Τζο Μπάιντεν και Βλαντιμίρ Πούτιν ξεκίνησαν την πολυαναμενόμενη συνάντηση κορυφής, το απόγευμα της Τετάρτης, εν μέσω κλιμακούμενων εντάσεων μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας για επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, ανθρώπινα δικαιώματα και παρεμβάσεις στις εκλογές.
Ο Ελβετός πρόεδρος Γκι Παρμελέν υποδέχθηκε τους δύο προέδρους στην ιστορική Villa La Grange στη Γενεύη και τους καλωσόρισε στην «πόλη της ειρήνης», όπου Ρόναλντ Ρίγκαν και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ είχαν συναντηθεί για πρώτη φορά το 1985 προκειμένου να διαπραγματευτούν για τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου.
«Σας εύχομαι και οι δύο μια καρποφόρα συνάντηση προς το συμφέρον των δύο χωρών σας και του κόσμου», είπε ο Παρμελέν και απομακρύνθηκε. Μπάιντεν και Πούτιν αντάλλαξαν χειραψίες και σύντομες ευχαριστίες και μπήκαν μέσα στον χώρο, όπου σε λίγα λεπτά θα ξεκινήσουν οι συνομιλίες.
Οι δύο ηγέτες κάθισαν στις καρέκλες του μπροστά από μια τεράστια βιβλιοθήκη, έχοντας δίπλα τους τους δύο ΥΠΕΞ, Αντονι Μπλίνκεν και Σεργκέι Λαβρόφ.
Σύνοδος Πούτιν-Μπάιντεν: Οι πρώτες δηλώσεις
«Κύριε πρόεδρε», είπε ο Βλαντίμιρ Πούτιν σύμφωνα με το Κρεμλίνο, «θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρωτοβουλία σας να συναντηθούμε σήμερα. Ξέρω ότι είχατε ένα μακρύ ταξίδι, πολλή δουλειά. Ωστόσο, πολλά ζητήματα έχουν συσσωρευτεί στις σχέσεις Ρωσίας-Αμερικής που απαιτούν συζήτηση στο υψηλότερο επίπεδο και ελπίζω ότι η συνάντησή μας θα είναι παραγωγική».
Τον λόγο πήρε στη συνέχεια ο Τζο Μπάιντεν, ευχαριστώντας τον Πούτιν. «Όπως είπα και πριν, κάθε συνάντηση ενώπιος ενωπίω είναι μια ικανοποιητική συνάντηση. Προσπαθούμε να προσδιορίσουμε πού έχουμε κοινά ζητήματα και σε ποια θέματα μπορούμε να εργαστούμε μαζί. Και όπου έχουμε διαφωνίες, μπορούμε να κάνουμε τα πάντα ώστε να συζητήσουμε ορθολογικά αυτά τα ζητήματα - οι δύο μεγάλες δυνάμεις».
Οι αφίξεις Τζο Μπάιντεν και Βλαντίμιρ Πούτιν
O Bλαντίμιρ Πούτιν έφθασε στη Γενεύη για το κρίσιμο ραντεβού με τον Τζο Μπάιντεν με το αεροσκάφος του να προσγειώνεται στις 12:27 τοπική ώρα και τον ίδιο να εμφανίζεται 14΄ αργότερα στην πόρτα.
Το ερώτημα ήταν κατά πόσον ο Ρώσος πρόεδρος θα στήσει, όπως το συνηθίζει σε τέτοια ραντεβού, τον Αμερικανό ομόλογό του, αλλά η αμερικανική πλευρά είχε προνοήσει γι’ αυτό, θέλοντας να αποφύγει τις εικόνες ενός αγχωμένου Μπάιντεν να περιμένει τον Πούτιν. Έτσι, ο τελευταίος κι η συνοδεία του έφθασαν πρώτοι στο σημείο του ραντεβού, τη Villa La Grange του 18ου αι. στις όχθες της λίμνης της Γενεύης και ο Μπάιντεν με την ομάδα του, αν και είχαν φθάσει από χθες στην πόλη, ακολούθησαν, ενώ τους υποδέχθηκε ο οικοδεσπότης, πρόεδρος της Ελβετίας, Γκι Παρμελέν, ο οποίος τους ευχήθηκε να έχουν καρποφόρες συνομιλίες για το καλό των λαών τους και του πλανήτη.
Παρά τις πιέσεις των δημοσιογράφων που είχαν συγκεντρωθεί στην είσοδο της βίλας οι δύο ηγέτες δεν απάντησαν στις ερωτήσεις τους.
Οι συνομιλίες αναμένεται να διαρκέσουν μέχρι και πέντε ώρες. Σύμφωνα με το Associated Press Μπάιντεν και Πούτιν θα έχουν πρώτα μια συνάντηση σε κλειστό κύκλο με τη συμμετοχή του Αμερικανού ΥΠ ΕΞ Άντονι Μπλίνκεν και του Ρώσου ομολόγου του, Σεργκέι Λαβρόφ και από έναν διερμηνέα. Στη συνέχεια θα κληθούν να μετάσχουν και πέντε ανώτεροι σύμβουλοι από κάθε πλευρά.
Η συγκεκριμένη ατζέντα δεν αφήνει χρονικά περιθώρια για ένα ενώπιος ενωπίω μεταξύ του Μπάιντεν και του Πούτιν σε αντίθεση με την τελευταία ρωσο-αμερικανική σύνοδο στο Ελσίνκι το 2018, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ συναντήθηκε με τον Ρώσο πρόεδρο παρουσία μόνον διερμηνέων αφήνοντας πολλά περιθώρια για εικασίας ως προς το τι ακριβώς συζήτησαν, ειδικά όταν στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε ο Αμερικανός πρόεδρος αρνήθηκε να επιρρίψει στον Ρώσο ομόλογό του το φταίξιμο για την καταγγελλόμενη ρωσική εμπλοκή στις αμερικανικές εκλογές του 2016.
«Φρούριο» η Γενεύη
Ισχυρά μέτρα ασφαλείας εφαρμόζονται στην πόλη που φιλοξενεί την συνάντηση, όπου οι δρόμοι είναι άδειοι αφού οι Αρχές έχουν καλέσει τον πληθυσμό να εργασθεί εξ αποστάσεως σήμερα.
Διαδήλωση υποστήριξης προς τον αντικαθεστωτικό Αλεξέι Ναβάλνι δεν συγκέντρωσε παρά ελάχιστα άτομα .
Από τις Βρυξέλλες, ο Τζο Μπάιντεν απηύθυνε σαφή προειδοποίηση για τον διάσημο αντικαθεστωτικό. «Ο θάνατος του Ναβάλνι θα ήταν τραγωδία. Θα είχε ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των σχέσεων της Ρωσίας με τον υπόλοιπο κόσμο. Και με μένα».
Χαμηλά ο πήχης των προσδοκιών
Στο πλαίσιο αυτό, οι προσδοκίες της Ουάσινγκτον είναι περιορισμένες.
«Η συνάντηση κορυφής της Γενεύης δεν έχει ως στόχο ένα νέο ξεκίνημα ή μία θεαματική εξέλιξη. Η προσπάθεια θα επικεντρωθεί στην καλύτερη διαχείριση μίας δύσκολης σχέσης που προς το παρόν θα παραμείνει δύσκολη», δήλωσε ο Steven Pifer, του κέντρου Brookings. Οι ΗΠΑ πίεσαν για την πραγματοποίηση του ραντεβού όχι για να σηματοδοτήσει ένα νέο “reset” στις σχέσεις με τη Ρωσίας, όπως είχε κάνει η κυβέρνηση Ομπάμα προ δεκαετίας, αλλά «για να αποκατασταθεί η προβλεψιμότητα και η σταθερότητα στις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις», όπως το έθεσε πρόσφατα η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκι. Κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ακόμη κι αυτό ίσως αποδειχθεί δύσκολο εγχείρημα δεδομένου του παγερού κλίματος που επικρατεί μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ.
Μπάιντεν και Πούτιν δεν αναμένεται να παραχωρήσουν κοινή συνέντευξη Τύπου μετά το τετ-α-τετ, αφού ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα ήθελε να αφήσει τον Ρώσο ομόλογό του να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να περάσει το δικό του αφήγημα. Ο Μπάιντεν έχει ως γνωστόν αποκαλέσει στο παρελθόν «δολοφόνο» τον Πούτιν και κάποτε είπε ότι τον κοίταξε στα μάτια και είδε ότι «δεν έχει ψυχή». Ο ένοικος του Λευκού Οίκου ίσως θελήσει, σύμφωνα με ανάλυση της Washington Post, να φύγει από τη συνάντηση έχοντας σκοράρει κάποιους πόντους, παρά να βρουν κοινό έδαφος.
Τους πρώτους μήνες της θητείας του ο Μπάιντεν ενέκρινε νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας για σειρά καταγγελλόμενων δραστηριοτήτων της, όπως οι κυβερνοεπιθέσεις σε αμερικανικές υπηρεσίες και η δηλητηρίαση του φυλακισμένου πλέον, σφοδρού επικριτή του Πούτιν, Αλεξέι Ναβάλνι. Τα ρωσικά κρατικά ΜΜΕ εμφανίζουν τον Πούτιν γεμάτο αυτοπεποίθηση ενόψει μιας συνάντησης κορυφής όπου έχει λίγα να χάσει ή να κερδίσει.
Οι κυβερνοεπιθέσεις πάνω από τα πυρηνικά όπλα στην ατζέντα Μπάιντεν – Πούτιν
Μια από τις αξιοσημείωτες διαφορές αυτής της συνόδου είναι ότι στην κορυφή της ατζέντας Μπάιντεν Πούτιν, όπως διαπιστώνουν οι New York Times, δεν βρίσκεται ο έλεγχος των πυρηνικών οπλοστασίων, αλλά οι κυβερνοεπιθέσεις.
Και μπορεί για τον Μπάιντεν να μετρούν ακόμη τα πυρηνικά και σύμφωνα με τους συνεργάτες του οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν επί αρκετή ώρα για τη «στρατηγική σταθερότητα», που θα αποτρέψει μια πυρηνική κλιμάκωση, αλλά το πιο πιεστικό ζήτημα για τον Αμερικανό πρόεδρο, όπως είπε και στους συμμάχους του στη σύνοδο της Κορνουάλης και στο ΝΑΤΟ, είναι να πείσει τον Πούτιν ότι θα πληρώσει υψηλό τίμημα για τις κυβερνοεπιθέσεις. Ο Πούτιν, βέβαια, έχει αρνηθεί ότι γνωρίζει ο,τιδήποτε για τέτοιες επιθέσεις εναντίον της κυβέρνησης των ΗΠΑ, ιδιωτικών επιχειρήσεων και ζωτικών υποδομών, το φταίξιμο για τις οποίες αποδίδεται στις υπηρεσίες πληροφοριών της Ρωσίας και εγκληματικές συμμορίες. Ως εκ τούτου, η επιτυχία της αποστολής του Μπάιντεν εν προκειμένω παραμένει αμφίβολη.
H ατζέντα περιλαμβάνει επίσης το θέμα της κλιματικής αλλαγής, την πανδημία του κορωνοϊού, την Αρκτική, ενώ οι δύο ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν και τις εξελίξεις στις περιφερειακές κρίσεις στην Ουκρανία, τη Συρία και τη Λιβύη καθώς και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και το θέμα του Αφγανιστάν. Ο σύμβουλος επί εξωτερικών υποθέσεων του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, επιχείρησε να μετριάσει τις προσδοκίες για τη σύνοδο, σημειώνοντας ωστόσο τη μεγάλη σημασία της, καθώς οι σχέσεις των δύο δυνάμεων έχουν πέσει στο ναδίρ. «Είναι η πρώτη τέτοια συνάντηση που λαμβάνει χώρα σε μια περίοδο που οι διμερείς σχέσεις είναι πολύ κακές. Αμφότερες οι πλευρές συνειδητοποιούν ότι είναι η ώρα να αρχίσουν να ασχολούνται με τα θέματα που έχουν συσσωρευθεί», δήλωσε προ ημερών.
Αντίπαλοι του Μπάιντεν στο εσωτερικό, διερωτώνται γιατί, δεδομένης της ρωσικής επιθετικότητας και των χαμηλών ελπίδων των ΗΠΑ για «αποτελέσματα», πραγματοποιείται εξ αρχής αυτή η συνάντηση. Ωστόσο, η μεγαλύτερη επιτυχία της μπορεί να έχει να κάνει με το τι εμπόδισε να γίνει παρά με το τι θα επιτευχθεί σήμερα στη Γενεύη, σχολιάζει το CNN. Ο Μπάιντεν εξέπληξε πολλούς στην Ουάσιγκτον προτείνοντας τις συνομιλίες. Αλλά η πρόσκληση ήρθε την ώρα που ρωσικά στρατεύματα συγκεντρώνονταν στα σύνορα της Ουκρανίας, με πολλούς παρατηρητές να φοβούνται μια εισβολή πλήρους κλίμακας και με τον φυλακισμένο Ναβάλνι να βρίσκεται, όπως έδειχναν τα πράγματα, κοντά στο θάνατο, αφότου του είχαν αρνηθεί ιατρική περίθαλψη. «Αυτή η συνάντηση έγινε εν μέρει για να σωθεί η Ουκρανία, να σωθεί ο Αλέξει Ναβάλνι, οπότε αυτό είναι ήδη κάτι. Τουλάχιστον, ένα βραχυπρόθεσμο κέρδος», δήλωσε στην εκπομπή Newsroom του CNN η Έβελιν Φάρκας, πρώην αναπληρώτρια Βοηθός Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ.