Η εισβολή που διέταξε ο Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία αποκάλυψε όλα τα ελαττώματα της Ρωσίας και, αντί για τον δυναμισμό του πληθυσμού της και τον πολιτισμό της, δείχνει πάνω απ’ όλα τη βαρβαρότητα του ισχυρού άνδρα του Κρεμλίνου, λέει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ.
Μιλώντας έξω απ’ τα δόντια, ο 73χρονος φιλόσοφος και συγγραφέας, από τους σημαντικότερους Γάλλους διανοητές της εποχής μας, αναλύει σε άρθρο του στη γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» τις τεράστιες αποστάσεις που χωρίζουν τη Ρωσία του Πούτιν από τη Δύση.
Ο Μπρυκνέρ θυμίζει τα όσα έγραφε το 1960 ο [εβραϊκής καταγωγής Σοβιετικός] συγγραφέας Βασίλι Γκρόσμαν στο βιβλίο του «Η Ζωή και το Πεπρωμένο», που κατέσχεσε η KGB, σημειώνοντας ότι ο ναζισμός και ο κομμουνισμός είναι «δύο αδελφοί εχθροί, που συγκρούονται όλο και περισσότερο καθώς συγκλίνουν στα ουσιώδη», «αμφότεροι υπαίτιοι μαζικών δολοφονιών».
«Στο τελευταίο μυθιστόρημά του ο Γκρόσμαν διευκρίνιζε ότι αυτοί που πίστευαν ότι ήταν εχθροί, ήταν επομένως δίδυμοι αδελφοί, αλλά η συντριβή του Τρίτου Ράιχ από την ΕΣΣΔ και ειδικά τους Συμμάχους έκρυψε για πολύ καιρό αυτή την τρομερή αλήθεια», σημειώνει.
Η φάρσα της ρωσικής δημοκρατίας
Ο Γάλλος στοχαστής αναφέρεται στην επόμενη ψευδαίσθηση που γεννήθηκε, σύμφωνα με την οποία η Ρωσία θα ακολουθούσε τον δρόμο της Δύσης κι ότι ο χρόνος θα εξάλειφε τις διαφορές που προκάλεσε η κομμουνιστική παρένθεση.
«Αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία, το αυταρχικό καθεστώς Πούτιν, που καταπνίγει κάθε αμφισβήτηση, φιμώνει τον Τύπο, αποκαθιστά τον Στάλιν και βάζει να δολοφονήσουν τους αντιπάλους τους, αποκαλύπτει τη φάρσα της “ρωσικής δημοκρατίας”.
Αυτή κράτησε μόνο περίπου δεκαπέντε χρόνια στην καλύτερη περίπτωση, και ακόμη και τότε, υπό την κυριαρχία ενός μέθυσου, του Μπόρις Γέλτσιν, ο οποίος, άθελά του, επέτρεψε την αφομοίωσή της στην αναρχία και τη μιζέρια και κάτω από την κυριαρχία μιας εξωφρενικής και διεφθαρμένης ελίτ που έλυνε τις διαφορές της με καλάσνικοφ. Η βία, η πορνεία, το αλκοόλ, οι δηλητηριάσεις, αυτά ήταν, μαζί με το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, τα κύρια εξαγωγικά προϊόντα της Ρωσικής Ομοσπονδίας από τις αρχές του αιώνα. Ο Βασίλι Γκρόσμαν είχε καταλάβει έναν από τους νόμους της αυτοκρατορίας του: ενώ η ιστορία της Δύσης είναι η ιστορία μιας προοδευτικής διεύρυνσης των ελευθεριών, η ρωσική ιστορία λέει το αντίθετο, μια προοδευτική διεύρυνση της υποτέλειας: επί χίλια χρόνια η ρωσική πρόοδος και η σκλαβιά έχουν συνδεθεί μεταξύ τους. Οποιαδήποτε ανακάλυψη προς το φως έσκαψε ακόμα πιο βαθιά τον μαύρο λάκκο της δουλοπαροικίας.
»Μετά από περισσότερα από είκοσι χρόνια αυταρχικής διακυβέρνησης, ο Βλαντίμιρ Πούτιν και η ομάδα των ολιγαρχών του, των πεφωτισμένων, των λακέδων, διψασμένων για εκδίκηση απέναντι στην Ευρώπη και τη Δύση, εξαπέλυσαν τον πόλεμο στην Ουκρανία, βέβαιοι ότι θα συντρίψουν σε λίγες μέρες την εξουσία του Ζελένσκι και της “κλίκας των ναζί” του.
Οι αποτυχίες των στρατευμάτων τους και η αφύπνιση του ΝΑΤΟ αποδεικνύουν ότι ο δεσποτισμός έχει μέλλον μόνον όταν κοιμούνται οι δημοκρατίες. Έχουμε υπερεκτιμήσει τη δύναμη του πρώην Κόκκινου Στρατού και υποτιμήσαμε την κατάσταση βαθιάς βαρβαρότητας, στην οποία ζει η “Αιώνια Ρωσία”, η βασίλισσα του επίσημου ψεύδους», γράφει ο Μπρυκνέρ.
Η ψευδαίσθηση του Σολζενίτσιν
Ο διάσημος φιλόσοφος αναφέρεται και σε ένα πολιτικό κείμενο, την «Παρακμή του Θάρρους», που είχε εκφωνήσει στο πλαίσιο ομιλίας του στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ το 1978 ο Αλεξάντερ Σολζενίτσιν, προκαλώντας αίσθηση, αφού, αντί να ευχαριστήσει τις ΗΠΑ που του πρόσφεραν καταφύγιο ως αντιφρονούντα, εξαπέλυσε μύδρους κατά της Δύσης, κατηγορώντας την για όξυνση του υλισμού και απώλεια θρησκευτικού αισθήματος, ενώ η βία που υπέστησαν οι λαοί της Μεγάλης Ρωσίας σφυρηλάτησε εκεί εξαιρετικούς χαρακτήρες, που δεν συναντώνται πλέον στη Δύση.
Ο Σολζενίτσιν εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι με την εξαφάνιση του κομμουνισμού η Ρωσία θα επανερχόταν στο ρόλο της, σύμφωνα με το σλαβοφιλικό δόγμα, της πνευματικής ηγερίας του Χριστιανισμού.
Με άλλα λόγια, θα ξαναγινόταν η πραγματική Δύση, ενώ η Δύση που επικρατεί στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει βυθιστεί στην επιδίωξη της ευημερίας και της λατρείας των ΛΟΑΤΚΙ, που εξοργίζει τους αφέντες της Μόσχας.
Μια ελπίδα, λέει ο Μπρυκνέρ, που διαψεύστηκε οικτρά, καθώς «η Ρωσία του Πούτιν, με τη σκληρότητά της, τις καταχρήσεις της, βρίσκεται σε διαδικασία ανταγωνισμού με ολοκληρωτικά καθεστώτα, του ρατσισμού και του αντισημιτισμού περιλαμβανομένων. Κάτι που αποδεικνύεται από τα λόγια του Σεργκέι Λαβρόφ, που εξήγησε την περασμένη άνοιξη ότι ο Χίτλερ ήταν λίγο Εβραίος αλλά και από την απαγόρευση στους Ρώσους Εβραίους από τον Βλαντίμιρ Πούτιν να μεταναστεύσουν στο Ισραήλ για να αποφύγουν τον πόνο των κυρώσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι το “πογκρόμ” είναι ρωσική λέξη. Όλα τα κακά που απέδωσε ο Σολζενίτσιν στη Δύση μπορούν τώρα να μεταφερθούν στη Ρωσία, προσθέτοντας τη βαρβαρότητα και τον μεσσιανικό μηδενισμό».
Ο πόλεμος του Κρεμλίνου κατά του «ναζισμού»
Ο Μπρυκνέρ αποδομεί τη ρητορική του Κρεμλίνου περί «ναζί στην Ουκρανία». Μιλούν, λέει, για Ουκρανούς «ναζί», «όπως οι ναζί μιλούσαν για τους Εβραίους, τους Τσιγγάνους και τους Σλάβους: σαν παράσιτα που πρέπει να εξαλειφθούν, ξεκινώντας από τις ελίτ σε κάθε πόλη.
»Ο Μεντβέντεφ μας αποκαλεί “εκφυλισμένους”, άλλο ένα νεύμα στην εθνικοσοσιαλιστική προπαγάνδα που έκανε εμετό για την εκφυλισμένη, μοντερνιστική, κυβιστική, εξπρεσιονιστική τέχνη. Όσο περισσότερο η ομάδα του Κρεμλίνου επικρίνει τον ναζισμό, τόσο πιο κοντά τον πλησιάζει μέσα από περίεργα ολισθήματα. Η Ουκρανία, λένε, δεν υπήρξε ποτέ, επομένως μπορεί να εξαφανιστεί με απορρόφηση, η γλώσσα της πρέπει να απαγορευτεί».
Ο πόλεμος «αποαποικιοποίησης» της Ουκρανίας
Όπως τονίζει στο άρθρο του ο Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, «μεταξύ του Κιέβου και της Μόσχας υπάρχει ένα πρόβλημα ανεστραμμένης φυλής, δηλαδή ότι η Ρωσία είναι η κόρη της Ουκρανίας, αλλά τώρα βλέπει τον εαυτό της ως την προστατευτική μητέρα της, που αναγκάζεται να τιμωρήσει τους απαίσιους απογόνους της, επειδή θέλουν την ανεξαρτησία τους (...) Η μεγαλύτερη δεν είναι πια άξια της νεότερης, που την επαναφέρει με το ζόρι στο αυτοκρατορικό μαντρί».
«Το Κίεβο ήταν η έδρα μιας ουκρανικής Ρωσίας από τον 9ο αιώνα, υπήρχε πολύ πριν από τη Μόσχα, προτού προσαρτηθεί από την Αυτοκρατορία στα τέλη του 18ου αιώνα. Έκτοτε, το εθνικό κίνημα, ιδιαίτερα από τους Κοζάκους, εκδηλώθηκε με σθένος. Στην Ουκρανία, το ίχνος της δουλοπαροικίας, που καθιέρωσε η Αικατερίνη Β', ήταν μικρότερο από ό,τι στη Ρωσία, και η σημασία των ιδεών του Διαφωτισμού ισχυρότερη.
»Η Ουκρανία εξαφανίστηκε πολλές φορές και αναστήθηκε, θύμα μιας γενοκτονίας από την πείνα το 1932, με εντολή του Στάλιν. Παλεύει για την επιβίωσή της μέσω ενός πολέμου που δεν είναι τίποτα άλλο από έναν πόλεμο αποαποικιοποίησης», γράφει.
Επιφανειακή η ομοιότητα Ουκρανίας-Ρωσίας
«Η ρητορική του Πούτιν περί αδελφικής σχέσης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας είναι τρομακτική», λέει ο Μπρυκνέρ.
«Μόλις βγήκαμε από εκείνα τα αιματηρά καθεστώτα, που ήθελαν να αναγάγουν τη φιλία μεταξύ των λαών στον κατ' εξοχήν δεσμό τους και για αυτόν τον λόγο βύθισαν εκατομμύρια ανθρώπους στον τρόμο. Για να φέρεις κοντά τους ανθρώπους, πρέπει να ξεκινήσεις αποκλείοντας κάποιους από αυτούς. Αδελφότητα ή θάνατος: γνωρίζουμε την επιτυχία που είχε αυτή η φόρμουλα την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης το 1793. Ξεκινήσαμε επικαλούμενοι το Ευαγγέλιο (…) και καταλήξαμε να στέλνουμε ο ένας τον άλλον στο ικρίωμα για προδοσία.
»Αν αρνηθείς να γίνεις αδερφός μου, πρέπει να σε σκοτώσω γιατί αρνείσαι να μπεις στη μεγάλη ανθρώπινη οικογένεια. Κι αφού είσαι αδερφός μου, έχω κι εγώ το δικαίωμα να σε θυσιάσω στο βωμό της πατρίδας μου, να χύσω το αίμα σου για τη σωτηρία των επόμενων γενεών.
»Ο κομμουνισμός, στη σοβιετική εκδοχή, εκείνη του Μάο και του Κάστρο, έχει εξασκηθεί στην εξάλειψη συντρόφων και συνοδοιπόρων που ορκίστηκαν πίστη στην Επανάσταση και στον σύντροφο Στάλιν. Υπάρχει καλύτερο παράδειγμα συναινετικής δουλείας από το να προσφέρεις τον θάνατό σου στον δήμιό σου; Η γεωγραφική, ιστορική και πολιτιστική εγγύτητα μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας δεν πρέπει να μας παραπλανά. Οι δύο χώρες δεν είναι περισσότερο αδελφές από τη Γαλλία με την Ιταλία, ή από τη Γαλλία με την Ισπανία, Λατίνες αδερφές, αλλά πολύ ξεχωριστές. Μια επιφανειακή ομοιότητα δεν πρέπει να κρύβει μια θεμελιώδη διαφορά: η Ουκρανία έχει ορκιστεί να μπει στην Ευρώπη, η Μόσχα δεν θα φτάσει ποτέ εκεί, ούτε η Τουρκία».
Ποια θα είναι η νίκη της Ουκρανίας
Για τον Μπρυκνέρ υπάρχουν τρία είδη νίκης για την Ουκρανία: το πρώτο, να αντισταθούν όσο το δυνατόν περισσότερο στους εισβολείς, το έχουν ήδη πετύχει. Το δεύτερο θα ήταν να τους απωθήσουν στα σύνορα της 24ης Φεβρουαρίου -αν και η πλήρης ανακατάληψη του Ντονμπάς και της Κριμαίας φαντάζει εξωπραγματική. Το τρίτο θα ήταν, όπως καταλήγει ο διάσημος διανοητής, «να προκαλέσουν την πτώση του τυράννου και μια κρίση στο καθεστώς».
Το τι θα γίνει με τη Ρωσία, εάν αποτύχει στον πόλεμο, είναι θέμα εικασίας: θα αποσχιστούν οι περιφερειακές δημοκρατίες, θα μειωθεί η χώρα στα 50.000.000 άτομα, όπως αφήνει να εννοηθεί ο Λεχ Βαλέσα;
Η δημοκρατική επιλογή στο Κρεμλίνο φαίνεται, προς το παρόν, αποκλεισμένη, παρά τη θαρραλέα αντιπολίτευση.
«Όπως και να 'χει, τα σύνορα μεταξύ της Δύσης και της Μοσχοβίτικης Αυτοκρατορίας δεν είναι μόνο εδαφικά, θα παραμείνουν και για πολύ καιρό πολιτισμικά»...