερη συζήτηση για το πώς μπορεί να υπάρξει μόχλευση του ΠΔΠ με στόχο να τονώσει την ανάπτυξη στο ευρωπαϊκό μπλοκ των 450 εκατ. ανθρώπων. Ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε ότι η Κομισιόν εξετάζει το συνολικό μέγεθος του ΠΔΠ, για το εάν θα δημιουργήσει ένα νέο εργαλείο επικεντρωμένο στον κλάδο υγείας και το πώς να παράσχει περισσότερη βοήθεια σε χώρες της νότιας Ευρώπης που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Εκδοση χρέους δια αντιπροσώπου;
Η Γερμανία, η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Αυστρία έχουν μέχρι στιγμής απορρίψει τα αιτήματα της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Βελγίου και άλλων χωρών για έκδοση κοινού χρέους.
Ερωτηθείς από την εφημερίδα Handelsblatt εάν η ΕΕ μπορεί να χρηματοδοτήσει ένα ταμείο ανάκαμψης εκδίδοντας ομόλογα ύψους έως 1,5 τρισεκ. ευρώ με την εγγύηση των κρατών-μελών, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις δήλωσε: «Θα μπορούσα να φανταστώ ένα τέτοιο χρηματοπιστωτικό πλαίσιο. Αλλά τίποτα δεν έχει ακόμα αποφασιστεί».
Οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών της ΕΕ θα συζητήσουν το θέμα αυτό σε τηλεδιάσκεψη στις 23 Απριλίου. Ο Μάριο Σεντένο, πρόεδρος του Eurogroup, ανέφερε σε επιστολή του την Κυριακή ότι συμφώνησαν να εργαστούν σε ένα ταμείο ανάκαμψης προκειμένου να «βοηθήσουν να επεκταθούν σε βάθος χρόνου τα κόστη αυτής της έκτακτης κρίσης μέσω της κατάλληλης χρηματοδότησης».
«Κάποια κράτη-μέλη ήταν της άποψης ότι αυτό θα πρέπει να βασίζεται στην έκδοση κοινού χρέους, ενώ άλλα τάχθηκαν υπέρ εναλλακτικών λύσεων, ιδιαίτερα στο πλαίσιο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου», έγραψε ο Σεντένο στον Σαρλ Μισέλ, ο οποίος προεδρεύει των συνεδριάσεων των Ευρωπαίων ηγετών.
Η αξιοποίηση του προϋπολογισμού της ΕΕ για την άντληση περισσότερων χρημάτων από τις αγορές θα απαιτήσει την έγκριση –και πιθανόν περισσότερες συνεισφορές ή χρηματικές εγγυήσεις— από όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Στη διαμάχη για το ΠΔΠ, οι φτωχότερες χώρες ζητούν περισσότερη βοήθεια και οι «φειδωλοί» εταίροι τους εμφανίζονται αποφασισμένοι να περιορίσουν τις δαπάνες, ιδιαίτερα μετά το κενό των 75 δισ. ευρώ που άφησε το Brexit. Η τελευταία πρόταση, που δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την απαραίτητη ομόφωνη έγκριση στις συνομιλίες του Φεβρουαρίου, θέτει ως όριο για τις δαπάνες περίπου το 1% του ΑΕΠ του μπλοκ ή περίπου 1 τρισεκ. ευρώ για την επταετία.
Τι θέλει η Κομισιόν
Η Κομισιόν και ο Μισέλ θέλουν να εκμεταλλευτούν τη κρίση του κορωνοϊού για να αναδιατυπώσουν την πρόταση αυτή και να συσπειρώσουν τα κράτη-μέλη υπέρ της, αν και πολλές λεπτομέρειες ακόμα δεν έχουν διευκρινιστεί.
Ο Γκούντραμ Βολφ, διευθυντής του ινστιτούτου Bruegel, δήλωσε ότι το ΠΔΠ θα πρέπει να επανασχεδιαστεί ώστε να καθιερώνει την Ιταλία ως χώρα δικαιούχο και όχι συνεισφέρουσα, αλλά ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις για να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να δοθούν εγγυήσεις σε μεγάλο δανεισμό.
«Εκεί όπου το ΠΔΠ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο είναι στην αναδιάταξη των μεταβιβάσεων μεταξύ των κρατών-μελών. Ενώ επιτρέπεται κάποιος κοινός δανεισμός, το να ανέλθει αυτός σε 1,5 τρισεκ. ευρώ θα οδηγήσει την ΕΕ σε ένα εντελώς διαφορετικό πρότυπο», δήλωσε. «Θα μετατρέψει την Κομισιόν σε υπουργείο Οικονομικών και ουσιαστικά θα εκδίδει ευρωπαϊκό χρέος, και η πολιτική διάθεση για κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά περιορισμένη στα βόρεια διαμερίσματα της ΕΕ».