Οι δημοσκοπήσεις στην Τουρκία δίνουν ολοένα και περισσότερες ελπίδες στην αντιπολίτευση ενόψει των κρίσιμων εκλογών της 14ης Μαΐου, αλλά το ερώτημα είναι κατά πόσον η «Εθνική Συμμαχία» θα διατηρήσει τη συνοχή της σε περίπτωση που ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου εκπαραθυρώσει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το εγχείρημα φαντάζει ούτως ή άλλως δύσκολο, αφού η ετερόκλητη συμμαχία της αντιπολίτευσης, το λεγόμενο «τραπέζι των έξι», περιλαμβάνει από κοσμικούς φιλελεύθερους μέχρι ισλαμιστές και εθνικιστές και από διακηρυγμένους πολέμιους του κυβερνώντος συνασπισμού του AKP μέχρι πρώην υπουργούς του Ερντογάν, ενώ τα μεγάλα κόμματα θα χρειαστεί να προχωρήσουν σε μοιρασιά της εξουσίας με μικρότερα, που πασχίζουν να πιάσουν ποσοστά άνω του 1%, όπως σημειώνει το Middle East Eye.
Εκείνο που ενώνει τα κόμματα της συμμαχίας της αντιπολίτευσης είναι η απέχθεια προς τον Ερντογάν.
Το εκλογικό τους μανιφέστο παρατίθεται σε ένα κείμενο 240 σελίδων με 75 κεφάλαια και 2.300 δεσμεύσεις, το Μνημόνιο Συνεργασίας Κοινών Πολιτικών, που καλύπτει τα πάντα από την εξωτερική πολιτική μέχρι την οικονομία και τη μάχη για την προστασία του περιβάλλοντος.
Βάσει αυτού του μνημονίου, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA) του πρώην «τσάρου» της τουρκικής οικονομίας, Αλί Μπαμπατζάν, θα λύνονται όλες οι διαφωνίες.
«Έχουμε γραπτές συμφωνίες, που έχουν ανακοινωθεί στην κοινή γνώμη. Έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή μας να μετατρέψουμε το προεδρικό σύστημα της Τουρκίας σε ενισχυμένο κοινοβουλευτικό και έχουν συμφωνήσει επί συγκεκριμένων αρχών», λέει ο Ιμπραχίμ Τζανακτσί.
Αρκεί η «συμφωνία κυρίων» στην εξακομματική συμμαχία της αντιπολίτευσης για να κρατήσουν αρραγές το μέτωπο;
Το μνημόνιο περιλαμβάνει και ένα πρωτόκολλο, που διασφαλίζει τη δίκαιη εκπροσώπηση στη νέα κυβέρνηση κάθε κόμματος που μετέχει στη συμμαχία της αντιπολίτευσης με τουλάχιστον ένα υπουργικό πόστο, ενώ ο διορισμός ή η απομάκρυνση από τον πρόεδρο ενός υπουργού θα γίνεται σε συνεννόηση με τον αρχηγό του κόμματος.
Αλλά αρκεί μια συμφωνία κυρίων για να λειτουργήσει ένα πρωτόγνωρο για την τουρκική πολιτική σκηνή σύστημα, μετά και το προηγούμενο με την αρχηγό του εθνικιστικού Καλού Κόμματος, Μεράλ Ακσενέρ, που αποχώρησε από το «τραπέζι των έξι» της αντιπολίτευσης τον Μάρτιο, διαφωνώντας με την υποψηφιότητα του Κιλιτσντάρογλου, για να επιστρέψει μετά από λίγες ώρες;
Άλλωστε εμφανίστηκαν και άλλες ρωγμές, καθώς η συμμαχία της αντιπολίτευσης δεν κατάφερε να δεσμευθεί για επιστροφή της Τουρκίας στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών, που, σύμφωνα με έναν εκ των ηγετών των κομμάτων, τον επικεφαλής του ισλαμιστικού Κόμματος Ευτυχίας, Τεμέλ Καραμολάογλου, υπονομεύει τις οικογενειακές αξίες και προωθεί τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα.
Τριβές προκάλεσε και η επίθεση στην οικονομική πολιτική που ακολούθησε την τελευταία 20ετία το AKP του Ερντογάν από τον Μπιλτζέ Γιλμάζ, ανώτερο στέλεχος του κόμματος της Ακσενέρ και προαλειφόμενο νέο «τσάρο» της τουρκικής οικονομίας, καθώς τα βέλη του πιθανώς να είχαν στόχο έναν άλλο άνδρα γύρω από το «τραπέζι» της αντιπολίτευσης, τον Αλί Μπαμπατζάν, πρώην υπουργό Οικονομικών του Ερντογάν και υπεύθυνο χάραξης ορισμένων εκ των οικονομικών πολιτικών του AKP. Ο Μπαμπατζάν βρέθηκε, άλλωστε, και στο σταυρόνημα του Καραμολάογλου, που κατηγόρησε το κόμμα του, το DEVA, ότι απέτυχε να αποσπάσει φιλελεύθερους συντηρητικούς αστούς ψηφοφόρους από τον Ερντογάν.
«Λάδι στη φωτιά» των εντάσεων που σιγοκαίνε στις τάξεις της εξακομματικής αντιπολίτευσης έριξε τον περασμένο μήνα και ο Κιλιτσντάρογλου, όταν άφησε να εννοηθεί ότι θα αναθέσει δύο χαρτοφυλάκια, το Ενέργειας και το Δικαιοσύνης, σε δύο στελέχη του CHP, μολονότι το Μνημόνιο προβλέπει τη σύμφωνη γνώμη και των έξι κομμάτων που απαρτίζουν τη συμμαχία.
Κι αν αλώσει η αντιπολίτευση την προεδρία, αλλά χάσει στις βουλευτικές εκλογές;
Παρά τις διαφωνίες, η συμμαχία της αντιπολίτευσης έχει ισχυρά κίνητρα για να διατηρήσει τη συνοχή της, τουλάχιστον για άλλον ένα χρόνο, αν θέλει να αλώσει την προεδρία και να εξασφαλίσει πιθανώς και κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ενώ το 2024 ακολουθούν κρίσιμες δημοτικές εκλογές με το βλέμμα στραμμένο στους μεγάλους δήμους, 11 από τους 16 των οποίων ήδη ελέγχει.
Σε περίπτωση, ωστόσο, που δεν καταφέρει η αντιπολίτευση να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των εδρών στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, τότε -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα- ο Κιλιτσντάρογλου θα κυβερνά με προεδρικά διατάγματα, εναλλακτική που φαντάζει αδιανόητη για το «τραπέζι των έξι», που έχει ως διακηρυγμένο στόχο την περιστολή των προεδρικών εξουσιών.
Τα πιθανά σημεία τριβής
Την ίδια ώρα, οι ξένοι επενδυτές δείχνουν να ανησυχούν περισσότερο για τις πιθανές ασυνέπειες και διαφωνίες μεταξύ των κομμάτων της εξακομματικής συμμαχίας της αντιπολίτευσης αναφορικά με τη νομισματική και την οικονομική πολιτική, μολονότι τα κόμματα που την απαρτίζουν διαθέτουν πολλούς πρώην υψηλόβαθμους γραφειοκράτες, οικονομολόγους, τραπεζίτες και υπεύθυνους χάραξης για να καλύψουν τα ανώτερα οικονομικά πόστα, από τα υπουργεία μέχρι την Κεντρική Τράπεζα, εποπτικούς φορείς και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Μεγαλύτερο πρόβλημα μπορεί να αποδειχθεί η μοιρασιά των υπουργείων, ειδικά εκείνων της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών, που εποφθαλμιά το Καλό Κόμμα (ΙΥΙ), και, αν αποσπάσει κάποιο εξ αυτών, εκφράζονται φόβοι ότι δεν θα γίνει πραγματική μεταρρύθμιση, αφού το κόμμα της Ακσενέρ αποσχίστηκε από το ΜΗP του εταίρου του Ερντογάν στην κυβέρνηση, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, με το οποίο έχει ανάλογες απόψεις για τη διαχείριση του κράτους.
Για να αποφύγει αυτό το ενδεχόμενο, ο Κιλιτσντάρογλου ίσως να «θυσιάσει» στο κόμμα της Ακσενέρ ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο, όπως εκείνο των Εξωτερικών, για να την κατευνάσει.