Οι πόλεμοι, όπως αυτός που ξεκίνησε πριν από 10 μήνες, κάνουν τα γεγονότα να παίρνουν απρόβλεπτη τροχιά που καταλήγει να επισκιάζει την προέλευσή τους. Ο κόσμος στα τέλη του 2022 έχει αλλάξει εντυπωσιακά σε σχέση με την αρχή του έτους.
Στις 24 Φεβρουαρίου, ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν μπορούσε να φανταστεί ότι οι άμεσες αποφάσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ θα επέκτειναν τα σύνορα της συμμαχίας με τη Ρωσία πολύ περισσότερα χιλιόμετρα από όσα ο παραπαίων στρατός του έχει προχωρήσει στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με την ανάλυση του George Will στην Washington Post, τρεις από τις πιο θεαματικές γεωστρατηγικές γκάφες των τελευταίων 250 ετών αφορούν τη Ρωσία: η εισβολή του Ναπολέοντα πριν από 210 χρόνια, η εισβολή του Χίτλερ 129 χρόνια αργότερα και η εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία 81 χρόνια μετά.
Ο Πούτιν είχε στόχο να δείξει ότι η Ρωσία είναι ένα κραταιό έθνος -και ότι η Ουκρανία δεν είναι έθνος. Επέμεινε ότι η «Ουκρανία» είναι απλώς ένας γεωγραφικός -και όχι πολιτικός- προσδιορισμός. Αντίθετα, κατέληξε να δείχνει ότι η Ρωσία, με οικονομία σημαντικά μικρότερη από την Ιταλία -μικρότερη ακόμα και από το ΑΕΠ του Τέξας- είναι εξίσου ελάχιστα εντυπωσιακή πολιτικά από ό,τι είναι ουσιαστικά, επειδή η αυταρχική της κουλτούρα γεννά στασιμότητα, διαφθορά και ψευδοκολακεία.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έφερε σημαντικές ανακατατάξεις στο ΝΑΤΟ
Και, όπως έγραψε πρόσφατα ο Χένρι Κίσινγκερ στο Britain’s Spectator, «η Ουκρανία έχει γίνει ένα σημαντικό κράτος στην Κεντρική Ευρώπη για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία». Αυτό «ανακίνησε αρχικά τα ζητήματα σχετικά με την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία απέκτησε έναν από τους μεγαλύτερους και πιο αποτελεσματικούς χερσαίους στρατούς στην Ευρώπη, εξοπλισμένο από την Αμερική και τους συμμάχους της. Μια ειρηνευτική διαδικασία θα πρέπει να συνδέσει την Ουκρανία με το ΝΑΤΟ, όπως και αν εκφραστεί. Η εναλλακτική της ουδετερότητας δεν έχει πλέον νόημα, ειδικά μετά την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ».
Αυτές οι δύο σκανδιναβικές χώρες ήταν μεταξύ των λίγων ευρωπαϊκών εθνών που ενίσχυσαν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις ως απάντηση στην απόσχιση της Κριμαίας από την Ουκρανία το 2014 με την παρέμβαση Πούτιν. Το 2022, δύο εβδομάδες αφότου υπέβαλαν τα αιτήματα για ένταξη στο ΝΑΤΟ, ένα τρίτο σκανδιναβικό έθνος, η Δανία, ψήφισε συντριπτικά (67%) «υπέρ» σε ένα δημοψήφισμα που είχε απορριφθεί δύο φορές, τερματίζοντας την εξαίρεσή της από ορισμένες αμυντικές συζητήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποστολές.
Η επιθετικότητα της Ρωσίας άλλαξε το στρατιωτικό «modus operandi» Γερμανίας και Ιαπωνίας
Δύο άλλες εξελίξεις που προέκυψαν από την επιθετικότητα του Πούτιν είναι ότι τα δύο έθνη με τις επιθέσεις των οποίων ξεκίνησε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έλαβαν ώθηση για πιο ενεργή δέσμευση για την πρόληψη της επιθετικότητας. Ο πόλεμος του Πούτιν ξεκίνησε ημέρα Πέμπτη. Την επόμενη Κυριακή, ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, ανακοίνωσε ένα «Zeitenwende» ή ένα σημείο καμπής: μια αύξηση των αμυντικών δαπανών που τέσσερις ημέρες νωρίτερα φάνταζε αδιανόητη.
Τον Δεκέμβριο, η Ιαπωνία, το νοτιοδυτικό νησί της οποίας είναι πιο κοντά στην Ταϊβάν παρά στην ηπειρωτική Κίνα, λέει στη νέα της έκθεση για τη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας: «Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για το τι θα φέρει το μέλλον στη διεθνή κοινότητα». Έτσι, η Ιαπωνία, σε ένα ακόμη σταδιακό βήμα μακριά από τον επίσημο (δηλαδή τον συνταγματικό) πασιφισμό της, αυξάνει τις στρατιωτικές δαπάνες πέρα από τα ταξινομημένα όπλα, χαρακτηρίζοντάς τες ως απλώς αμυντικές.
Τα νέα όπλα «αντεπίθεσης» θα περιλαμβάνουν εκατοντάδες πυραύλους κρουζ Tomahawk των ΗΠΑ που μπορούν να φτάσουν στόχους σε απόσταση μεγαλύτερη των 1.000 μιλίων στην Κίνα. Εάν η Ιαπωνία πληροί (όπως σπάνια κάνουν τα περισσότερα κράτη του ΝΑΤΟ) το πρότυπο του ΝΑΤΟ να δαπανά το 2% του ΑΕΠ για τον στρατό της, θα έχει τον τρίτο μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό στον κόσμο. Έτσι, η Κίνα είναι πιο ευάλωτη -και, πιθανώς, αποτρέπεται- επειδή η διεθνής τάξη έχει κλονιστεί από τα γεγονότα στην Κεντρική Ευρώπη.
Ο συσχετισμός των παγκόσμιων δυνάμεων το 2023 θα είναι πολύ διαφορετικός από ό,τι το 2022
Η Ρωσία είναι λιγότερο απειλητική δυνητικά από ό,τι στις 30 Μαρτίου 1981, όταν πυροβολήθηκε ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν. Ο William Inboden, στο «The Peacemaker: Ronald Reagan, the Cold War, and the World on the Brink», αναφέρει ότι τα δύο σοβιετικά υποβρύχια με βαλλιστικούς πυραύλους που συνήθως καραδοκούσαν στις ακτές των ΗΠΑ, εκείνη την ημέρα είχαν πλησιάσει πιο κοντά από το κανονικό στην ακτή -και μπορούσαν να χτυπήσουν την Ουάσιγκτον σε 10 λεπτά και 47 δευτερόλεπτα. Ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ, ανήσυχοι ότι η απόπειρα δολοφονίας του Ρίγκαν μπορεί να ήταν προοίμιο επίθεσης, ετοίμασαν τον στόλο των βομβαρδιστικών B-52 των ΗΠΑ για αντίποινα.
Σαράντα ένα χρόνια μετά, ο κόσμος παραμένει ένα επικίνδυνο μέρος. Αλλά το 2022, αυτό που οι Σοβιετικοί συνήθιζαν να αποκαλούν «συσχετισμό παγκόσμιων δυνάμεων» μετατοπίστηκε ουσιαστικά ενάντια στο ρωσικό «απομεινάρι» της σοβιετικής αυτοκρατορίας και κατά της Κίνας, η οποία πριν από 10 μήνες είχε δηλώσει ότι «δεν υπάρχουν όρια» στη συνεργασία της με τη σοβιετική αυτοκρατορία.