Οι κάλπες άνοιξαν στην Τουρκία, με τα βλέμματα όλου του κόσμου στραμμένα στην μεγάλη πολιτική αναμέτρηση που θα καθορίσει το μέλλον της χώρας.
Σε μια αμφίρροπη μάχη, μάχη στήθος με στήθος, μεταξύ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του επικεφαλής της εξακομματικής αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ήδη η συζήτηση για την επομένη των εκλογών στη γειτονική χώρα βρίσκεται στο επίκεντρο.
Το σενάριο δε, μιας ήττας του Ερντογάν, μπορεί να προκαλέσει καθοριστικές εξελίξεις το επόμενο διάστημα, όπως εξηγεί στο iefimerida.gr o Γιώργος Παγουλάτος, Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής & Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, απερχόμενος Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ και μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ.
O καθηγητής καταθέτει την δικιά του εκτίμηση γύρω από το διακύβευμα των τουρκικών εκλογών, την αντίδραση του Ερντογάν σε μια ενδεχόμενη εκλογική ήττα, καθώς και την σημασία της επικράτησης του Κιλιτσντάρογλου τόσο για τους Τούρκους, όσο για την Ευρώπη αλλά και ειδικότερα για την Ελλάδα.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Γιώργου Παγουλάτου στο iefimerida για τις τουρκικές εκλογές της 14ης Μαΐου
Τι εκτίμηση έχετε σχετικά με το αποτέλεσμα των τουρκικών εκλογών;
Φαίνεται ότι οι τελευταίες εβδομάδες και μέρες (με την παραίτηση του Ιντζέ) έχουν δώσει ένα προβάδισμα στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, που δεν αποκλείεται να κερδίσει και από τον πρώτο γύρο. Είναι ήδη ένα πολιτικό φαινόμενο η αντοχή του Ερντογάν, αν σκεφτεί κανείς ότι κυβερνά μετά το πραξικόπημα ως διχαστικός αυταρχικός ηγέτης, αν υπολογίσει κανείς την κακή κατάσταση της οικονομίας με την κατάρρευση της αγοραστικής δύναμης ευρέων στρωμάτων, και τις πολιτικές ευθύνες του καθεστώτος Ερντογάν για τους καταστροφικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου. Πρόκειται αναμφισβήτητα για έναν ιστορικού διαμετρήματος ηγέτη.
«Είναι εξαιρετικά πιθανό ο Ερντογάν να αμφισβητήσει το εκλογικό αποτέλεσμα»
Εάν ο Κιλιτσντάρογλου δεν κερδίσει με μεγάλη διαφορά τον Ερντογάν, τότε είναι εξαιρετικά πιθανό ο Ερντογάν να αμφισβητήσει το εκλογικό αποτέλεσμα (όπως έκανε ήδη στις δημοτικές εκλογές του 2019, στις οποίες το κόμμα του έχασε την Κωνσταντινούπολη). Ήδη διάφορες δηλώσεις του Ερντογάν δείχνουν να προετοιμάζουν το έδαφος για την αμφισβήτηση. Εάν ο Ερντογάν επιχειρήσει να ακυρώσει ή να ανατρέψει το αποτέλεσμα, επαπειλείται μια επόμενη μέρα αποσταθεροποίησης ή ακόμα και πολιτικής βίας.
Τι θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια επικράτηση του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στις εκλογές;
Ο Κιλιτσντάρογλου έχει αναβαπτιστεί τους τελευταίους μήνες. Από άχρωμος και αδύναμος ηγέτης που είχε χάσει κάθε εκλογική του αναμέτρηση με τον Ερντογάν, έχει μετεξελιχθεί σε μια μετριοπαθή ενωτική φυσιογνωμία που ηγείται ενός ετερόκλητου συνασπισμού της αντιπολίτευσης έχοντας πλέον επιβληθεί στις δυνάμεις που τον απαρτίζουν.
«Μια επικράτηση Κιλιτσντάρογλου θα οδηγούσε σε βήματα εκδημοκρατισμού»
Αυτό όμως είναι και η αδυναμία του. Οι ετερόκλητες συμμαχίες μπορεί να δουλεύουν για να κερδίσεις τις εκλογές όχι όμως απαραίτητα και για να κυβερνήσεις. Υπάρχει σημαντική πιθανότητα ακόμα κι αν εκλεγεί στην Προεδρία να μην κερδίσει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Αυτό, σε συνδυασμό με τον ετερογενή συνασπισμό του, θα οδηγούσε σε σοβαρές αδυναμίες διακυβέρνησης. Εάν στο μεταξύ η Τουρκία αναγκαζόταν να προσφύγει στο ΔΝΤ, αυτό θα προετοίμαζε το έδαφος για μια μετέπειτα νικηφόρα επιστροφή Ερντογάν.
Τι θα ξημερώσει για την Τουρκία με νίκη Ερντογάν ή Κιλιτσντάρογλου
Είναι βέβαιο ότι μια επικράτηση Κιλιτσντάρογλου θα οδηγούσε σε βήματα εκδημοκρατισμού με την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, και σταθερότερη επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με τη Δύση και κυρίως με την Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η χώρα θα απεμπολούσε τη διεκδίκηση ενός βαθμού «στρατηγικής αυτονομίας».
Τι μπορεί να αναμένει η Ελλάδα από ένα ενδεχόμενο τέλος της 20ετούς κυριαρχίας του Ερντογάν;
Η Τουρκία μετά τις εκλογές μπαίνει αναγκαστικά σε ένα νέο κεφάλαιο επαναπροσέγγισης της Δύσης, ακόμα και σε περίπτωση νίκης Ερντογάν, λόγω του μεγάλου βαθμού εξάρτησης από την δυτική οικονομική βοήθεια για την επανοικοδόμηση των σεισμοπαθών περιοχών. Το κόστος της ανασυγκρότησης αυτής πλησιάζει το 10% του ΑΕΠ της Τουρκίας. Η οικονομική ευπάθεια, υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση, σημαίνει ότι η Τουρκία θα είναι πιο επιδεκτική σε δυτικές πιέσεις μεταξύ άλλων και για προώθηση της συνεργασίας γύρω από τον ενεργειακό τομέα στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Η Ελλάδα θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη για μια παρατεταμένη "περίοδο χάριτος" προς την Τουρκία»
Σε περίπτωση νίκης του Κιλιτσντάρογλου, που για τη Δύση σηματοδοτεί τον επανεκδημοκρατισμό της Τουρκίας, η Ελλάδα θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη για μια παρατεταμένη «περίοδο χάριτος» προς την Τουρκία από τη Δύση. Με μια έννοια, ο αυταρχικός ισλαμοεθνικιστής Ερντογάν ήταν ο καλύτερος «χορηγός» της ελληνικής δημόσιας διπλωματίας. Ο πήχης των διπλωματικών απαιτήσεων για την Ελλάδα μετά τον Ερντογάν ανεβαίνει. Η αναμενόμενη από τον Κιλιτσντάρογλου προσπάθεια αναθέρμανσης των ευρωτουρκικών σχέσεων, ή ακόμα και της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας προς την ΕΕ, δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες «μόχλευσης» της διαδικασίας από την Ελλάδα.
Η χώρα μας, ως μέλος της ΕΕ, μπορεί να θέσει προϋποθέσεις καλής γειτονίας ή ακόμα και διευθέτησης των διμερών ζητημάτων, ως όρο για την βελτίωση των ευρωτουρκικών σχέσεων.