To Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) συνεδριάζει την Πέμπτη και, πριν ακόμη καλά -καλά στεγνώσει το μελάνι της απόφασής της για το πρόγραμμα έκτακτων αγορών ομολόγων, οι αγορές ρωτούν τι περισσότερο μπορεί να κάνει για να βοηθήσει την οικονομία της Ευρωζώνης να ξεπεράσει την κρίση του κορωνοϊού.
Το έκτακτο πρόγραμμα αγορών ομολόγων της ΕΚΤ για το 2020, ύψους 1,1 τρισ. ευρώ, σταμάτησε την προκληθείσα από την πανδημία χρηματοδοτική αναταραχή του Μαρτίου, η οποία ενίσχυσε τους φόβους για τη βιωσιμότητα της νομισματικής ένωσης. Καθώς, όμως, ο κόσμος αντιμετωπίζει τη χειρότερη ύφεση εδώ και δεκαετίες και το κόστος δανεισμού σε χώρες - μέλη της Ευρωζώνης που έχουν πληγεί από τον ιό, όπως η Ιταλία, αυξάνεται ξανά, η μάχη για την ΕΚΤ κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει, καθώς μάλιστα οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δυσκολεύονται να συμφωνήσουν τις λεπτομέρειες του δικού του έκτακτου σχεδίου στήριξης.
«Η ΕΚΤ έχει κάνει ήδη πολλά, αλλά αυτή θα είναι μία κρίσιμη συνεδρίαση για να επιχειρήσει να εξηγήσει ποια ακριβώς είναι η στρατηγική της», δήλωσε αναλυτής της ABN AMRO. Το Reuters αναφέρει ότι οι αγορές θέτουν πέντε βασικά ερωτήματα σχετικά με τη συνεδρίαση της ΕΚΤ:
Αρκούν τα 1,1 τρις που έχει ανακοινώσει για αγορές ομολόγων φέτος;
Παρατηρητές της αγοράς υποψιάζονται ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να επεκτείνει τις αγορές στοιχείων ενεργητικού με δεδομένη την εκτίναξη των εκδόσεων κρατικού χρέους που απαιτεί η χρηματοδότηση των δαπανών για τον περιορισμό του αντίκτυπου από τον κορωνοϊό. Η ABN AMRO εκτιμά ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες των χωρών της Ευρωζώνης έχουν αυξηθεί κατά επιπλέον 690 δισ. ευρώ, ενώ σημειώνει ότι οι αυξημένες αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ δεν θα επαρκέσουν για την κάλυψη των πρόσθετων εκδόσεων χρέους.
Οι εμπροσθοβαρείς αγορές ομολόγων για να βοηθηθούν οι ευάλωτες χώρες της Περιφέρειας δείχνουν επίσης ότι η ΕΚΤ είναι πιθανόν να χρειασθεί να αυξήσει σύντομα το έκτακτο πρόγραμμά της. Με τον τρέχοντα ημερήσιο ρυθμό, οι έκτακτες αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ θα εξαντληθούν έως τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις δύο τραπεζών. Ακόμη και μέλη του Δ.Σ. της ΕΚΤ που είναι υπέρ της αυστηρής νομισματικής πολιτικής, όπως ο Ολλανδός Κλάας Κνοτ, δεν αποκλείουν μία αύξηση των έκτακτων αγορών ομολόγων.
Ποια άλλα μέτρα θα μπορούσε να λάβει η ΕΚΤ;
Η ΕΚΤ φαίνεται διατεθειμένη να λάβει πρόσθετα μέτρα μετά την απόφαση που πήρε την περασμένη εβδομάδα για παροχή χρηματοδότησης στις τράπεζες με ενέχυρο ορισμένα στοιχεία του ενεργητικού τους που δεν έχουν επενδυτική αξιολόγηση. «Αυτό είναι πράγματι ένα τεράστιο βήμα, επειδή η ΕΚΤ δεν ήθελε ποτέ να αποδέχεται στοιχεία ενεργητικού που δεν έχουν επενδυτική διαβάθμιση», δήλωσε αναλυτής της Danske Bank. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να επεκτείνει την αποδοχή ενεχύρων σε όλα τα ομόλογα που δεν έχουν επενδυτική διαβάθμιση, δήλωσαν αναλυτές της ING. 'Αλλες επιλογές περιλαμβάνουν την αγορά από την ΕΚΤ κεφαλαίων που είναι διαπραγματεύσιμα σε χρηματιστήρια (exchange-traded funds) και τραπεζικών ομολόγων, την προσφορά ακόμη ευνοϊκότερων όρων για τα φθηνά πολυετή δάνεια που χορηγεί στις τράπεζες και την αύξηση του ποσού των ελεύθερων διαθεσίμων των τραπεζών που δεν θα επιβαρύνονται με το αρνητικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας.
Πόσο μεγάλη θα είναι η ύφεση και πόσο γρήγορη η ανάκαμψη;
Η ΕΚΤ προετοιμάζεται για μία «μεγάλη συρρίκνωση» της οικονομικής ανάπτυξης. Οι αγορές, που επιχειρούν να εκτιμήσουν αν θα έρθει γρήγορα περισσότερη στήριξη, θέλουν λεπτομέρειες για το πώς βλέπουν οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας να εξελίσσεται η ανάκαμψη. «Ενδιαφέρομαι περισσότερο για το πώς η ΕΚΤ βλέπει το σχήμα της ανάκαμψης - το σημαντικό ερώτημα είναι αν θα έχουμε ανάπτυξη στο τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της AXA Investment Managers.
Πόσο ανησυχεί η ΕΚΤ για την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων;
Η Τράπεζα της Ιταλίας προειδοποίησε ότι η κρίση του κορωνοϊού μπορεί να αυξήσει το ποσοστό των «κόκκινων» δανείων, ενώ η σχετική ανησυχία αυξάνεται και στην Πορτογαλία, όπου ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) των τραπεζών μειώθηκε στο 6,1% των συνολικών δανείων τον Δεκέμβριο από 17,9% στα μέσα του 2016, αλλά παραμένει διπλάσιος από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Έχοντας χαλαρώσει τις απαιτήσεις της για τα ενέχυρα και έχοντας προσφέρει γενναιόδωρους όρους με τα φθηνά δάνεια για τη στήριξη των τραπεζών, η ΕΚΤ είναι πιθανόν τώρα να ερωτηθεί αν είναι διατεθειμένη να αγοράσει NPLs. Για ορισμένους οικονομολόγους, η μεταφορά NPLs, που έχουν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στον ισολογισμό της ΕΚΤ θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα, αλλά τονίζουν ότι αυτό περιπλέκεται από τον ρόλο που έχει για την εποπτεία των τραπεζών.
Θα μπορούσε η ΕΚΤ να δώσει αναλυτικά στοιχεία για τις αγορές ομολόγων με βάση το έκτακτο πρόγραμμα;
Η ΕΚΤ δημοσιοποιεί μία ανάλυση των αγορών ομολόγων στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, αλλά όχι για αυτές που γίνονται με βάση το έκτακτο πρόγραμμα αγορών για την πανδημία (PEPP). Μεγαλύτερη διαφάνεια για το PEPP θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στα ιταλικά ομόλογα, οι αποδόσεις των οποίων αυξάνονται ξανά. Η ΕΚΤ μπορεί να ερωτηθεί, επίσης, αν μπορεί να αλλάξει το σκεπτικό της σχετικά με την επανεπένδυση των κεφαλαίων από τα ομόλογα του προγράμματος PEPP που ωριμάζουν. Αν τα κάνει, αυτό θα είχε σημαντική επίδραση στα ιταλικά ομόλογα και μείωνε την ανάγκη η ΕΚΤ να αυξήσει τις αγορές ομολόγων για να περιορίσει την αύξηση του κόστους δανεισμού, δήλωσε αναλυτής της AXA.