Η Ρωσία ανακοίνωσε χθες Τρίτη τα σχέδια των αυτονομιστών στην Ουκρανία για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων με στόχο την επίσημη προσάρτηση εδαφών μετά από επτά μήνες πολέμου.
Αλλά πόσα εδάφη κινδυνεύει να χάσει η Ουκρανία και πόσο ορατός είναι ο κίνδυνος σύγκρουσης της Μόσχας με το ΝΑΤΟ ή ακόμη και ενός πυρηνικού πολέμου; Απαντήσεις επιχειρεί να δώσει το Reuters.
Ποιοι ζητούν δημοψηφίσματα
Οι αυτοαποκαλούμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ», την ανεξαρτησία των οποίων αναγνώρισε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν παραμονές έναρξης της εισβολής στην Ουκρανία, είπαν ότι θέλουν να διεξαγάγουν δημοψηφίσματα για την ένταξή τους στη Ρωσία στις 23-27 Σεπτεμβρίου, δηλαδή από την Παρασκευή μέχρι την Τρίτη.
Οι περιοχές της Χερσώνας και της Ζαπορίζια, που η Ρωσία δεν έχει αναγνωρίσει ακόμη ως ανεξάρτητα κράτη, έχουν επίσης πει ότι θα διεξαγάγουν δημοψηφίσματα. Η Ρωσία δεν ελέγχει πλήρως καμία από τις τέσσερις αυτές περιοχές, και μόνον περίπου το 60% της περιοχής του Ντονέτσκ.
Πόσα εδάφη μπορεί να χάσει η Ουκρανία
Τα εδάφη που έχει υπό τον έλεγχό της η Ρωσία καλύπτουν μια έκταση άνω των 90.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που αντιστοιχεί περίπου στο 15% της ουκρανικής επικράτειας και στο μέγεθος της Πορτογαλίας ή της Ουγγαρίας.
Η Ρωσία προχώρησε στην προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και αν προστεθεί η έκτασή της σε εκείνη των άλλων τεσσάρων περιοχών, τότε η Ρωσία θα έχει εξασφαλίσει μια περιοχή που θα έχει το μέγεθος της Πολιτείας της Πενσιλβάνια των ΗΠΑ.
Η σημασία της προσάρτησης και ο κίνδυνος σύγκρουσης με το ΝΑΤΟ
Εφόσον η Ρωσία προχωρήσει με τα δημοψηφίσματα και την προσάρτηση των τεσσάρων περιφερειών της Ουκρανίας, τότε θα θεωρήσει ότι οι προσπάθειες ανακατάληψής τους από την Ουκρανία με τη στήριξη της Δύσης θα συνιστούν επίθεση κατά της ίδιας της Ρωσίας.
Κι αυτό ενισχύει τον κίνδυνο μιας άμεσης στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ της Ρωσίας και της νατοϊκής συμμαχίας, ένα σενάριο που, όπως έχει πει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, θα μπορούσε να οδηγήσει στον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, επειδή κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ εφοδιάζουν με οπλικά συστήματα την Ουκρανία και τη βοηθούν στον τομέα των πληροφοριών.
Μια εσπευσμένη κίνηση της Ρωσίας να προσαρτήσει επισήμως μεγάλο τμήμα των ουκρανικών εδαφών θα συνιστούσε μια μεγάλη κλιμάκωση λίγες μέρες μετά την πιθανώς σημαντικότερη ήττα της στα μέτωπα της βορειοανατολικής Ουκρανίας.
Το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας επιτρέπει τη χρήση τέτοιων όπλων εφόσον δεχθεί επίθεση με πυρηνικά ή άλλα όπλα μαζικής καταστροφής, ή εφόσον το ρωσικό κράτος αντιμετωπίσει μια υπαρξιακή απειλή από συμβατικά όπλα. Αν η Ουκρανία συνεχίσει να πολεμά για την ανάκτηση των κατεχόμενων εδαφών της, τότε η Ρωσία θα πρέπει να επιστρατεύσει σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις για να υπερασπιστεί τις προσαρτημένες περιοχές που δεν τελούν ακόμη από τον πλήρη έλεγχό της. Αναλυτές εκτιμούν ότι με την κίνησή του αυτή ο Πούτιν ποντάρει στην κλιμάκωση και με τα δημοψηφίσματα στέλνει τελεσίγραφο στην Ουκρανία και στη Δύση.
Η στάση της Ουκρανίας
Το Κίεβο λέει ότι τα περί δημοψηφισμάτων συνιστούν «αφελή εκβιασμό» και μια ένδειξη φόβου της Ρωσίας μπροστά στις εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος στα μέτωπα.
Η Ουκρανία λέει ότι δεν θα σταματήσει παρά μόνον όταν θα έχει εκδιώξει και τον τελευταίο Ρώσο στρατιώτη από τα εδάφη της.
Διαμηνύει δε ότι τα δημοψηφίσματα δεν θα έχουν κανέναν αντίκτυπο, ότι ουδέποτε θα αποδεχθεί ρωσικό έλεγχο σε εδάφη της και κάλεσε τη Δύση να την εφοδιάσει με περισσότερα και καλύτερα οπλικά συστήματα για να αντιμετωπίσει τους εισβολείς.
Τι έγινε στην Κριμαία
Η σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία ξεκίνησε το 2014 μετά την ανατροπή του φιλορώσου προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς και την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.
Αφότου οι ρωσικές δυνάμεις πήραν στις 27 Φεβρουαρίου του 2014 τον έλεγχο της Κριμαίας, όπου υπερίσχυε το ρωσικό εθνοτικό στοιχείο, αλλά επί ΕΣΣΔ είχε περάσει στην Ουκρανία, στις 16 Μαρτίου διοργανώθηκε δημοψήφισμα για την ένταξη της χερσονήσου στη Ρωσία.
Οι ντόπιοι ηγέτες είπαν ότι το 97% τάχθηκε υπέρ της απόσχισης από την Ουκρανία και της ένταξης στη Ρωσία, που προσάρτησε επίσημα την Κριμαία στις 21 Μαρτίου, κάτι που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κίεβο και η Δύση, κάνοντας λόγο για παραβίαση του συντάγματος της Ουκρανίας και του Διεθνούς Δικαίου.