Ουκρανία και ΗΠΑ τα βρήκαν στους όρους της συμφωνίας για τον ορυκτό πλούτο της εμπόλεμης χώρας, και μπορεί να υπογράψουν εντός της εβδομάδας το deal.
Ανώτερος αξιωματούχος του γραφείου του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε στο Politico ότι οι δύο πλευρές «συμφώνησαν στο κείμενο της συμφωνίας και η ουκρανική κυβέρνηση θα προτείνει την υπογραφή της», ενώ άλλος αξιωματούχος, μιλώντας στο BBC, έκανε λόγο για «ορισμένες καλές τροπολογίες και το βλέπουμε ως θετικό αποτέλεσμα».
Δεν αποκλείεται ακόμη και εντός της ημέρας να συγκληθεί το υπουργικό συμβούλιο στην Ουκρανία προκειμένου να δοθεί στον Ζελένσκι το «πράσινο φως» για τη συμφωνία, ενόψει της επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον την Παρασκευή.
Τι προβλέπει και τι δεν αναφέρει η συμφωνία Ουκρανίας-ΗΠΑ
H ουκρανική εφημερίδα Economic Pravda ανέφερε μια εκδοχή της συμφωνίας με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με την οποία το Κίεβο θα καταβάλλει το 50% των εσόδων από τους κρατικούς φυσικούς πόρους σε ειδικό ταμείο που θα επενδύει στην Ουκρανία. Ωστόσο, από το deal απουσιάζουν οι αμερικανικές εγγυήσεις για την Ουκρανία που διεκδικούσε το Κίεβο, αλλά ούτε αναφέρει το μισό τρισ. δολάρια που αξίωνε ο Τραμπ ως αποζημίωση για την υποστήριξη της Ουάσιγκτον στην Ουκρανία προκειμένου να αποκρούσει τη ρωσική εισβολή.
Όπως ανέφεραν χθες οι Financial Times, από το ταμείο εξαιρούνται τα έσοδα και οι δραστηριότητες των μεγαλύτερων παραγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ουκρανίας, των εταιρειών Naftogaz και Ukrnafta. Οι ΗΠΑ θα κατέχουν στο ταμείο το μέγιστο οικονομικό μερίδιο που επιτρέπει η αμερικανική νομοθεσία, το οποίο θα επανεπενδύει κάποια έσοδα στην Ουκρανία.
Ερωτηθείς τι θα λάβει η Ουκρανία σε αντάλλαγμα, ο Ντόναλντ Τραμπ αναφέρθηκε στη βοήθεια που της έχουν ήδη παράσχει οι ΗΠΑ και ότι θα αποκτήσει «το δικαίωμα να συνεχίσει τη μάχη», ενώ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο η βοήθεια της Ουάσιγκτον στο Κίεβο «να συνεχιστεί για λίγο, ίσως μέχρι να έχουμε μια συμφωνία με τη Ρωσία».
Μετά τις σκληρές κουβέντες που αντάλλαξαν προ ημερών, ο Τραμπ δήλωσε ότι αναμένει από τον Ζελένσκι να υπογράψει αυτή την εβδομάδα τη συμφωνία. «Άκουσα ότι έρχεται την Παρασκευή. Σίγουρα, είναι εντάξει με εμένα, αν το ήθελε» είπε την Τρίτη ο Τραμπ, χωρίς να επιβεβαιώσει ότι επετεύχθη συμφωνία. «Είναι πολύ γενναίοι», είπε στους δημοσιογράφους, αλλά «χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα χρήματά τους και τον στρατιωτικό τους εξοπλισμό, αυτός ο πόλεμος θα είχε τελειώσει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα».
Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι θα υπήρχε ανάγκη για «κάποια μορφή διατήρησης της ειρήνης» στην Ουκρανία μετά από οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία, αλλά αυτό θα πρέπει να είναι «αποδεκτό από όλους».
Μόλις την περασμένη εβδομάδα ο Τραμπ περιέγραφε τον Ζελένσκι ως «δικτάτορα» και φάνηκε να κατηγορεί την Ουκρανία για την έναρξη του πολέμου, αφού ο Ουκρανός πρόεδρος απέρριψε την αξίωση των ΗΠΑ για ορυκτό πλούτο 500 δισ. δολαρίων και υποστήριξε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος ζούσε σε μια «φούσκα παραπληροφόρησης» που δημιούργησε η Ρωσία.
Ο Τραμπ πιέζει για πρόσβαση στα ορυκτά της Ουκρανίας σε αντάλλαγμα για προηγούμενη στρατιωτική και άλλη βοήθεια που της παρείχαν οι ΗΠΑ μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Ο Ζελένσκι υποστήριξε ότι δεν έχει παρασχεθεί ούτε κατά διάνοια τέτοιου μεγέθους αμερικανική βοήθεια, τονίζοντας: «Δεν μπορώ να πουλήσω το κράτος μας».
Χθες ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ είχαν παράσχει 300 έως 350 δισ. δολάρια στην Ουκρανία. «Θέλουμε να πάρουμε πίσω αυτά τα χρήματα», δήλωσε. «Βοηθάμε τη χώρα να ξεπεράσει ένα πολύ πολύ μεγάλο πρόβλημα… αλλά οι Αμερικανοί φορολογούμενοι τώρα θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους».
Η αντιπρόεδρος και υπουργός Δικαιοσύνης Όλγα Στεφανίσινα είπε στους FT ότι «η συμφωνία για τα ορυκτά αποτελεί μόνο ένα κομμάτι του ευρύτερου σχεδίου», υπονοώντας πως η συμφωνία εντάσσεται σε μια συνολική στρατηγική συνεργασίας με τις ΗΠΑ.
Αλλαγή στην αμερικανική πολιτική βοήθειας
Όπως μεταδίδει το ΒΒC, σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να κάνουν πίσω αναφορικά με κάποιες απαιτήσεις τους από την Ουκρανία και πολλές από τις λεπτομέρειες αυτής της συμφωνίας θα απαιτήσουν περαιτέρω διαπραγματεύσεις, αλλά έχει δημιουργηθεί το προηγούμενο. Στην εποχή Τραμπ η αμερικανική βοήθεια συνοδεύεται από όρους και αποτελεί παρελθόν η βοήθεια για χάρη της βοήθειας - είτε χορηγείται για ανθρωπιστικούς είτε για στρατηγικούς λόγους.
Ο ουκρανικός ενημερωτικός ιστότοπος Ukrainska Pravda μίλησε για τη συμφωνία που πρόκειται να υπογράψουν οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ και Ουκρανίας, προσθέτοντας ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν, επίσης, να δημιουργήσουν ένα επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης.
Η Ουκρανία διαθέτει τεράστια κοιτάσματα κρίσιμων στοιχείων και ορυκτών, συμπεριλαμβανομένων λιθίου και τιτανίου, καθώς και σημαντικά κοιτάσματα άνθρακα, φυσικού αερίου, πετρελαίου και ουρανίου - προμήθειες αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το φθινόπωρο του 2024 ο Ζελένσκι παρουσίασε ένα «σχέδιο νίκης» στην Ουκρανία και στους Δυτικούς εταίρους της, το οποίο πρότεινε ότι οι ξένες εταιρείες θα μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ορυκτό πλούτο των χωρών στο τέλος του πολέμου.
Τι ορυκτά διαθέτει στην πραγματικότητα η Ουκρανία
Υπολογίζεται ότι περίπου το 5% των παγκόσμιων «κρίσιμων πρώτων υλών» βρίσκεται στην Ουκρανία, μεταξύ των οποίων:
- 19 εκατομμύρια τόνοι αποθεμάτων γραφίτη, ο οποίος χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.
- Το ένα τρίτο όλων των ευρωπαϊκών αποθεμάτων λιθίου, το βασικό συστατικό των μπαταριών.
Πριν από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, τον Φεβρουάριο του 2022, η Ουκρανία παρήγε επίσης το 7% του παγκόσμιου ποσοστού τιτανίου, που χρησιμοποιείται στις κατασκευές για τα πάντα: από αεροπλάνα μέχρι σταθμούς παραγωγής ενέργειας.
Το ουκρανικό υπέδαφος περιέχει, επίσης, σημαντικά κοιτάσματα σπάνιων γαιών, ένα σύνολο 17 στοιχείων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή όπλων, ανεμογεννητριών, ηλεκτρονικών ειδών και άλλων προϊόντων ζωτικής σημασίας για τον σύγχρονο κόσμο.
Ορισμένα κοιτάσματα ορυκτών κατασχέθηκαν από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τη Γιούλια Σβιριντένκο, υπουργό Οικονομίας της Ουκρανίας, πόροι αξίας 350 δισ. δολαρίων παραμένουν σήμερα στα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη.