Έκκληση για αλλαγή νοοτροπίας, απεμπόλιση των αυτοκρατορικών βλέψεων και αναγνώριση της συλλογικής ενοχής αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, που θα ανοίξει το δρόμο για μια νέα, δημοκρατική Ρωσία χωρίς τον Πούτιν, απευθύνει ο διάσημος Ρώσος συγγραφέας Μιχαήλ Σίσκιν στους συμπατριώτες του.
Σε ένα άρθρο γνώμης – γροθιά στο στομάχι – στον Guardian ο συγγραφέας που γεννήθηκε στη Μόσχα και ζει στη Ζυρίχη, σημειώνει πόσο τον πονά που δεν φθάνουν στους συμπατριώτες του οι εικόνες των ισοπεδωμένων από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς πόλεων στην Ουκρανία, των νεκρών παιδιών, που δεν γίνονται μαζικές διαδηλώσεις και απεργίες, αλλά αντίθετα πολλοί Ρώσοι βάζουν το Ζ – τη «σβάστικα του Πούτιν», όπως την αποκαλούν δυτικά ΜΜΕ – στα παράθυρα των σπιτιών τους και τα παρμπρίζ των αυτοκινήτων τους.
Αντίθετα τα ελεγχόμενα ρωσικά δίκτυα παίζουν ξανά και ξανά μια συνέντευξη του ηθοποιού Σεργκέι Μποντρόφ, που είπε ότι «στη διάρκεια ενός πολέμου δεν μπορεί κάποιος να μιλά άσχημα για τους δικούς του, ακόμη κι αν κάνουν λάθη, ακόμη κι αν η χώρα του βρίσκεται στη λάθος πλευρά».
Κι όπως διαπιστώνει ο συγγραφέας, «ο σύγχρονος κόσμος διαχωρίζεται από μια επανάσταση, τη σημαντικότερη του ανθρώπινου γένους από τους Ρώσους: τη μετάβαση από την κυριαρχία της συλλογικής συνείδησης στην προτεραιότητα του ατόμου. Οι άνθρωποι ταυτίζονταν επί χιλιετίες με τη φυλή και ήταν πλήρως εξαρτώμενοι από τον αρχηγό της, τον χάνο ή τον τσάρο. Μόνον τους τελευταίους αιώνες άρχισε να αναδύεται μια θεμελιωδώς διαφορετική τάξη της κοινωνίας, όπου το άτομο είναι ελεύθερο.
Το δράμα της Ρωσίας
Αυτό το τεράστιο χάσμα πολιτισμού δεν έχει ακόμη γεφυρωθεί. Αυτό είναι το δράμα της πατρίδας μου», λέει ο διάσημος Ρώσος συγγραφέας, βιβλία του οποίου έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 30 γλώσσες. «Ένας μικρός αριθμός συμπατριωτών μου είναι έτοιμοι για τη ζωή σε μια δημοκρατική κοινωνία, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία εξακολουθεί να υποκλίνεται στην ισχύ και να αποδέχεται αυτόν τον πατρογονικό τρόπο ζωής.
Εάν, με την πάροδο των γενεών εξαφανιστούν όλοι όσοι στοχάζονται ελεύθερα, τα μόνα χαρακτηριστικά που θα επικρατήσουν θα είναι η σιωπή και η ικανοποίηση από τις Αρχές. Μπορείς όμως να κατηγορήσεις αυτούς τους ανθρώπους αν αυτή ήταν η μόνη τους στρατηγική επιβίωσης; Πού καταλήγουν σήμερα αυτοί που δεν σιωπούν; Πάνε φυλακή. Ή πρέπει να μεταναστεύσουν πριν να είναι πολύ αργά», σημειώνει.
Ο Μιχαήλ Σίσκιν θυμίζει ότι απέτυχαν ήδη δύο προσπάθειες εκδημοκρατισμού της Ρωσίας, η πρώτη το 1917, που κράτησε λίγους μήνες και η δεύτερη τη δεκαετία του 1990, που διήρκεσε λίγα χρόνια. «Κι όποτε η χώρα μου προσπαθεί να οικοδομήσει μια δημοκρατική κοινωνία με εκλογές, κοινοβούλιο και δημοκρατία, βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια απολυταρχική αυτοκρατορία» , λέει. «Η δικτατορία κι ο δικτάτορας γεννούν έναν πληθυσμό σκλάβων ή το αντίστροφο. Η κότα και το αυγό. Πώς θα σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος», διερωτάται.
Χρειάζεται μια συντριπτική ήττα της Ρωσίας
Όπως εξηγεί στο άρθρο του, γέννημα μιας ηθικής και συνειδησιακής οδύνης, ο Ρώσος συγγραφέας, η Γερμανία του Χίτλερ βρήκε την έξοδο από τον φαύλο κύκλο της δικτατορίας, έμαθε πώς να αντιμετωπίζει το παρελθόν της και να συμφιλιωθεί με τις ενοχές της για τα εγκλήματα του Γ’ Ράιχ και μπόρεσε να οικοδομήσει μια δημοκρατικά προσανατολισμένη κοινωνία. Ωστόσο, η αναγέννηση του γερμανικού έθνους βασίστηκε στην ολοκληρωτική, συντριπτική στρατιωτική ήττα.
Κι όπως λέει ο Σίσκιν, ο μόνος που έχει κερδίσει το Ρωσικό Βραβείο Booker, το Ρωσικό Εθνικό Bestseller και το Βραβείο Big Book, «η Ρωσία χρειάζεται επίσης αυτή την ώρα μηδέν», αφού «μια νέα δημοκρατική αρχή στη Ρωσία είναι αδύνατη χωρίς να πληρωθεί το τίμημα και να αναγνωριστεί η εθνική ενοχή».
Η αποπουτινοποίηση της Ρωσίας
Η Ρωσία δεν πέρασε από τη διαδικασία της αποσταλινοποίησης, ούτε στήθηκαν δίκες τύπου Νυρεμβέργης για το ΚΚ. Το μέλλον της χώρας, τώρα, εξαρτάται από την “αποπουτινοποίηση” κι όπως έδειξαν το 1945 στον αδαή γερμανικό πληθυσμό εικόνες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, έτσι θα πρέπει να δείξουν τώρα και στους “αδαείς” Ρώσους τις ισοπεδωμένες ουκρανικές πόλεις και τα άψυχα κορμάκια των παιδιών. «Εμείς οι Ρώσοι», λέει, «θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ανοικτά και θαρραλέα την ενοχή μας και να ζητήσουμε συγχώρεση», σημειώνει.
Και καλεί τους συμπατριώτες του να συνειδητοποιήσουν ότι οι ίδιοι φέρουν την ευθύνη, όχι οι ανώτεροί τους και να προχωρήσουν στην κάθαρση. «Ούτε το ΝΑΤΟ, ούτε οι Ουκρανοί μπορούν να αποπουτινοποιήσουν τη Ρωσία. Εμείς οι Ρώσοι πρέπει να καθαρίσουμε τη χώρα μας», υπογραμμίζει.
Ο Σίσκιν τονίζει ότι η υφήλιος θα συμβάλει μετά τον πόλεμο στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, αλλά η Ρωσία θα είναι κατεστραμμένη οικονομικά και η κατάρρευση της αυτοκρατορίας θα συνεχιστεί. «Θα ακολουθήσουν κι άλλοι λαοί και περιοχές τος Τσετσένους στο δρόμο προς την ανεξαρτησία. Η Ρωσική Ομοσπονδία θα αποσυντεθεί. Αλλά οι φυγόκεντρες δυνάμεις των λαών και των περιοχών στην τελευταία αυτοκρατορία του πλανήτη μπορεί εκτός από καταστροφικές να είναι και εξαγνιστικές. Η ρωσική συνείδηση πρέπει να μάθε να αποδέχεται ότι μπορεί να υπάρχουν αρκετές χώρες χωρίς επίσημη γλώσσα τους τη ρωσική. Η αυτοκρατορία πρέπει να αφαιρεθεί ως καρκίνωμα από τα μυαλά και τις ψυχές και μόνον τότε θα μπορέσουν νέα κράτη να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις», γράφει.
Η μακρά, επώδυνη αναγέννηση της Ρωσίας
Ο Σίσκιν θέτει το ερώτημα ότι για τον εκδημοκρατισμό της Ρωσίας απαιτείται μια ώριμη κοινωνία. Η πορεία θα πρέπει να ξεκινήσει με ελεύθερες εκλογές, αλλά ποιος θα τις εγγυηθεί; «Οι ίδιες δεκάδες χιλιάδες τρομοκρατημένοι δάσκαλοι που μετείχαν στην καλπονοθεία των εκλογών του Πούτιν; Και ποιος θα εγγυηθεί τη νίκη του “εθνικού προδότη” της δημοκρατικής αντιπολίτευσης κι όχι του “πατριώτη” που πολέμησε τους “Ουκρανούς φασίστες”; διερωτάται. «Και ποιος θα εφαρμόσει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις; Στους αξιωματούχους, που κηλιδώθηκαν υπό το καθεστώς Πούτιν με διαφθορά και εγκλήματα δεν θα πρέπει να επιτραπεί να οικδομήσουν το νέο κράτος.
Ο κόσμος ζητά μια “ρωσική Νυρεμβέργη”. Αλλά ποιος θα την οργανώσει στη Ρωσία; (…) Ποιος θα αποκαλύψει τα εγκλήματα και θα τιμωρήσει τους ενόχους; Οι ίδιοι οι εγκληματίες; Μπορεί να απομακρυνθεί και να αντικατασταθεί ο Πούτιν, αλλά πώς θα αντικατασταθούν ξαφνικά εκατομμύρια διεφθαρμένοι αξιωματούχοι, μισθοφόροι αστυνομικοί και συνεργάσιμοι δικαστές»;, λέει διάσημος Ρώσος συγγραφέας. Και καταλήγει:
«Μια μακρά, επώδυνη αναγέννηση είναι ο μόνος δρόμος που θα οδηγήσει μπροστά τη Ρωσία. Κι όλες αυτές οι κυρώσεις, η φτώχεια, η διεθνής περιθωριοποίηση δεν θα είναι το χειρότερο πράγμα που θα συναντήσουμε στην πορεία. Θα είναι πιο τρομερό, αν δεν υπάρξει εσωτερική αναγέννηση για τον ρωσικό λαό. Ο Πούτιν είναι ένα σύμπτωμα, όχι η ασθένεια».