Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε χθες ότι ο Ουκρανός πρόεδρος θέλει να πάει στην Ουάσιγκτον αργότερα αυτή την εβδομάδα ώστε να υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά.
Η συμφωνία είναι κομβικής σημασίας για την προσπάθεια του Κιέβου να κερδίσει τη συνεχιζόμενη υποστήριξη των ΗΠΑ στον πόλεμό της με τη Ρωσία.
Ο Τραμπ δήλωσε, επίσης, στους δημοσιογράφους ότι, εάν επιτευχθεί συμφωνία για τον τερματισμό της σύγκρουσης, πρέπει να υπάρξει κάποια μορφή ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία.
Τραμπ: «Ακούω πως έρχεται ο Ζελένσκι στις ΗΠΑ την Παρασκευή»
«Ακούω ότι έρχεται την Παρασκευή (ο Ζελένσκι). Σίγουρα, είναι εντάξει με εμένα αν το θέλει. Και αν θα ήθελε να την υπογράψουμε μαζί (τη συμφωνία), η οποία καταλαβαίνω ότι είναι μια μεγάλη υπόθεση, μια πολύ μεγάλη υπόθεση», είπε χαρακτηριστικά ο Τραμπ στους δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ σημείωσε ότι η συμφωνία θα μπορούσε να είναι αξίας 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων και θα διασφαλίσει ότι οι Αμερικανοί φορολογούμενοι θα «πάρουν πίσω τα χρήματά τους, και περισσότερα».
«Ξοδεύουμε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για τη Ρωσία και την Ουκρανία σε έναν πόλεμο που δεν έπρεπε να είχε συμβεί ποτέ», είπε ο Τραμπ.
Ερωτηθείς για το τι θα έπαιρνε το Κίεβο ως αντάλλαγμα, ο Τραμπ ανέφερε ότι έχει ήδη παρασχεθεί βοήθεια ύψους 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς και «στρατιωτικός εξοπλισμός και δικαίωμα μάχης».
Τι είναι τα κρίσιμα ορυκτά
Από την πρώτη στιγμή που ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξέφρασε το ενδιαφέρον του να εξασφαλίσει πρόσβαση στις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας, ειδικοί και δημοσιεύματα έσπευσαν να διευκρινίσουν τι είναι και πού βρίσκονται.
Ο Guardian εξηγεί ότι τα τα κρίσιμα ορυκτά είναι μέταλλα και άλλες πρώτες ύλες που είναι απαραίτητες για την παραγωγή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, καθώς χρησιμοποιούνται σε τεχνολογίες όπως τα ηλιακά πάνελ, οι ανεμογεννήτριες και οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων. Επιπλέον, διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην κατασκευή ηλεκτρονικών καταναλωτικών προϊόντων, στις υποδομές τεχνητής νοημοσύνης και στα οπλικά συστήματα. Όπως επισημαίνει, είναι αυξημένη η ζήτηση για ορυκτά που σχετίζονται με τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, όπως το κοβάλτιο, ο χαλκός, το λίθιο και το νικέλιο, τα οποία είναι χρήσιμα για τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών και την κατασκευή ανεμογεννητριών. Τα ίδια ορυκτά, καθώς και άλλα, χρησιμοποιούνται επίσης για την κατασκευή κινητών τηλεφώνων, κέντρων δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης και οπλικών συστημάτων, όπως τα μαχητικά αεροσκάφη F-35, κάτι που τα καθιστά ιδιαίτερα περιζήτητα.
Όπως σημειώνει, ωστόσο, ο όρος «κρίσιμα ορυκτά» δεν είναι τόσο επιστημονικός όσο πολιτικός, και διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικούς καταλόγους κρίσιμων ορυκτών ανάλογα με τους εγχώριους και γεωπολιτικούς στόχους τους.
Όσον αφορά τις ΗΠΑ, που μέσω του Τραμπ εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για τις κρίσιμες γαίες της Ουκρανίας, το δημοσίευμα εξηγεί ότι το 2022 το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο (USGS) δημοσίευσε μια λίστα με 50 ορυκτά τα οποία θεωρούσε ότι «παίζουν σημαντικό ρόλο στην εθνική μας ασφάλεια, οικονομία, ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υποδομές». Κάποια από αυτά ήταν: το αρσενικό για ημιαγωγούς, το βηρύλλιο που χρησιμοποιείται ως παράγοντας κράματος στην αεροδιαστημική και στην αμυντική βιομηχανία, το κοβάλτιο, το λίθιο και ο γραφίτης, ζωτικής σημασίας για την κατασκευή μπαταριών, το ίνδιο που κάνει τις οθόνες να ανταποκρίνονται στο άγγιγμα του δακτύλου, και το τελλούριο, το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλιακής ενέργειας.
Φέτος, ο κατάλογος αυτός θα τεθεί υπό αναθεώρηση, καθώς ο νόμος για την ενέργεια των ΗΠΑ ορίζει ότι πρέπει να ενημερώνεται κάθε τρία χρόνια.
Τι είναι τα στοιχεία σπανίων γαιών
Ο Guardian εξηγεί και τι είναι τα στοιχεία σπανίων γαιών (REEs). Όπως αναφέρει, πρόκειται για μια υποκατηγορία 17 κρίσιμων ορυκτών, τα οποία είναι απαραίτητα για τη κατασκευή κινητών τηλεφώνων, ηλεκτρικών οχημάτων, συστημάτων καθοδήγησης πυραύλων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών, καθώς και για διάφορες βιομηχανικές και ενεργειακές εφαρμογές.
Σημειώνει ωστόσο ότι τα περισσότερα από τα στοιχεία σπανίων γαιών δεν είναι ιδιαίτερα σπάνια, αλλά είναι ιδιαίτερα δύσκολη όπως και καταστροφική για το περιβάλλον η εξόρυξη και η επεξεργασία τους. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή συγκεντρώνεται σε ελάχιστες περιοχές, κυρίως στην Κίνα.
Στις σπάνιες γαίες περιλαμβάνονται το ευρώπιο, που χρησιμοποιείται σε ράβδους ελέγχου πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας, τα δυσπρόσιο, γκανδολίνιο και πρασεοδύμιο, που χρησιμοποιούνται στους μαγνήτες των κινητών, και τα γαδολίνιο, όλμιο και υττέρβιο, που χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων σε λέιζερ.
Τι ορυκτά έχει η Ουκρανία
Δημοσίευμα του BBC αναφέρει τα ορυκτά που διαθέτει η Ουκρανία και την αξία τους.
Σημειώνει πως το Κίεβο εκτιμά ότι περίπου το 5% των «κρίσιμων πρώτων υλών» στον κόσμο βρίσκονται στην Ουκρανία. Αυτό περιλαμβάνει περίπου 19 εκατομμύρια τόνους αποδεδειγμένων αποθεμάτων γραφίτη, για τα οποία η κρατική υπηρεσία γεωλογικής έρευνας της Ουκρανίας λέει ότι καθιστά τη χώρα «μία από τις πέντε κορυφαίες χώρες» για την προμήθεια του ορυκτού.
Ο γραφίτης χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.
Η Ουκρανία διαθέτει, επίσης, το ένα τρίτο όλων των ευρωπαϊκών κοιτασμάτων λιθίου, το βασικό συστατικό στις τρέχουσες μπαταρίες.
Επίσης, πριν από τη ρωσική εισβολή, η Ουκρανία παρήγε το 7% τιτανίου στον κόσμο. Πρόκειται για ένα ελαφρύ μέταλλο που χρησιμοποιείται στην κατασκευή των πάντων, από αεροπλάνα μέχρι σταθμούς παραγωγής ενέργειας.
Το ίδιο δημοσίευμα στέκεται και στα κοιτάσματα σπανίων γαιών που διαθέτει η χώρα, τονίζοντας ότι είναι σημαντικά. Αναφέρει πως πρόκειται για ένα σύνολο 17 στοιχείων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή όπλων, ανεμογεννητριών, ηλεκτρονικών συσκευών και άλλων προϊόντων ζωτικής σημασίας στον σύγχρονο κόσμο.
Ωστόσο, ορισμένα από τα κοιτάσματα ορυκτών έχουν κατασχεθεί από τη Ρωσία. Σύμφωνα με την Yulia Svyrydenko, υπουργό Οικονομίας της Ουκρανίας, πόροι αξίας 350 δισ. δολαρίων βρίσκονται σήμερα σε κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές.
Σύμφωνα με το BBC, το 2022 η SecDev, μια εταιρεία συμβούλων γεωπολιτικών κινδύνων με έδρα τον Καναδά, διεξήγαγε μια αξιολόγηση, η οποία διαπίστωσε ότι η Ρωσία είχε καταλάβει το 63% των ουκρανικών ανθρακωρυχείων και τα μισά κοιτάσματα μαγγανίου, καισίου, τανταλίου και σπάνιων γαιών.
Ο δρ Ρόμπερτ Μάγκα, επικεφαλής της SecDev, αναφέρει ότι αυτά τα ορυκτά προσθέτουν μια «στρατηγική και οικονομική διάσταση» στη συνεχιζόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας. Καταλαμβάνοντάς τα, όπως λέει, η Μόσχα στερεί έσοδα από την Ουκρανία, επεκτείνει τη δική της βάση πόρων και επηρεάζει τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.