Δύο εξελίξεις, μόλις χθες, Τετάρτη, μπορεί να σηματοδοτούν αλλαγές τεκτονικών διαστάσεων στις σχέσεις της Ευρώπης με τις ΗΠΑ, με την υπογραφή του Ντόναλντ Τραμπ.
Οι διατλαντικές σχέσεις όπως αυτές διαμορφώθηκαν και σφραγίστηκαν για περισσότερο από 70 χρόνια, στον τομέα του εμπορίου, της διπλωματίας, της ασφάλειας και άμυνας, τώρα μπορεί να περνούν σε μια άλλη φάση. Ενορχηστρωτής αυτών των μεγάλων γεωπολιτικών ανατροπών μπορεί να γίνει ο Ντόναλντ Τραμπ και η αμφιλεγόμενη πολιτική του.
Το CNN επιχειρεί να προχωρήσει σε μια τολμηρή ανάλυση γύρω από τις σχέσεις της Αμερικής με τη Γηραιά Ήπειρο, υπό το πρίσμα των τελευταίων εξελίξεων.
Ο Τραμπ μίλησε με τον Πούτιν χωρίς Ζελένσκι και ΕΕ
Η τηλεφωνική επικοινωνία Ντόναλντ Τραμπ-Βλαντίμιρ Πούτιν ξεπάγωσε τις απευθείας συνομιλίες Λευκού Οίκου-Κρεμλίνου, καθώς εκκόλαψαν σχέδια για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και συμφώνησαν να πραγματοποιήσουν εκατέρωθεν επισκέψεις σε κορυφαίο επίπεδο.
Η άλλη εξέλιξη είναι όσα δήλωσε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, στις Βρυξέλλες, ο οποίος κάλεσε τους συμμάχους να αναλάβουν πλέον την ευθύνη τους στην ασφάλεια της Ευρώπης.
Η καμπή αυτή αναδεικνύει τη γραμμή «Πρώτα η Αμερική», του Τραμπ, και την τάση του να βλέπει κάθε ζήτημα ή συμμαχία ως μια σχέση «δούναι και λαβείν».
Το CNN υπενθυμίζει ότι οι επεμβάσεις της Αμερικής κέρδισαν δύο παγκόσμιους πολέμους και στη συνέχεια εγγυήθηκαν την ελευθερία της Γηραιάς Ηπείρου απέναντι στη σοβιετική απειλή. Αλλά ο Τραμπ δήλωσε στην προεκλογική εκστρατεία του ότι μπορεί να μην υπερασπιστεί τα μέλη της συμμαχίας που δεν έχουν επενδύσει αρκετά στην άμυνα.
Ο Τραμπ επιστρέφει στο σκεπτικό που χρησιμοποίησαν πολλοί πρόεδροι που ήταν επιφυλακτικοί απέναντι στις ξένες εμπλοκές από τα πρώτα βήματα των ΗΠΑ στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, λέγοντας την Τετάρτη: «Έχουμε ένα μικρό πράγμα που ονομάζεται ωκεανός ανάμεσά μας».
Ο Χέγκσεθ σνομπάρει την ευρωπαϊκή ασφάλεια
Ήταν από καιρό σαφές ότι η δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ θα έθετε νέες απαιτήσεις στους Ευρωπαίους εταίρους της Αμερικής, οι οποίες θα οδηγήσουν τώρα σε αγωνιώδεις επιλογές για τις κυβερνήσεις που επέλεξαν τις κοινωνικές δαπάνες έναντι της άμυνας.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον περασμένο μήνα ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να βρουν περισσότερα χρήματα για τους στρατούς τους. «Αν δεν το κάνετε, κάντε μαθήματα ρωσικής γλώσσας ή πηγαίνετε στη Νέα Ζηλανδία», είπε.
Αλλά ο Χέγκσεθ το πήγε ένα βήμα παραπέρα. Ο ίδιος επισημοποίησε την απαίτηση του Τραμπ για τα μέλη της συμμαχίας να δαπανούν το 5% του ΑΕΠ για την άμυνα και δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα δώσουν προτεραιότητα στην αυξανόμενη σύγκρουσή τους με την Κίνα και στην ασφάλεια των συνόρων τους, έναντι της Ευρώπης.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα ανεχθούν πλέον μια ανισόρροπη σχέση που ενθαρρύνει την εξάρτηση» δήλωσε ο νέος επικεφαλής του Πενταγώνου, ο οποίος φορούσε ένα τετράγωνο με αστέρια και ρίγες.
Η νέα σκληρή προσέγγιση είναι μια ορθολογική απάντηση στις αλλαγμένες πολιτικές πραγματικότητες, επισημαίνει το CNN.
Η Μεγάλη Γενιά που πολέμησε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ανέδειξε προέδρους που κατανόησαν τους κινδύνους ενός κενού εξουσίας στην Ευρώπη έχει φύγει. Κάθε Αμερικανός που έχει μια ενήλικη ανάμνηση του Ψυχρού Πολέμου κατά της Σοβιετικής Ένωσης είναι τουλάχιστον στα μέσα της δεκαετίας των 50. «Και ο πιο ισχυρός ανταγωνιστής των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται στην Ασία και όχι στην Ευρώπη» υπογραμμίζει η ανάλυση, προφανώς αναφερόμενη στην Κίνα.
Επομένως, είναι δίκαιο να αναρωτηθεί ο Τραμπ γιατί η Ευρώπη δεν έχει ακόμη αναλάβει την αυτοάμυνά της, 80 χρόνια μετά την ήττα των ναζί.
Οι διαδοχικοί Αμερικανοί πρόεδροι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες απέτυχαν να επανεξετάσουν το ΝΑΤΟ για τον 21ο αιώνα, τονίζεται. Εκ των υστέρων, η διατλαντική συμμαχία άφησε τον εαυτό της άσχημα εκτεθειμένο στον Τραμπ, σχολιάζει το CNN.
Η αντιμετώπιση συμμάχων όπως ο Καναδάς και το Μεξικό από τον Τραμπ, καθώς και η απαίτησή του προς τη Δανία να παραδώσει τη Γροιλανδία, δείχνουν την περιφρόνησή του για την πολυμερή εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
O Τραμπ πάντα επαινεί τον Πούτιν και τον πρόεδρο της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, για την εξυπνάδα και τη δύναμή τους. Είναι προφανές ότι τους θεωρεί τους μόνους άξιους συνομιλητές του.
Στο Ουκρανικό αλλάζουν οι διατλαντικές σχέσεις
Η πρώτη δοκιμασία αυτής της νέας πραγματικότητας ΗΠΑ-Ευρώπης θα γίνει στην Ουκρανία.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία θα ξεκινήσουν «αμέσως» μετά την τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δεν συμπεριλήφθηκε στη συζήτηση. Εδώ υπενθυμίζεται ότι ο Ζελένσκι βρισκόταν στο επίκεντρο όλων όσων έκανε η κυβέρνηση Μπάιντεν για τον πόλεμο και δεν ήταν ποτέ «στην απ' έξω». Τώρα φαίνεται ότι τα πράγματα αλλάζουν.
Όπως έχουν τα πράγματα, ο Τραμπ δεν φαίνεται να έχει αντίρρηση να διατηρήσει η Ρωσία τα λάφυρα της απρόκλητης εισβολής της. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη - αφού όπως η Ρωσία, έτσι και η Αμερική έχει τώρα έναν πρόεδρο που πιστεύει ότι οι μεγάλες δυνάμεις έχουν δικαίωμα στον επεκτατισμό στις περιφερειακές περιοχές επιρροής τους. Αλλά η επιβράβευση της Ρωσίας με έναν ευνοϊκό διακανονισμό θα δημιουργούσε ένα καταστροφικό προηγούμενο, επισημαίνεται.
Η τηλεφωνική επικοινωνία του προέδρου των ΗΠΑ και του Ρώσου ομολόγου του και μια μελλοντική σύνοδος κορυφής με τον Πούτιν στη Σαουδική Αραβία, η οποία μπορεί να γίνει σύντομα, ίσως είναι μια υπόδειξη ότι ο Τραμπ δεν βγάζει μόνο τον Ζελένσκι από τη συμφωνία, αλλά και την Ευρώπη.
Σε ανακοίνωσή τους, η Γαλλία, η Γερμανία, η Πολωνία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ουκρανία, προειδοποίησαν ότι «η Ουκρανία και η Ευρώπη πρέπει να είναι μέρος οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης». Και προειδοποίησαν τον Τραμπ, ο οποίος φαίνεται να θέλει μια ειρηνευτική συμφωνία με κάθε κόστος, ότι «μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη στην Ουκρανία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια ισχυρή διατλαντική ασφάλεια».
Μια ανατριχιαστική ιστορική αναλογία
Ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας Καρλ Μπιλντ ανησυχεί για το άνετο τηλεφώνημα μεταξύ Τραμπ και Πούτιν. «Το ανησυχητικό είναι φυσικά ότι έχουμε τους δύο μεγάλους τύπους, τους δύο μεγάλους εγωιστές … που πιστεύουν ότι μπορούν να κινούν μόνοι τους όλα τα ζητήματα», δήλωσε στο CNN.
Ο Μπιλντ επικαλέστηκε την πιο καταδικαστική ιστορική αναλογία - τον κατευνασμό του Αδόλφου Χίτλερ από τη Βρετανία που επέτρεψε στους Ναζί να προσαρτήσουν τη Σουδητία με το σύμφωνο του Μονάχου το 1939, προάγγελο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
«Για τα ευρωπαϊκά αυτιά, αυτό ακούγεται σαν το Μόναχο. Ακούγεται σαν δύο μεγάλοι ηγέτες που θέλουν να έχουν ειρήνη στην εποχή μας, (για) μια μακρινή χώρα για την οποία γνωρίζουν ελάχιστα. Ετοιμάζονται να κάνουν μια συμφωνία πάνω από τα κεφάλια της συγκεκριμένης χώρας. Πολλοί Ευρωπαίοι γνωρίζουν πώς τελείωσε η συγκεκριμένη ταινία», είπε χαρακτηριστικά.
CNN