Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης στη Γερμανία θεωρεί ότι ο τρόπος που ενήργησε η ΕΚΤ δεν συνάδει με το ευρωπαϊκό και γερμανικό δίκαιο.
Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσίευμα της DW, το πρόγραμμα της δεν παραβιάζει την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης. Συγκεκριμένα ανώτατο δικαστήριο της Γερμανίας απεφάνθη την Τρίτη ότι ο τρόπος με τον οποίο ελήφθη το 2015 η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να θεσπίσει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές προκειμένου να αποφευχθεί ένας αποπληθωρισμός δεν έγινε βάσει του δικαίου της ΕΕ.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του δικαστηρίου Αντρέας Φόσκουλε «για πρώτη φορά στην ιστορία του το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι ενέργειες και αποφάσεις ευρωπαϊκών οργάνων εμφανώς δεν καλύπτονται από την ευρωπαϊκή κατανομή αρμοδιοτήτων και συνεπώς στερούνται αποτελεσματικότητας στη Γερμανία».
Η απόφαση των Γερμανών δικαστών βρίσκεται σε αντίθεση με αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που είχε εγκρίνει τη διαδικασία που ακολουθήθηκε στην περίπτωση του της αγοράς κρατικών ομολόγων.
Για μη τήρηση της αρχής της αναλογικότητας κάνει λόγο το δικαστήριο της Γερμανίας
Το δικαστήριο της Καρλσρούης θεωρεί επίσης ότι δεν τηρήθηκε η αρχή της αναλογικότητας, ενώ θα έπρεπε να είχε ληφθεί υπόψη η γνώμη κυβερνήσεων και εθνικών κοινοβουλίων. Η ΕΚΤ δηλαδή δεν θα έπρεπε να είχε αποφασίσει μόνη της για ένα πρόγραμμα που πήρε τόσες μεγάλες οικονομικές και δημοσιονομικές διαστάσεις.
Σε ό,τι αφορά τη Γερμανία, δεδομένου ότι στην αγορά ομολόγων εμπλέκεται και η Κεντρική Τράπεζα της χώρας, θα έπρεπε να είχε προηγηθεί συζήτηση και απόφαση της βουλής, διότι βάσει του γερμανικού Συντάγματος το σώμα αυτό έχει τη δημοσιονομική εξουσία.
Τελεσίγραφο γερμανικού δικαστηρίου στην ΕΚΤ
Επί της ουσίας, «τελεσίγραφο» έδωσε το Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο στην Κεντρική Τράπεζα της χώρας, να τεκμηριώσει μέσα στο επόμενο τρίμηνο το κατά πόσο είναι δικαιολογημένη η συμμετοχή της στο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων που υλοποιεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε όμως σήμερα μια άλλη εξίσου σημαντική «κατηγορία» των προσφευγόντων, σύμφωνα με την DW. Οι δικαστές κατέστησαν σαφές ότι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης δεν παραβιάζει την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης. Με άλλα λόγια, το πρόγραμμα αυτό δεν συνιστά χορήγηση πίστωσης σε κράτη-μέλη της ευρωζώνης, που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, όπως η Ιταλία.
Ενοχλημένη η Μέρκελ με την απόφαση του δικαστηρίου στη Γερμανία
Η γερμανική κυβέρνηση από την πλευρά της επιχείρησε, είτε επισήμως (μέσω του υπουργού Οικονομικών) είτε μέσω διαρροών να διασκεδάσει τον αρνητικό αντίκτυπο που προκάλεσε η συγκεκριμένη απόφαση. Από την πλευρά του ο υπουργός Οικονομικών Σολτς, δήλωσε ότι η Κεντρική Τράπεζα της χώρας του (Μπούντεσμπανγκ) θα συνεχίσει τις αγορές ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά.
Αυτό που είναι για μένα σημαντικό, είπε σε δηλώσεις του ο Σολτς, είναι το γεγονός ότι δεν αμφισβητείται η αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης. «Ιδιαίτερα αυτές τις μέρες που αντιμετωπίζουμε όλοι μια τέτοια πρόκληση, όπως η κρίση του κορωνοϊού, το κοινό νόμισμα και η κοινή νομισματική πολιτική μας δίνουν την απαραίτητη αλληλεγγύη στην Ευρώπη», τόνισε και πρόσθεσε ότι η δικαστική απόφαση αναδεικνύει «την ανάγκη εμβάθυνσης και εντατικοποίησης της συνεργασίας των ευρωπαϊκών κρατών-μελών».
Από την πλευρά της, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ φέρεται να δήλωσε σε μέλη του κόμματός της ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο υπερέβη των εξουσιών του με την απόφαση αυτή που προκάλεσε τριγμούς στα χρηματιστήρια.
Πιέσεις στα κρατικά ομόλογα από την απόφαση της Γερμανίας
Στο κλίμα αυτό οι αποδόσεις των περισσοτέρων ομολόγων κινήθηκαν ανοδικά. Έτσι, στην ελληνική αγορά η απόδοση του 10ετούς ομολόγου κυμαίνονταν σήμερα στο 2,20% από 2,14 χθες, του 5ετους στο 1,62% από 1,60% % ενώ του 15ετούς αυξήθηκε στο 2,15% από το 2,13%.
Στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Συναλλαγών της Τραπέζης της Ελλάδος (ΗΔΑΤ) καταγράφηκαν συναλλαγές 45 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 2 εκατ. ευρώ μόνον, αφορούσαν σε εντολές αγοράς. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αναφοράς διαμορφώθηκε στο 2,21% από 2,20% έναντι-0,58% του αντίστοιχου γερμανικού τίτλου με αποτέλεσμα το περιθώριο να διαμορφωθεί στο 2,79% από 2,76%.
Το 2015 τέθηκε πρώτη φορά σε εφαρμογή το πρόγραμμα της ΕΚΤ
Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης εφαρμόστηκε το 2015, για την αγορά κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά προκειμένου το κόστος δανεισμού να διατηρηθεί σχετικά χαμηλό, ανεστάλη το 2018 και ξεκίνησε ξανά τον Νοέμβριο του 2019, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας.
Τον Μάρτιο, η ΕΚΤ ανακοίνωσε το Έκτακτο Πρόγραμμα Αγοράς Ομολόγων για την Πανδημία (PEPP), στο πλαίσιο του οποίου η Τράπεζα θα αγοράσει φέτος ομόλογα κρατών της Ευρωζώνης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, πέρα από τα ομόλογα αξίας 20 δισεκατομμυρίων ευρώ που ήδη αγόραζε κάθε μήνα η ΕΚΤ από τον Νοέμβριο.