Οι ηγέτες της ΕΕ δεσμεύτηκαν χθες Πέμπτη να συνεργαστούν για να ενισχύσουν την άμυνα της ηπείρου και να απελευθερώσουν εκατοντάδες δισ. ευρώ για την ασφάλεια.
Είχαν προηγηθεί οι επανειλημμένες προειδοποιήσεις του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι θα άφηνε την Ευρώπη να αντιμετωπίσει μόνη της την απειλή της Ρωσίας, ένα άνευ προηγουμένου θερμό επεισόδιο με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο που οδήγησε σε ναυάγιο τη συμφωνία για τα ορυκτά, και μια γενικότερη αλλαγή της στάσης της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ που φαίνεται να απομακρύνεται από τους Ευρωπαίους συμμάχους.
Με την όλο και μεγαλύτερη πεποίθηση ότι τώρα θα πρέπει να φροντίσουν οι ίδιοι για την ασφάλειά τους, χώρες που για δεκαετίες είχαν υποχωρήσει στις αμυντικές δαπάνες πραγματοποίησαν επείγουσες συνομιλίες στις Βρυξέλλες για να εξερευνήσουν νέους τρόπους ενίσχυσης της ασφάλειάς τους και διασφάλισης της μελλοντικής προστασίας της Ουκρανίας, σχολιάζει σε ρεπορτάζ του για τη χθεσινή Έκτακτη Σύνοδο Κορυφής το AP.
Τι είπε η Φον ντερ Λάιεν για Ουκρανία και τη συμφωνία για την άμυνα της ΕΕ
«Όλοι θέλουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη μέσω της ισχύος, κι αυτό είναι προς το συμφέρον και του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ», είπε αργά χθες το βράδυ αναφερόμενη στον πόλεμο στην Ουκρανία η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Αν ο πρόεδρος Τραμπ θέλει να το πετύχει αυτό, είναι δυνατό μόνο με την υποστήριξη της ΕΕ και των κρατών-μελών της», συνέχισε η πρόεδρος της Κομισιόν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά την ολοκλήρωση της έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Επιχειρηματολόγησε ότι η ΕΕ είναι αυτή που εξασφάλισε την οικονομική επιβίωση της Ουκρανίας για το 2025, η ΕΕ είναι αυτή που τώρα επενδύει κεφάλαια στην ουκρανική αμυντική βιομηχανία και παρέχει τις στρατιωτικές δυνατότητες που χρειάζεται η Ουκρανία, καθώς και αυτή που φροντίζει να επιβιώσει το ενεργειακό σύστημα της χώρας τον χειμώνα. «Είναι πολλά τα παραδείγματα που δείχνουν πόσο σημαντικό είναι η Ευρώπη να φτάσει σε μια θετική κατάληξη, που σημαίνει ειρήνη μέσω της ισχύος που είναι προς το συμφέρον όλων», συμπλήρωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Σήμερα γράφεται ιστορία», είπε σε άλλο σημείο μετά το τέλος της συνόδου κορυφής και τόνισε ότι οι 27 ηγέτες της ΕΕ είναι «αποφασισμένοι να διασφαλίσουν την ασφάλεια της Ευρώπης και να δράσουν με την κλίμακα, την ταχύτητα και την αποφασιστικότητα που απαιτεί αυτή η κατάσταση. Είμαστε αποφασισμένοι να επενδύσουμε περισσότερα, να επενδύσουμε καλύτερα και να επενδύσουμε πιο γρήγορα μαζί».
Σύμφωνα με το AP, αυτή η δέσμευση των Ευρωπαίων «υπογράμμισε μια ριζική αλλαγή στη γεωπολιτική που προκλήθηκε από τον Τραμπ, ο οποίος υπονόμευσε 80 χρόνια συνεργασίας που βασίζονταν στην κατανόηση ότι οι ΗΠΑ θα βοηθούσαν στην προστασία των ευρωπαϊκών εθνών μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο».
Oι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν μια κίνηση για την χαλάρωση των περιορισμών στον προϋπολογισμό, ώστε οι πρόθυμες χώρες της ΕΕ να μπορούν να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες και κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναζητήσει νέους τρόπους «για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών» σε όλα τα κράτη-μέλη.
Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ εκτιμά ότι περίπου 650 δισεκατομμύρια ευρώ θα μπορούσαν να ελευθερωθούν με αυτόν τον τρόπο.
Οι ηγέτες, επίσης, σημείωσαν την πρόταση της επιτροπής για δάνεια ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αγορά νέου στρατιωτικού εξοπλισμού και κάλεσαν το προσωπικό της έδρας της ΕΕ «να εξετάσει αυτή την πρόταση ως επείγον ζήτημα».
Κυρώσεις στη Ρωσία, οικονομική και στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, σθεναρός υποστηρικτής του Τραμπ και στενός σύμμαχος του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, αρνήθηκε να υποστηρίξει μέρος της δήλωσης της συνόδου κορυφής για την Ουκρανία.
Όμως, οι υπόλοιποι 26 ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν τη θέση του μπλοκ ότι δεν μπορούν να γίνουν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία και ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να συμμετέχουν σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις που αφορούν την ασφάλειά τους.
Υπενθυμίζεται ότι μέχρι στιγμής η ΕΕ είχε παραμεριστεί στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία που καθοδηγούνταν από τις ΗΠΑ.
Παρά την απροθυμία του Όρμπαν, πάντως, οι ηγέτες στην αίθουσα επέλεξαν σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή για την Ουκρανία να προχωρήσουν με ένα πιο φιλόδοξο κείμενο, υπογεγραμμένο μόνο από 26, αντί για μια έντονα αποδυναμωμένη εκδοχή που η Βουδαπέστη θα μπορούσε να ανεχθεί. Συμφώνησαν στην αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία μέσω περαιτέρω κυρώσεων και, παράλληλα, αποφάσισαν την τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη της Ουκρανίας.
«Η επίτευξη της ''ειρήνης μέσω της ισχύος'' απαιτεί η Ουκρανία να βρίσκεται στην ισχυρότερη δυνατή θέση, με τις δικές της ισχυρές στρατιωτικές και αμυντικές ικανότητες ως ουσιαστικό συστατικό στοιχείο. Αυτό ισχύει πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Για τον σκοπό αυτόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει προσηλωμένη, σε συντονισμό με ομοϊδεάτες εταίρους και συμμάχους, στην παροχή ενισχυμένης πολιτικής, χρηματοδοτικής, οικονομικής, ανθρωπιστικής, στρατιωτικής και διπλωματικής στήριξης στην Ουκρανία και τον λαό της και στην αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία, μεταξύ άλλων μέσω περαιτέρω κυρώσεων και με την ενίσχυση της επιβολής των υφιστάμενων μέτρων, προκειμένου να αποδυναμωθεί η ικανότητά της να συνεχίσει να διεξάγει τον επιθετικό της πόλεμο», αναφέρει το κείμενο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει την τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη της Ουκρανίας. Το 2025 θα παράσχει στην Ουκρανία 30,6 δισεκατομμύρια ευρώ, με τις εκταμιεύσεις από τη διευκόλυνση για την Ουκρανία να αναμένεται να φθάσουν τα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ και 18,1 δισεκατομμύρια ευρώ, που θα προκύψουν από έκτακτα κέρδη που απορρέουν από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Απομονωμένος ο Όρμπαν -Τι δήλωσε
«Η Ουγγαρία έχει μια διαφορετική στρατηγική προσέγγιση για την Ουκρανία», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα στο τέλος της συνάντησης.
«Αυτό σημαίνει ότι η Ουγγαρία είναι απομονωμένη μεταξύ των 27. Σεβόμαστε τη θέση της Ουγγαρίας, αλλά είναι μία από τις 27. Και οι 26 είναι περισσότεροι από έναν».
Παρά την έλλειψη ομοφωνίας, ο Κόστα δήλωσε «πολύ χαρούμενος» με το αποτέλεσμα και υποσχέθηκε ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να στέκεται «πλάι-πλάι» με την Ουκρανία.
Φεύγοντας από τη συνάντηση, ο Όρμπαν απάντησε στις επικρίσεις.
«Η απομόνωση αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απομονωθεί από τις ΗΠΑ, έχει απομονωθεί από την Κίνα λόγω του εμπορικού πολέμου και έχει απομονωθεί από τη Ρωσία λόγω της πολιτικής κυρώσεων», δήλωσε ο Ούγγρος πρωθυπουργός στους δημοσιογράφους.
«Έτσι, αν κάποιος είναι απομονωμένος εδώ, είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ουγγαρία έχει καλές σχέσεις και με τις τρεις κατευθύνσεις, οπότε δεν είμαστε καθόλου απομονωμένοι».
Ο Όρμπαν δήλωσε ότι η ενίσχυση της στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία ήταν «απλώς υπερβολική» για την ΕΕ, διότι, όπως προειδοποίησε, οι ΗΠΑ «δεν θα είναι μέρος αυτού στο μέλλοντος».
Ερωτηθείς σχετικά με την προσωπική του σχέση με τον Ζελένσκι, η οποία χαρακτηρίζεται από εντάσεις και δημόσιες διαμάχες, ο Όρμπαν είπε: «Είναι ο πρόεδρος της Ουκρανίας και σέβομαι όλους τους ηγέτες κυρίαρχων χωρών, οπότε τον σέβομαι».
Ερωτηθείς αν ο Zελένσκι ήταν το «σωστό πρόσωπο» για να διεξάγει διαπραγματεύσεις, ο Όρμπαν απάντησε απλά: «Ξέρετε, είναι ο ηγέτης της Ουκρανίας».
Τι ζήτησε ο Ζελένσκι
Από την πλευρά του ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαιρέτισε το σχέδιο για την χαλάρωση των κανόνων του προϋπολογισμού και εξέφρασε την ελπίδα ότι μέρος των νέων δαπανών θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της Ουκρανίας, η οποία μπορεί να παράγει όπλα πιο φθηνά από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη και πιο κοντά στα πεδία μάχης όπου χρειάζονται.
Ξοδέψτε για την άμυνα
Ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, στον οποίο όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα, συναντήθηκε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα λίγο πριν από την έναρξη της συνόδου κορυφής, στην οποία η Γερμανία εκπροσωπήθηκε από τον απερχόμενο καγκελάριο Ολαφ Σολτς, και συζήτησαν τρόπους ενίσχυσης της αμυντικής ικανότητας της Ευρώπης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σημειώνεται ότι ο Μερτς προώθησε αυτή την εβδομάδα σχέδια για την χαλάρωση των κανόνων της χώρας του σχετικά με τη δημιουργία χρέους για να αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες.
Παρόμοια είναι και η λογική της Δανής πρωθυπουργού Μέτε Φρεντέρικσεν που σε δηλώσεις της στους δημοσιογράφους είπε: «Ξοδέψτε, ξοδέψτε, ξοδέψτε για την άμυνα και την αποτροπή. Αυτό είναι το πιο σημαντικό μήνυμα».
Και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε δηλώσει σχετικά με την άμυνα της ΕΕ την Τετάρτη ότι το μπλοκ θα «κάνει αποφασιστικά βήματα». «Τα κράτη μέλη θα μπορούν να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες», δήλωσε, σημειώνοντας «θα παρασχεθεί τεράστια κοινή χρηματοδότηση για την αγορά και την παραγωγή μερικών από τα πιο καινοτόμα πυρομαχικά, τανκς, όπλα και εξοπλισμό στην Ευρώπη».
Ο Μακρόν συζήτησε επίσης με τους ομολόγους του στην ΕΕ σχετικά με τη δυνατότητα χρησιμοποίησης του πυρηνικού αποτρεπτικού μηχανισμού της Γαλλίας για την προστασία της ηπείρου από τις ρωσικές απειλές.
Όπως σχολιάζει όμως το AP, «τα βραχυπρόθεσμα οφέλη του προϋπολογιστικού σχεδίου που πρότεινε η φον ντερ Λάιεν δεν ήταν προφανή. Το μεγαλύτερο μέρος της αυξημένης αμυντικής δαπάνης θα πρέπει να προέλθει από εθνικούς προϋπολογισμούς, σε μια περίοδο που πολλές χώρες είναι ήδη υπερφορτωμένες με χρέος».
Ωστόσο μέρος της πρότασης περιλαμβάνει μέτρα για να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες δεν θα τιμωρηθούν για την υπέρμετρη αύξηση του ελλείμματος, εφόσον οι επιπλέον δαπάνες προορίζονται για την άμυνα.
AP: Η συνάντηση στις Βρυξέλλες «δεν ασχολήθηκε με τις πιο επείγουσες ανάγκες της Ουκρανίας»
Καταλήγοντας το ρεπορτάζ του ΑP σημειώνει ότι η συνάντηση στις Βρυξέλλες «δεν ασχολήθηκε με τις πιο επείγουσες ανάγκες της Ουκρανίας». Όπως σημειώνει δεν είχε ως στόχο τη συγκέντρωση περισσότερων όπλων και πυρομαχικών για να καλυφθεί το κενό εφοδιασμού που προκάλεσε η παύση της βοήθειας από τις ΗΠΑ. Επιπλέον, δεν θα συμφωνήσουν όλες οι χώρες στην αποδέσμευση των εκτιμώμενων 183 δισεκατομμυρίων ευρώ από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.