Το καθεστώς του Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκεται υπό σοβαρή απειλή για πρώτη φορά από τότε που ανέλαβε την εξουσία.
Προς το παρόν, ο ένας ρίχνει τις ευθύνες στον άλλον, αλλά ο στενός του κύκλος βρίσκεται stand by, έτοιμος για ενδεχόμενο πραξικόπημα.
Ο Μαρκ Γκαλεότι, επίτιμος καθηγητής Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο University College London και συγγραφέας του βιβλίου «We need to Talk About Putin», κάνει μια ανάλυση των προσώπων που βρίσκονται κοντά στον Πούτιν και τα οποία θα μπορούσαν ίσως να σχεδιάσουν μια ανατροπή του Ρώσου ηγέτη, με τον τελευταίο όμως να παίρνει προς το παρόν μέτρα για την προστασία του, έχοντας διδαχθεί από τα παραδείγματα του παρελθόντος.
Μαθήματα Ιστορίας
Όταν ο Ιωσήφ Στάλιν υπέστη σοβαρό εγκεφαλικό στο εξοχικό του έξω από τη Μόσχα, τον Μάρτιο του 1953, οι τέσσερις πιο κοντινοί σύμμαχοί του έσπευσαν στο πλευρό του. Κανένας από αυτούς, όλοι υποψήφιοι για να διαδεχθούν τον δικτάτορα ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, δεν ήθελε τον Στάλιν ζωντανό. Όλοι όμως φοβούνταν τι θα γινόταν αν πέθαινε.
Τελικά, ο αρχηγός της μυστικής αστυνομίας Λαβρέντι Μπέρια μίλησε: «Γιατί είστε σε τέτοιο πανικό; Δεν βλέπετε, ο σύντροφος Στάλιν κοιμάται ήσυχος. Μην τον ενοχλείτε». Κανένας γιατρός δεν κλήθηκε επί ώρες. Ο Στάλιν συνέχισε να «βυθίζεται» και πέθανε λίγες ημέρες αργότερα.
Με μια παρόμοια αναποφασιστικότητα να κυριεύει σήμερα τον στενό κύκλο του Βλαντίμιρ Πούτιν, το καθεστώς του φαίνεται υπό σοβαρή απειλή για πρώτη φορά από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 2000, σημειώνει ο Μαρκ Γκαλεότι.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μετατραπεί σε καταστροφή και όλοι αναζητούν άλλους για να κατηγορήσουν. Οποιοσδήποτε μπορεί να καταδικαστεί ως πολεμοχαρής ή προδότης ή ακόμα και τα δύο.
Όπως είναι φυσικό, το κλίμα δυσπιστίας πυροδοτείται από τις υπηρεσίες πληροφοριών τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Δύση. Οι εκστρατείες αντικατασκοπείας στοχεύουν ιδιαίτερα την FSB, τον διάδοχο της KGB, η οποία είναι ο θεμέλιος λίθος της κυβέρνησης του Πούτιν.
Οι καιροσκόποι αξιωματούχοι της FSB
Οι ανώτεροι αξιωματούχοι της FSB, σύμφωνα με τον καθηγητή, είναι αδίστακτοι, εξαιρετικά ικανοί καιροσκόποι. Δεν υποστηρίζουν τον πόλεμο από πατριωτική μανία ή επειδή προσυπογράφουν τη λατρεία της προσωπικότητας του Πούτιν. Όπως και οι υπόλοιποι στενοί συνεργάτες του Ρώσου προέδρου, υποκινούνται από την απληστία και στόχος τους είναι η προσωπική εξουσία. Θέλουν να βγάλουν χρήματα -όσα περισσότερα γίνεται- και να τα ξοδέψουν σε ακίνητα στο Λονδίνο και τη Μεσόγειο ή για να στείλουν τα παιδιά τους σε δυτικά σχολεία.
Επί του παρόντος, οι κυρώσεις το καθιστούν πολύ δύσκολο. Ως αποτέλεσμα, ανησυχούν, καθώς κανείς στην FSB δεν θέλει η Ρωσία να γίνει το ευρωπαϊκό ισοδύναμο της Βόρειας Κορέας.
Αλλά, όπως υποστηρίζει ο καθηγητής Μαρκ Γκαλεότι, δεν ετοιμάζεται πραξικόπημα της FSB, τουλάχιστον όχι ακόμη. Οι Ρώσοι γνωρίζουν την Ιστορία τους και καταλαβαίνουν πως η αλλαγή καθεστώτος συμβαίνει μόνο όταν η μυστική αστυνομία, ο στρατός και οι πολιτικοί ενεργούν όλοι μαζί, όπως έκαναν το 1991, όταν ανατράπηκε ο πρόεδρος Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκεται ένα βήμα μπροστά -Τι μέτρα πήρε
Αλλά ο Πούτιν επιλέγει τα βασικά πρόσωπα και στους τρεις αυτούς πόλους εξουσίας.
Ο πρώτος που άκουσε την πόρτα του να χτυπά -όχι για καλό- ήταν ο στρατηγός Σεργκέι Μπεσέντα, επικεφαλής του τμήματος ξένων πληροφοριών της FSB, ο οποίος συνελήφθη πριν από δύο εβδομάδες, μαζί με τον αναπληρωτή του, Ανατόλι Μπολικούκ, ως ύποπτοι για υπεξαίρεση χρημάτων από το ταμείο, που προορίζονταν για δωροδοκία ξένων αξιωματούχων.
Όμως, το πραγματικό του έγκλημα θα μπορούσε να ήταν ότι ενθάρρυνε την πεποίθηση του Πούτιν πως οι Ουκρανοί ήταν πρόθυμοι για αλλαγή καθεστώτος και πως οι Ρώσοι εισβολείς θα γίνονταν ευπρόσδεκτοι από τα πλήθη, τα οποία θα κυμάτιζαν σημαίες αντικρίζοντάς τους.
Ο επόμενος ήταν ο Ρομάν Γκαβρίλοφ, ο αναπληρωτής αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, ο οποίος κατηγορείται για διαρροή πληροφοριών στη Δύση και «κατασπατάληση καυσίμων».
Η αλήθεια είναι ότι ο Πούτιν είναι έξαλλος επειδή πολλοί νεαροί στρατιώτες στην Εθνική Φρουρά, μια παραστρατιωτική δύναμη, της οποίας ο ρόλος εν καιρώ ειρήνης ήταν να καταπνίξει τις διαδηλώσεις στις ρωσικές πόλεις, διαμαρτύρονται κι αυτοί. Στην Ουκρανία, μάλιστα, νιώθουν ότι τους αντιμετωπίζουν ως αναλώσιμους.
Η σύλληψη του Γκαβρίλοφ φέρεται να ανεβάζει τον συνολικό αριθμό των στρατηγών που παραγκωνίστηκαν λόγω της εισβολής στην Ουκρανία σε εννέα. Ούτε οι πολιτικοί έχουν γλιτώσει, με δύο από τους στενότερους συνεργάτες του Πούτιν να εντάσσονται στη λίστα των αγνοουμένων.
Βέβαια, ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού εμφανίστηκε χθες -αν και αμφισβητείται το βίντεο-, ύστερα από περισσότερες από 12 ημέρες, εν μέσω φημών για «καρδιακά προβλήματα».
Πολλοί υποψιάζονται πως επρόκειτο για διπλωματικό τέχνασμα και πως η αλήθεια είναι ότι ο Σοϊγκού έπεσε θύμα της αχαλίνωτης παράνοιας του Πούτιν, αφότου η κόρη του, Ξένια, δημοσίευσε μια φωτογραφία στα social media, ποζάροντας με το μωρό της με τα χρώματα της ουκρανικής σημαίας.
Υπάρχει επίσης και ο Ανατόλι Τσουμπάις, ο οποίος θεωρείται ευρέως ως ο άνθρωπος που εντόπισε το ταλέντο του Πούτιν τη δεκαετία του '90 και ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα. Ο Τσουμπάις, φυσικά, έκτοτε ανταμείφθηκε πλουσιοπάροχα, αλλά την Τετάρτη φαίνεται να εξόργισε τον Ρώσο πρόεδρο, δηλώνοντας την παραίτησή του σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο, με αποτέλεσμα να φύγει για την Τουρκία.
Κυκλικό απόσπασμα βολής -Ο ένας στρέφει τα όπλα του εναντίον του άλλου
Ποτέ, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δεν υπήρξαν τόσο έντονες φήμες και αντι-φήμες στο Κρεμλίνο. Ένα κυκλικό εκτελεστικό απόσπασμα σχηματίζεται, με τον καθένα να στρέφει τα όπλα του ενάντια στον άλλον, σημειώνει ο καθηγητής.
Και όταν οι στρατεύσιμοι αρχίσουν να επιστρέφουν από το μέτωπο της Ουκρανίας, φέρνοντας μαζί τους ιστορίες φρίκης του πολέμου, η πολιτική θερμοκρασία αναμένεται ότι μόνο θα ανεβαίνει.
Αυτή τη στιγμή, οι περισσότεροι απλοί άνθρωποι στη Ρωσία πιστεύουν όσα ακούνε στην κρατική τηλεόραση, δηλαδή πως μια επιτυχημένη στρατιωτική επιχείρηση βρίσκεται σε εξέλιξη για την εκδίωξη μιας νεοναζιστικής φυλής στο Κίεβο και την αποτροπή εθνοκάθαρσης ή ακόμα και πυρηνικής γενοκτονίας κατά των Ρώσων στην Ουκρανία.
Όταν αποκαλυφθεί αυτό το ψέμα, ο κόσμος μπορεί να αρχίσει να στρέφεται εναντίον του ανθρώπου που βρίσκεται στην κορυφή. Το πώς θα αντιδράσουν οι σύμμαχοί του σε αυτό, θα καθορίσει τη μοίρα του Πούτιν.