Οδηγίες για το πότε μπορεί ο ασφαλισμένος να καταθέσει αίτηση για την αναγνώριση πλασματικών χρόνων παρέχει εγκύκλιος του ΙΚΑ. Ειδικότερα όπως αναφέρεται θα πρέπει μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης να υποβάλλεται και αίτημα αναγνώρισης πλασματικών εφόσον πρόκειται για θεμελίωση δικαιώματος και μετά την αίτηση συνταξιοδότησης εφόσον πρόκειται για εξαγορά χρόνου προκειμένου να αυξηθεί το ποσό της σύνταξης.
Στην εγκύκλιο, αναλυτικότερα σημειώνεται ότι η Διοίκηση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, με το Γενικό Έγγραφο Γ99/119/03-03-2003, είχε καθορίσει τον τρόπο αντιμετώπισης των περιπτώσεων κατά τις οποίες οι ασφαλισμένοι που δε θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις υπάρχουσες ημέρες ασφάλισης και δεν υποβάλλουν αίτημα αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας ή προαιρετικής ασφάλισης ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης να θεωρείται ότι εμπεριέχεται σχετικό αίτημα αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας ή υπαγωγής στην προαιρετική ασφάλιση, ακόμα και αν δεν έχουν συμπληρωθεί στο έντυπο της αίτησης οι κρίσιμες ενδείξεις, με τη γραπτή συναίνεση του ασφαλισμένου σε μεταγενέστερο χρόνο.
Το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, κατόπιν σχετικού ερωτήματός μας, διευκρίνισε με έγγραφό του ότι τα διοικητικά όργανα έχουν την υποχρέωση να ενεργούν στα πλαίσια της χρηστής και καλόπιστης διοίκησης καθώς και της αρχής της ισότητας.
Επομένως, στις περιπτώσεις που κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης οι ασφαλισμένοι είχαν λανθασμένη πεποίθηση ότι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις ημέρες ασφάλισης που είχαν ήδη πραγματοποιήσει και για το λόγο αυτό δεν ζήτησαν στην αρχική αίτησή τους αναγνώριση κάποιων από τους πλασματικούς χρόνους των άρθρων 39 και 40 του Ν.3996/2011, τους οποίους είχαν δικαίωμα να αναγνωρίσουν επειδή θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 01/01/2011 με τις αυξημένες προϋποθέσεις του άρθρου 10 του Ν.3863/2010 όπως ισχύουν και τις οποίες δεν είχαν συμπληρώσει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, θα θεωρείται ότι εμπεριέχεται και αίτημα για αναγνώριση πλασματικών χρόνων ακόμα και αν δεν έχουν συμπληρώσει τις αντίστοιχες ενδείξεις στο έντυπο της αίτησης ή έχουν συμπληρώσει την ένδειξη «όχι».
Στην πράξη θα καλείται ο ασφαλισμένος να επιλέξει το χρόνο ή τους χρόνους ασφάλισης που επιθυμεί να αναγνωρίσει με γραπτή συναίνεση πάνω στο «σώμα» της αίτησης.
Επομένως, οι περιπτώσεις που είχαν τυχόν αντιμετωπιστεί διαφορετικά και καλύπτονται από τις οδηγίες αυτές, θα πρέπει να κριθούν εκ νέου σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, υπό την προϋπόθεση ότι οι ενδιαφερόμενοι καταθέτουν σχετική αίτηση – όχληση. Ευνόητο είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάλογη αντιμετώπιση και για τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων γυναικών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ καθώς οι ασφαλισμένες γνώριζαν ότι δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης και για το λόγο αυτό είχαν υποβάλλει αίτηση αναγνώρισης πλασματικών χρόνων πριν ή ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης.
Η ευνοϊκή αντιμετώπιση που περιγράφεται ανωτέρω, σύμφωνα με τη θέση του Υπουργείου, αφορά μόνο τις περιπτώσεις στις οποίες η αναγνώριση πλασματικών χρόνων του Ν.3996/2011 είναι απαραίτητη για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Στις περιπτώσεις όμως που οι ασφαλισμένοι έχουν δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων αλλά ο χρόνος αυτός αναγνωρίζεται μόνο για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και η σχετική αίτηση υποβάλλεται σε χρόνο μεταγενέστερο της ημερομηνίας κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης, δεν είναι επιτρεπτό να θεωρηθεί ότι η αίτηση αυτή εμπεριείχε και αίτημα αναγνώρισης χρόνου για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.
Επισημαίνεται ότι, λόγω των αλλαγών που συντελέστηκαν στην ασφαλιστική νομοθεσία με τη ψήφιση των νόμων 3863/2010, 3996/2011 και 4093/2012 (σταδιακή κατά περίπτωση αύξηση τόσο του χρόνου ασφάλισης όσο και των ορίων ηλικίας, ύπαρξη διευρυμένων πλασματικών χρόνων, υφιστάμενος περιορισμός στο κατ' έτος ανώτατο όριο αναγνωριστέου χρόνου), θα πρέπει κατά την υποβολή από τον ασφαλισμένο της μεταγενέστερης δήλωσής του/γραπτής συναίνεσης για αναγνώριση πλασματικού χρόνου – σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω – να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στα ασφαλιστικά του δεδομένα, προκειμένου να μην υπάρξουν αιτήσεις συνταξιοδότησης βασισμένες σε λανθασμένα στοιχεία και περαιτέρω απορριπτικές επ' αυτών αποφάσεις συνταξιοδότησης.