Ο Πέτερ Χάντκε παρέλαβε την Τρίτη το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2019, στη σκιά διαμαρτυριών και διαδηλώσεων κατά της βράβευσής του.
Η επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας να βραβεύσει τον Αυστριακό συγγραφέα έχει προκαλέσει κύμα διαμαρτυρίας. Ο Χάντκε είχε στηρίξει τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, είχε επισκεφθεί τον ηγέτη των Σέρβων στη φυλακή και είχε προσπαθήσει να καταθέσει υπέρ του στη δίκη του στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία, στο οποίο κατηγορούνταν για εγκλήματα πολέμου. Ο Πέτερ Χάντκε είχε παραστεί στην κηδεία του Μιλόσεβιτς το 2006 και στον επικήδειο που είχε εκφωνήσει είχε πει: «Είμαι εδώ για τη Γιουγκοσλαβία, για τη Σερβία, για τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς».
Μποϊκοτάζ στη βράβευση του Χάντκε με το Νόμπελ
Παρά τις αντιδράσεις, ο Πέτερ Χάντκε παρέλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας από τον βασιλιά της Σουηδίας Καρλ Γκούσταφ. Η Σουηδική Ακαδημία χαρακτήρισε τον Αυστριακό ως έναν από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς στην Ευρώπη, από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην ίδια τελετή που απονεμήθηκαν τα Νόμπελ Χημείας, Ιατρικής, Φυσικής και Οικονομικών.
Νωρίτερα, το Νόμπελ Ειρήνης είχε απονεμηθεί στο Οσλο, στον πρωθυπουργό της Αιθιοπίας Αμπι Αχμεντ. Ομως, η βράβευση του Χάντκε επισκιάσθηκε από το μποϊκοτάζ αρκετών χωρών, που έδωσαν στους πρέσβεις τους εντολή να μην δώσουν το παρών στην τελετή, αλλά και από τη διαδήλωση που γινόταν στο Στοκχόλμη.
Οι πρέσβεις της Τουρκίας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Αλβανίας, της Βοσνίας, της Κροατίας και του Κοσόβου μποϊκόταραν την τελετή. Μάλιστα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέκρινε σφοδρά τη Σουηδική Ακαδημία για τη βράβευση του Χάντκε. «Το να απονέμεται το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας σε έναν ρατσιστή, ο οποίος αρνείται τη γενοκτονία στη Βοσνία και υπερασπίζεται εγκληματίες πολέμου, στις 10 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ισοδυναμεί απλώς με ανταμοιβή των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος. Μάλιστα, ανέφερε ότι αν απονεμόταν στον ίδιο το Νόμπελ Ειρήνης, εκείνος δεν θα το αποδεχόταν.
«Σήμερα είναι μια ντροπιαστική μέρα. Δείχνει ότι η Ευρώπη έχει αμνησία του τι συνέβη σε μας στο Κόσοβο, στην Βοσνία και την Κροατία», ανέφερε σε tweet του ο υπουργός Εξωτερικών του Κοσόβου Μπεχτζέτ Πατσόλι.
«Όχι Νόμπελ για ψευδείς ειδήσεις»
Από νωρίς το μεσημέρι της Τρίτης, διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στη Στοκχόλμη για να διαμαρτυρηθούν για τη βράβευση του Χάντκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, αψηφώντας τις υπό το μηδέν θερμοκρασίες.
Την ώρα που έφταναν οι επίσημοι με λιμουζίνες, μια μικρή ομάδα διαδηλωτών κουνούσαν πλακάτ που ανέγραφαν συνθήματα όπως «Όχι Νόμπελ για Ψευδείς Ειδήσεις», μια αναφορά σε σχόλια του Χάντκε που έθεσαν υπό αμφισβήτηση τη σφαγή τουλάχιστον 8.000 Βόσνιων μουσουλμάνων ανδρών και αγοριών στην Σρεμπρένιτσα το 1995, σύμφωνα με το ΑΠΕ.
Μετά την απονομή, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στη Στοκχόλμη σε μια διαδήλωση κατά του Χάντκε, κυματίζοντας σημαίες της Βοσνίας και φορώντας λευκά περιβραχιόνια που οι Σερβοβόσνιοι εξανάγκαζαν να φορούν όσοι δεν ήταν Σέρβοι το 1992. «Το πρόβλημα με τον Χάντκε είναι η άρνησή του να παραδεχθεί την γενοκτονία του βοσνιακού πληθυσμού τη δεκαετία του 1990», είπε ο Άνταν Μαχμουτοβιτς, ένας εκ των διοργανωτών των σημερινών διαδηλώσεων στη Στοκχόλμη, που διέφυγε το 1993 στη Σουηδία ως πρόσφυγες από τον πόλεμο στην Βοσνία