Η ιστορία του θραύσματος από τα Γλυπτά του Παρθενώνα που επιστρέφει από το Παλέρμο στην Αθήνα.
Στη σκιά της νέας εκστρατείας για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα που κήρυξε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αναμένεται στην Αθήνα για δεύτερη φορά μετά το 2008 ένα θραύσμα των Γλυπτών που επί τουλάχιστον 200 χρόνια βρίσκεται στο Παλέρμο της Σικελίας
«Μπράβο!». Φωνές επιδοκιμασίας, χειροκροτήματα, γέμισαν τον χώρο το απόγευμα της 24ης Σεπτεμβρίου 2008. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Ιταλίας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, με τη βοήθεια ενός αρχαιολόγου, ύψωσε τα χέρια και τοποθέτησε στη ζωφόρο του Παρθενώνα, ένα θραύσμα που για αιώνες απουσίαζε. Η κνήμη και ένα μέρος από τον χιτώνα της θεάς Αρτεμης, ένα θραύσμα διαστάσεων 34 εκατοστών που επί τουλάχιστον 200 χρόνια βρισκόταν στο Αρχαιολογικό Μουσείο στο Παλέρμο. Ηταν ένα από τα δώρα που είχε κάνει ο Λόρδος Ελγιν στον Βρετανό πρόξενο στη Σικελία, κατά την επιστροφή του από την Αθήνα στο Λονδίνο, μεταφέροντας τα Γλυπτά του Παρθενώνα που είχε αρπάξει.
Το 2008, ένα χρόνο πριν ανοίξει το Μουσείο της Ακρόπολης, η επιστροφή αυτή με μορφή δανεισμού και δη η χειρονομία του Ιταλού Προέδρου να έρθει ο ίδιος για να το τοποθετήσει είχε προκαλέσει ρίγη συγκίνησης και είχε θεωρηθεί μια μικρή νίκη στον μακρύ αγώνα της Ελλάδας για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Το δώρο-δάνειο από το Αρχαιολογικό Μουσείο Αντονίνο Σάλινας, έφτασε στην Αθήνα μετά από έναν αγώνα 13 ετών των ελληνικών αρχών. Βέβαια οι συμβολισμοί και η συγκίνηση εξαντλήθηκαν εκεί και δεν προκάλεσε ποτέ την παραμικρή συγκίνηση στο Λονδίνο.
Τώρα, το πόδι της θεάς θα επιστρέψει στη ζωφόρο του Παρθενώνα, θα ενωθεί ξανά μαζί του, για δεύτερη φορά μετά την βίαιη αρπαγή του, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Πολιτισμού. Πρόκειται για το θραύσμα του λίθου VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα (Ν.Ι. 1546), ενώ η διαδικασία για την επιστροφή του με μορφή δανείου ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2021. Ενδεχομένως, πέρα από μια μορφή πίεσης προς το Βρετανικό Μουσείο, αυτή η κίνηση αποτελεί και έναν «πιλότο» για το σχέδιο ανταλλαγής των Γλυπτών του Παρθενώνα με διάφορες σημαντικές ελληνικές αρχαιότητες. Υπενθυμίζουμε, ότι ενώ βρίσκοταν σε εξέλιξη η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Μπόρις Τζόνσον στην Downing Street 10, όπου το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα φαίνεται ότι ήταν το κυρίαρχο, οι Times στην ηλεκτρονική τους έκδοση έγραφαν ότι η Αθήνα θα προτείνει επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα με αντάλλαγμα μακροχρόνιο διανεισμό της χρυσής νεκρικής προσωπίδας του Αγαμέμνονα και τον χάλκινο Ποσειδώνα ή Δία του Αρτεμισίου.
Το αντιδάνειο από την Αθήνα στο Παλέρμο
Οπως ενημέρωσε το υπουργείο Πολιτισμού το Museo Archeologico Antonino Salinas προτίθεται να δανείσει για 4 συν 4 χρόνια το θραύσμα του Παλέρμο στο Μουσείο Ακρόπολης. Η διάρκεια του δανεισμού υπακούει στις επιταγές της ιταλικής νομοθεσίας. Ως αντιδάνειο, η Ελλάδα θα διαθέσει στο Museo Archeologico Antonino Salinas, ακέφαλο αγαλμάτιο Αθηνάς, το οποίο στη συνέχεια θα αντικατασταθεί από ένα πρωτογεωμετρικό αγγείο. Τα δύο αρχαία έργα που δανείζονται από το Μουσείο της Ακρόπολης δεν θα εκτίθενται ταυτόχρονα στο Μουσείο του Παλέρμο, αλλά θα εναλλάσσονται. Σύμφωνα με τον ιταλικό νόμο, η διάρκεια του αντιδανείου είναι τέσσερα συν τέσσερα χρόνια.
Το θραύσμα με το δεξί πόδι της θεάς έχει τη δική του ιστορία, μια μικρή Οδύσσεια. Aφού ο Λόρδος Ελγιν το αποκόλλησε από τον Παρθενώνα μαζί με τα υπόλοιπα Γλυπτά, ξεκίνησε από θαλάσσης το ταξίδι του για το Λονδίνο το 1816. Ο Ελγιν έκανε όμως μια στάση στο Παλέρμο και συνάντησε τον φίλο του, πρόξενο της Βρετανίας Ρόμπερτ Φάγκαν, που ήταν γνωστός για την αγάπη του για την αρχαιολογία και την Τέχνη. Του προσέφερε το θραύσμα πριν φύγει για το Λονδίνο προκειμένου να το προσθέσει ο Φάγκαν στη συλλογή με αρχαιότητες που ήδη είχε από τις ανασκαφές στη Σικελία. Μετά το θανάτό του, πέρασε στο Βασιλικό Πανεπιστήμιο του Παλέρμο και κατέληξε στο Μουσείο Σαλίνας. Eκτοτε είναι γνωστό ως το θραύσμα του Παλέρμο.