Ο Ντοναλντ Τραμπ πιέζει για γρήγορο τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, όπως είχε δεσμευτεί προεκλογικά, αλλά οι πρόωρες παραχωρήσεις του στον Βλαντίμιρ Πούτιν προμηνύουν δυσάρεστες εξελίξεις για το Κίεβο.
Ο Τραμπ συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Ρώσο πρόεδρο και έδωσε εντολή στους Αμερικανούς αξιωματούχους να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου, που μαίνεται εδώ και τρία χρόνια, λίγο αφότου ο υπουργός Άμυνάς του, Πιτ Χέγκσεθ διεμήνυσε στους συμμάχους της Ουκρανίας στις Βρυξέλλες ότι οι ΗΠΑ δεν βλέπουν την ένταξή της στο ΝΑΤΟ ως μέρος της διευθέτησης του ζητήματος, ενώ χαρακτήρισε μη ρεαλιστικές τις φιλοδοξίες του Κιέβου για επιστροφή των κατεχόμενων εδαφών του.
«Γιατί δίνει η κυβέρνηση Τραμπ δώρα στον Πούτιν - ουκρανικά εδάφη και μη ένταξη στο ΝΑΤΟ - πριν καν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις; Έχω διαπραγματευτεί με τους Ρώσους. Ποτέ δεν τους δίνεις κάτι δωρεάν», σχολίασε ο Μάικλ Μακφολ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία επί Μπαράκ Ομπάμα τη διετία 2012-2014.
Ικανοποίηση στη Μόσχα, αγωνία στην Ουκρανία
Η χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία του Τραμπ με τον Πούτιν σκόρπισε χαμόγελα στη Μόσχα, αφού, όπως εξηγεί και το BBC σε ανάλυσή του, συνιστά κάτι σαν διπλωματική νίκη για τον Ρώσο πρόεδρο, βγάζοντάς τον από την διεθνή πολιτική απομόνωση, μολονότι από μόνη της «δεν θα τερματίσει ως διά μαγείας τον πόλεμο στην Ουκρανία», ούτε είναι σαφές πότε ακριβώς και πώς θα ολοκληρωθούν οι διπαραγματεύσεις.
«Είναι σαφές, τουλάχιστον τις πρώτες ώρες μετά το τηλεφώνημα με τον Τραμπ, πως από πολλές απόψεις, ο Πούτιν έχει πάρει αυτό που ήθελε: την ευκαιρία να διαπραγματευτεί απευθείας με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την Ουκρανία και την ευκαιρία να βάλει τον εαυτό του στο κορυφαίο τραπέζι της διεθνούς πολιτικής, παρά τα τελευταία τρία χρόνια του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία», αναφέρει το βρετανικό δίκτυο.
Πούτιν και Τραμπ συμφώνησαν να συναντηθούν και ο Ρώσος πρόεδρος κάλεσε τον Αμερικανό ομόλογό του στη Μόσχα - ένα ταξίδι που θα συνιστούσε μεγάλο επίτευγμα για τον Πούτιν, εις βάρος του οποίου το ΔΠΔ έχει εκδώσει διεθνές ένταλμα σύλληψης για τις ενέργειές του στην Ουκρανία, αναφέρει το Reuters.
Για τον πρώην σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Ομπάμα, Μπρετ Μπρούεν, η συναίνεση του Τραμπ για τετ-α-τετ με τον Πούτιν θυμίζει τις συναντήσεις του στην πρώτη θητεία του με τον Κιμ Γιονγκ Ουν με στόχο τον τερματισμό των πυρηνικών φιλοδοξιών της Βόρειας Κορέας, που όμως συνέχισε να αναπτύσει πυρηνικά όπλα.
Ήδη ο αντιπρόεδρος του ρωσικού συμβουλίου ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έσπευσε να θριαμβολογήσει ότι το τηλεφώνημα Τραμπ - Πούτιν κατέδειξε πώς «η Ρωσία είνα αδύνατο να ηττηθεί» κι ότι «δεν υπάρχει, ούτε μπορεί να υπάρξει μία δύναμη που να κυβερνά τον πλανήτη». Για τον υπερσυντηρητικό Ρώσο μεγιστάνα με στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο, Κονσταντίν Μαλοφέεφ, ένα τετ-α-τετ -πιθανώς στη Σαουδική Αραβία - των προέδρων ΗΠΑ - Ρωσίας μπορεί «πραγματικά να τερματίσει τον πόλεμο και να ξεκινήσει μια νέα παγκόσμια τάξη».
Ανησυχία σε Κίεβο και Ευρώπη
Παρά το στωικό ύφος των δηλώσεων του Βολόντιμιρ Ζελένσκι λίγο μετά την επικοινωνία του με τον Τραμπ - κι αφού ο τελευταίος είχε πρώτα συνομιλήσει με τον Πούτιν - οι δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ και του υπουργού Άμυνάς του πυροδότησαν ανησυχία στο Κίεβο και τους Ευρωπαίους συμμάχους του Κιέβου ότι ο Τραμπ σχεδιάζει να βάλει στο περιθώριο την Ουκρανία στις διαπραγματεύσεις για το ίδιο της το μέλλον.
«Καμία ένταξη στο ΝΑΤΟ, μη αποστολή στρατιωτών; Ακούγεται σαν εγκατάλειψη της Ουκρανίας», σχολίασε ο Λιθουανός πρώην ΥΠ ΕΞ, Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις.
Το σχέδιο του Κρεμλίνου για την Ουκρανία
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ο Πούτιν είπε στον Τραμπ ότι θα πρέπει να εξαλειφθούν «οι βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης» προτού τερματισμούν οι συγκρούσεις, μια φράση που σύμφωνα με τους Τάιμς του Λονδίνου «θεωρείται ευρέως ως συντομογραφία για την απομάκρυνση του προέδρου Ζελένσκι και την άνοδο στην εξουσία ενός φιλικού προς τη Μόσχα ηγέτη στο Κίεβο».
Η βρετανική εφημερίδα σχολιάζει ότι «είναι δύσκολο να δούμε πώς το Κρεμλίνο θα μπορούσε να το πετύχει αυτό, εκτός από την κατάκτηση του Κιέβου — κάτι που φαίνεται να ήταν ο αρχικός στόχος του Πούτιν».
Ο Ρώσος πρόεδρος έχει ζητήσει από την Ουκρανία να αναγνωρίσει τη ρωσική κυριαρχία σε τέσσερις περιοχές στο ανατολικό και νότιο τμήμα της καθώς και στην Κριμαία, ενώ επιθυμεί «καθεστώς ουδέτερης χώρας» και αποστρατιωκοποίηση του Κιέβου και να εγκαταλείψει κάθε φιλοδοξία ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Ορυκτά για στήριξη ζητά ως αντάλλαγμα ο Τραμπ από την Ουκρανία
Το σχέδιο του Τραμπ προβλέπει οικονομικές διασφαλίσεις από την Ουκρανία για να συνεχίσει η Ουάσιγκτον να τη στηρίζει. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τηλεφωνήματα του Τραμπ σε Πούτιν και Ζελένσκι και οι δηλώσεις του Χέγκσεθ συνέπεσαν με την επίσκεψη στο Κίεβο του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, ο οποίος δήλωσε ότι μια συμφωνία Κιέβου - Ουάσιγκτον για προμήθεια ορυκτών θα παρέχει στην Ουκρανία μια «ασπίδα προστασίας» μεταπολεμικά. Ο Ζελένσκι δήλωσε έτοιμος να συναινέσει σε αμερικανικές επενδύσεις σε φυσικούς πόρους της χώρας του.
Άλλωστε ο ίδιος ο Τραμπ είχε δηλώσει την Τετάρτη ότι μια συμφωνία για τον ορυκτό πλούτο θα διασφάλιζε την αμερικανική χρηματοδότηση για την Ουκρανία σημειώνοντας: «Είπα στον Μπάιντεν: έπρεπε να ζητήσεις είτε ένα δάνειο, είτε κάποιο είδος διασφαλισης, όπς το πετρέλαιο ή το φυσικό τους αέριο για τα χρήματα [που τους δίνουμε]».
Ο Τζον Χέρμπστ, πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία την τριετία 2003-2006 εκτιμά ότι η κυβέρνηση Τραμπ έκανε παραχωρήσεις στη Ρωσία, αλλά ότι η επίσκεψη του Μπέσεντ στο Κίεβο είναι ένα θετικό μήνυμα. «Ο Τραμπ μιλάει για ανταλλαγή αμερικανικών όπλων με ορυκτά των Ουκρανών. Επομένως, αυτό είναι ένα όχημα σύμφωνα με τη λογική του Τραμπ για την αποστολή όπλων στην Ουκρανία», δήλωσε.
Ωστόσο, μια γρήγορη συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία με άνισους όρους για τον αμυνόμενο και τον επιτιθέμενο θα αποτελέσει ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο. Ο πρώην ΥΠ ΕΞ της Βρετανίας, Τζέιμς Κλέβερλι είπε ότι «δεν συνιστά ισχυρή κίνηση» να ξεκινάς μια διαπραγμάτευση ορίζοντας ποιες παραχωρήσεις θα πρέπει να κάνει η μία πλευρά. «Δεν είναι ισχυρή κίνηση το να δίνεται η εντύπωση ότι η εισβολή αποδίδει καρπού. Τα καθεστώτα παρακολουθούν στενά. Ας στείλουμε το μήνυμα ότι η βία και η επιθετικότητα δεν επικρατούν. Στέκομαι στο πλευρό της Ουκρανίας», σημείωσε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X.