Νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό, χωρίς να αλλάζει βέβαια κάτι ως προς τον αντίκτυπο, ανακοινώνεται το ΑΕΠ του 4ου τριμήνου του 2020, άρα η ύφεση συνολικά στην περασμένη χρονιά και μένει να διαπιστωθεί εάν επιβεβαιώνονται οι εκτιμήσεις για «βουτιά» γύρω στο 10%.
Οι ανακοινώσεις αυτές θα αντιμετωπίζονταν με διαφορετικό τρόπο αν η οικονομία δεν παρέμενε σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, με το λιανεμπόριο να λειτουργεί υποτυπωδώς, την εστίαση να παραμένει ουσιαστικά κλειστή από τον περασμένο Νοέμβριο, τα καταλύματα να βρίσκονται σε παρατεταμένη χειμερία νάρκη, τις υπηρεσίες όπως κομμωτήρια, κουρεία, γυμναστήρια να αναζητούν φως στο τούνελ, τις επιχειρήσεις στο πεδίο του Πολιτισμού να βρίσκονται στην εντατική με μόνο «οξυγόνο» τις έκτακτες επιδοτήσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
Από τον Ιανουάριο κιόλας, στο υπουργείο Οικονομικών παραδέχονταν ότι το lockdown του περασμένου Νοεμβρίου, που τελικά παρατάθηκε επί της ουσίας ως το τέλος του έτους, θα είχε αρνητικό carry over στη φετινή χρονιά. Δυστυχώς οι εξελίξεις ξεπέρασαν και τους πιο απαισιόδοξους, καθώς όλα δείχνουν ότι η οικονομία θα συνεχίσει να βρίσκεται σε καραντίνα τουλάχιστον ως τις 23 του μήνα, ανατρέποντας πλήρως τις εκτιμήσεις για το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου άρα και συνολικά του έτους. Ήδη, ο Χρήστος Σταϊκούρας προειδοποίησε για πρόσθετο «βαρίδι» 750 εκατ. Ευρώ ανά εβδομάδα, κάτι που επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις για πρόσθετο κόστος τουλάχιστον 2 δις ευρώ αν αυτή η καραντίνα παραταθεί ως τις 23 μήνα, με αποτέλεσμα η αρχική- πολύ αρχική- εκτίμηση για ύφεση γύρω στο 11,5% στο πρώτο τρίμηνο, να φαντάζει λίαν αισιόδοξη.
Τα τρία μέτρα στήριξης στις επιχειρήσεις
Τα επόμενα βήματα φαντάζουν ακόμα πιο δύσκολα. Στην κυβέρνηση ετοιμάζονται για ανακοινώσεις αναφορικά με τη στήριξη των επιχειρήσεων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν την τριπλέτα:
- 1 δις ευρώ από την Επιστρεπτέα 7
- 500 εκατ. Ευρώ από την επιδότηση πάγιων δαπανών
- 300 εκατ. Ευρώ από την επιδότηση επιχειρηματικών δανείων
ενώ παράλληλα «τρέχουν» τα προγράμματα των Περιφερειών για τις μικρομεσαίες, το πρόγραμμα των 460 εκατ. Ευρώ για την εγγυημένη χρηματοδότηση πολύ μικρών επιχειρήσεων, ενώ φαντάζει αναπόφευκτη η παράταση και τον Απρίλιο του μέτρου των αναστολών συμβάσεων εργασίας και του «κουρέματος» των ενοικίων.
Μία στις δύο επιχειρήσεις αδυνατεί να πληρώσει το δάνειό της
Στο οικονομικό επιτελείο δεν τρέφουν ψευδαισθήσεις ότι αυτά επαρκούν για την ομαλή μετάβαση στην «επόμενη ημέρα», ειδικά από τη στιγμή που δεν υπάρχει μόνο πρόβλημα ρευστότητας αλλά κεφαλαιακής βάσης χιλιάδων επιχειρήσεων, με τις οφειλές τους να υπερβαίνουν τα στοιχεία ενεργητικού τους. Και κάπως έτσι αναδύεται το οξύ πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος σχετικά με τα ληξιπρόθεσμα δάνεια, επιβεβαιώνονται οι ισχυρές πιέσεις που έχουν ασκηθεί σωρευτικά στις ΜμΕ, στις micro επιχειρήσεις αλλά και στους ελεύθερους επαγγελματίες. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το 47% των δανείων τους, ήτοι 13,5 δις ευρώ σε σύνολο 28,9 δις ευρώ. Επιπρόσθετα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι πολύ μικρές (micro) επιχειρήσεις δεν δύνανται να καταβάλλουν κανονικά τις δόσεις για το 55,4% των δανείων τους, δηλαδή για 9,5 δις ευρώ σε σύνολο 17,2 δις χορηγήσεων.
Παράλληλα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, για το πρώτο εξάμηνο του 2020, οι περισσότερες κατηγορίες οφειλών των εμπορικών επιχειρήσεων παρουσιάζουν αύξηση μεταξύ 2019-2020. Όπως διαφαίνεται, όσον αφορά στο χρέος, η κατάσταση της πλειονότητας των πολύ μικρών (micro) και μικρών επιχειρήσεων επιδεινώνεται λόγω της πανδημικής κρίσης. Η βελτίωση της εικόνας όσον αφορά τις οφειλές προς τις τράπεζες δεν είναι τόσο καθαρή καθώς η μέση οφειλή προς τις τράπεζες μεγεθύνεται κατά 33% μεταξύ 2019-2020 (από τις 94.038 στις 125.651 ευρώ).