Με τον Ντόναλντ Τραμπ να πιέζει για διεξαγωγή εκλογών στην Ουκρανία, πληθαίνουν οι εικασίες ως προς το ποιοι θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τη διαδοχή του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο τιμόνι της εμπόλεμης χώρας.
Αναμασώντας, όπως κατηγορείται, το αφήγημα της Μόσχας, ο Τραμπ υποστήριξε χθες ότι το ποσοστό εμπιστοσύνης των Ουκρανών στον Ζελένσκι έχει πέσει στο 4% μετά από τρία χρόνια πολέμου με τους Ρώσους εισβολείς.
Αλλά ο ισχυρισμός του κατέρρευσε μετά τη δημοσίευση χθες τηλεφωνικής δημοσκόπησης του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS), σύμφωνα με την οποία πάνω από το 57% των Ουκρανών δήλωσαν ότι εμπιστεύονται τον αρχηγό του κράτους τους, ένα ποσοστό αυξημένο σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024 (52%) και οριακά χαμηλότερο σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2024 (59%).
Προεδρικές κάλπες στην Ουκρανία έξι μήνες μετά την άρση του στρατιωτικού νόμου
Οι προεδρικές εκλογές επρόκειτο κανονικά να διεξαχθούν στην Ουκρανία τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο του 2024, αλλά αναβλήθηκαν λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου, όπως συνέβη και στη Βρετανία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σύμφωνα με το ουκρανικό Σύνταγμα, ο Ζελένσκι πρέπει να παραμείνει στο πόστο του μέχρι να αναδειχθεί νέος πρόεδρος της χώρας από τις κάλπες. Η Ουκρανία τελεί υπό στρατιωτικό νόμο από την έναρξη της ρωσικής εισβολής προ τριετίας, με τη Βουλή της να παρατείνει έκτοτε κάθε τρίμηνο το μέτρο.
Ο επικεφαλής του κόμματος «Υπηρέτης του Λαού» του Ζελένσκι, Νταβίντ Αραχάμια, εξήγησε ότι όλα τα κόμματα της χώρας έχουν συμφωνήσει να στηθούν οι κάλπες έξι μήνες μετά την άρση της ισχύος του στρατιωτικού νόμου.
Βαλέρι Ζαλούζνι - Είναι ο άνθρωπος που θα ήθελε ο Τραμπ στο τιμόνι της Ουκρανίας;
Σφυγμομέτρηση που διεξήγαγε τον Δεκέμβριο ο διαπιστευμένος ουκρανικός φορέας κοινωνικοπολιτικής έρευνας SOCIS αποκάλυψε τους υποψηφίους που ενδέχεται να διεκδικήσουν την προεδρία από τον Ζελένσκι σε έναν μελλοντικό δεύτερο γύρο - και αξιολόγησε τις πιθανότητές τους.
Στην κορυφή φιγουράρει ο «Σιδηρούς Στρατηγός», Βαλέρι Ζαλούζνι, πρώην γενικός επιτελάρχης των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας και υπεύθυνος για τον συντονισμό της προσπάθειας απόκρουσης της ρωσικής εισβολής μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024, που τον καρατόμησε ο Ζελένσκι, για να τον διορίσει πρέσβη στη Βρετανία, στον απόηχο κόντρας τους επειδή ο στρατηγός είχε υποστηρίξει ότι δεν σημειωνόταν πρόοδος στα μέτωπα και ήταν μικρές οι πιθανότητες επικράτησης των Ουκρανών.
Βρετανικά ΜΜΕ αναφέρουν πως υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Τραμπ θα προτιμούσε τον Ζαλούζνι στη θέση του Ζελένσκι, με τον οποίο «τα έχει σπάσει». «Ο καταλληλότερος υποψήφιος για την αντικατάσταση του Ουκρανού προέδρου θεωρείται στις ΗΠΑ ότι είναι ο πρώην αρχιστράτηγος του ουκρανικού στρατού», μετέδωσε το ρωσικό κρατικό δίκτυο Vesta.
Άλλωστε, και ο ίδιος, ο ηλικίας 51 ετών Ζαλούζνι, υπαινίχθηκε ότι θα ήταν έτοιμος να αναλάβει τα ηνία της Ουκρανίας. «Προς το παρόν έχουμε μόνον μία αποστολή: την επιβίωση και τη διατήρηση της χώρας μας. Μετά απ' αυτό θα σκεφτούμε όλα τα άλλα», δήλωσε. Σύμφωνα με το CNN, η Ουκρανία θα μπορούσε να επωφεληθεί από ένα φρέσκο πρόσωπο που οι σχέσεις του με τον Τραμπ δεν θα έχουν διαρραγεί.
Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του SOCIS, σε εδάφη ελεγχόμενα από την Ουκρανία το 36,1% των ερωτηθέντων είπαν ότι θα ψήφιζαν τον Ζαλούζνι αν διεξάγονταν στο εγγύς μέλλον προεδρικές εκλογές.
Βολοντίμιρ Ζελένσκι
Δεύτερος στην πρόθεση ψήφου σύμφωνα με τη σφυγμομέτρηση του SOCIS έρχεται ο νυν πρόεδρος της Ουκρανίας, Ζελένσκι.
Ο 47χρονος πρώην κωμικός ηθοποιός, μολονότι στερείτο πολιτικής εμπειρίας, εξασφάλισε το 2019 σαρωτική νίκη στις προεδρικές εκλογές με ποσοστό 73% έναντι του τότε προέδρου Πέτρο Ποροσένκο, χάρη στο ισχυρό μήνυμά του κατά της διαφθοράς, όπως εκείνο που εξέπεμπε υποδυόμενος έναν δάσκαλο που γίνεται απρόσμενα πρόεδρος της Ουκρανίας στη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά «Υπηρέτης του Λαού».
Ο Ζελένσκι πήρε πτυχίο Νομικής από το Ινστιτούτο Οικονομικών στην ιδιαίτερα πατρίδα του, το Κρίβχι Ριχ, αλλά προτίμησε να ακολουθήσει καριέρα ηθοποιού. Ίδρυσε εταιρεία παραγωγής, που δημιούργησε πολλές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, όπως η προαναφερθείσα που εκτόξευσε τη φήμη του στην πολιτική σκηνή της χώρας. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ο Ζελένσκι χαιρετίστηκε στη Δύση για την ηγεσία του, ενώ παραμένει δημοφιλής στη χώρα του. Στη δημοσκόπηση του SOCIS τον Δεκέμβριο το 24,3% των ερωτηθέντων είπαν ότι θα τον ψήφιζαν για μια νέα θητεία στο ύπατο αξίωμα.
Πέτρο Ποροσένκο
Ο 59χρονος Πέτρο Ποροσένκο εξελέγη το καλοκαίρι του 2014 πέμπτος πρόεδρος της Ουκρανίας μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ.
Ολιγάρχης, που συχνά αποκαλείται «βασιλιάς της σοκολάτας» καθώς έχτισε την περιουσία του ως επικεφαλής της εταιρείας ζαχαροπλαστικής Roshen, καθώς και άλλων επιχειρήσεων στη γεωργία και στη μεταποίηση, έκανε τη στροφή στην πολιτική στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και χάραξε μια πορεία προς την κορυφή, παρά τις καταγγελίες περί διαφθοράς.
Ο Ποροσένκο εξελέγη πρόεδρος τον Ιούνιο του 2014 μετά τις διαδηλώσεις του Euromaidan κατά του προκατόχου του, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο οποίος τον Νοέμβριο του 2013 υπαναχώρησε από την υπογραφή Συμφωνίας Σύνδεσης με την ΕΕ, υπό την πίεση του Κρεμλίνου. Τα πρώτα χρόνια της προεδρίας του ο Ποροσένκο τηρούσε φιλοευρωπαϊκή, φιλοδυτική στάση εν μέσω προσπαθειών προώθησης δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και ενίσχυσης του στρατού της Ουκρανίας στον απόηχο της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία και των συγκρούσεων που πυροδότησαν υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία αυτονομιστές στο Ντονμπάς. Αλλά οι εις βάρος του αιτιάσεις περί διαφθοράς τού στοίχισαν εν μέρει την επανεκλογή του το 2019.
Ο Ποροσένκο ηγείται τώρα ενός εκ των μεγαλυτέρων κομμάτων της ουκρανικής αντιπολίτευσης, του «EuroSolidarity», και θεωρείται ο τρίτος πιθανότερος υποψήφιος να διαδεχθεί τον Ζελένσκι, αν και στη σφυγμομέτρηση του SOCIS εξασφάλισε ποσοστό μόλις 9,4% στην πρόθεση ψήφου.
Γιούλια Τιμοσένκο
Η 64χρονη Γιούλια Τιμοσένκο είναι η μόνη γυναίκα που αναδείχθηκε πρωθυπουργός της Ουκρανίας -επικεφαλής της κυβέρνησής της το 2005 και ξανά από το 2007 μέχρι το 2010- και είναι ένθερμη οπαδός της ενσωμάτωσης της χώρας στην Ευρώπη.
Ξεκίνησε την καριέρα της ως οικονομολόγος και επιχειρηματίας στη βιομηχανία φυσικού αερίου της Ουκρανίας, αλλά μεταπήδησε στην πολιτική και έπαιξε ηγετικό ρόλο στην «Πορτοκαλί Επανάσταση» του 2004, όταν ξέσπασαν φιλοδημοκρατικές διαδηλώσεις, που οδήγησαν στην ανατροπή της εκλογής του Βίκτορ Γιανουκόβιτς εν μέσω υποψιών καλπονοθείας.
Ο Γιανουκόβιτς, ωστόσο, επανήλθε και το 2010 επικράτησε της Τιμοσένκο στις προεδρικές εκλογές με διαφορά μόλις 3,5 ποσοστιαίων μονάδων. Τέσσερα χρόνια αργότερα η Τιμοσένκο -αφού πέρασε τρία χρόνια στη φυλακή για πολιτικά υποκινούμενες, όπως θεωρούνται ευρέως, κατηγορίες- διεκδίκησε και πάλι την προεδρία, αλλά ηττήθηκε από τον Ποροσένκο.
Μολαταύτα κατέβηκε ξανά υποψήφια το 2019, αλλά αποκλείστηκε από τον πρώτο γύρο. Η Τιμοσένκο παραμένει μέλος της Βουλής της Ουκρανίας και είναι επικεφαλής του κόμματος «Πατρίδα», αλλά οι πιθανότητές της να διαδεχθεί τον Ζελένσκι φαντάζουν ισχνές, αφού στη δημοσκόπηση της SOCIS μόνον το 6% είπε ότι θα την ψήφιζε.
Βιτάλι Κλίτσκο
Από όλους τους πιθανούς αντιπάλους του Ζελένσκι σε αυτή τη λίστα ο Βιτάλι Κλίτσκο είναι ίσως ο πιο γνωστός στη Δύση πέραν του νυν προέδρου της Ουκρανίας, αφού κέρδισε πολλά παγκόσμια πρωταθλήματα βαρέων βαρών στην πυγμαχία.
Ο νυν δήμαρχος του Κιέβου μεταπήδησε στην πολιτική αρένα το 2005 και μολονότι έχασε «στο τσακ» τη δημαρχία της πρωτεύουσας τον επόμενο χρόνο, ίδρυσε το 2010 το κόμμα UDAR (Ουκρανική Δημοκρατική Συμμαχία για Μεταρρύθμιση) συνεχίζοντας την καριέρα του στα ρινγκ.
Δύο χρόνια αργότερα, την ίδια χρονιά που εξελέγη βουλευτής, κρέμασε τα γάντια, ενώ στις διαδηλώσεις «Euromaidan» το 2013-2014 έπαιξε σημαντικό ρόλο, πιέζοντας για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και στενότερους δεσμούς με την ΕΕ. Τον Μάιο του 2014 ο Κλίτσκο εξελέγη δήμαρχος του Κιέβου και παραμένει έκτοτε στο πόστο του έχοντας κερδίσει την υποστήριξη των συμπολιτών του και την εκτίμησή τους για τη σθεναρή στάση του ενόψει της ρωσικής επιθετικότητας. Επικριτής του Ζελένσκι, στον οποίο έχει προσάψει «αυταρχικές» τάσεις, ο Κλίτσκο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη θητεία του ως εφαλτήριο για μια προεδρική υποψηφιότητα, αλλά στη δημοσκόπηση του SOCIS τον περασμένο Δεκέμβριο μόνον το 2% είπε ότι θα τον ψήφιζε.
Βίκτορ Μέντεβεντσουκ
Ο Ουκρανός ολιγάρχης Βίκτορ Μέντβεντσουκ είχε τόσο στενούς δεσμούς με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ώστε ο τελευταίος βάφτισε τη μικρότερη κόρη του.
Το 2021 συνελήφθη επειδή υποστήριζε τους Ρωσόφιλους αυτονομιστές. Η σύλληψή του εξόργισε τον Πούτιν και θεωρείται ένας εκ των λόγων για τους οποίους διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία. Ο Μέντβεντσουκ δεν είναι πλέον επισήμως Ουκρανός πολίτης, αλλά, όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Daily Mail, ο Ρώσος πρόεδρος θα μπορούσε να ζητήσει να επιτραπεί στον Μέντβεντσουκ να είναι προεδρικός υποψήφιος για να έχει ένα υποχείριό του στο τιμόνι της Ουκρανίας.