Σειρά προτάσεων για μια «πιο αξιόπιστη, δυναμική και προβλέψιμη πολιτική διαδικασία προσχώρησης των Δ. Βαλκανίων στην ΕΕ, με ομαδοποιήσεις των κεφαλαίων και κλιμακωτά κίνητρα και αντικίνητρα», πρότεινε η Κομισιόν.
Την ίδια ώρα επανέλαβε τις συστάσεις της για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ενα πρώτο κίνητρο θεωρείται «το σχέδιο που αναμένεται να υποβάλει η Επιτροπή για την οικονομική και επενδυτική ανάπτυξη της περιοχής, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της συνόδου κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων που θα πραγματοποιηθεί στο Ζάγκρεμπ τον Μάιο».
«Φάκελος» Βόρεια Μακεδονία-Αλβανία
«Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα Δυτικά Βαλκάνια αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την Επιτροπή», δήλωσε ο επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης Ολιβερ Βάρχεϊ, τονίζοντας ότι η Επιτροπή «εμμένει σθεναρά στις συστάσεις της για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία και σύντομα θα παράσχει επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο που σημειώνουν οι δύο αυτές χώρες». Υπογράμμισε επίσης ότι «στο πλαίσιο της προετοιμασίας της συνόδου κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων που θα πραγματοποιηθεί στο Ζάγκρεμπ τον Μάιο, η Επιτροπή θα υποβάλει σχέδιο οικονομικής και επενδυτικής ανάπτυξης για την περιοχή».
Προκειμένου «να αποκτήσει περισσότερο δυναμισμό η διαδικασία των διαπραγματεύσεων», η Επιτροπή προτείνει να ομαδοποιηθούν τα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων σε έξι θεματικές ενότητες: θεμελιώδεις αρχές, εσωτερική αγορά, ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, πράσινη ατζέντα και βιώσιμη συνδεσιμότητα, πόροι, γεωργία και συνοχή, εξωτερικές σχέσεις.
Οι διαπραγματεύσεις θα αρχίζουν για κάθε ομάδα κεφαλαίων ως σύνολο - μετά την εκπλήρωση των κριτηρίων αξιολόγησης για το άνοιγμα - και όχι βάσει μεμονωμένων κεφαλαίων.
Το χρονικό διάστημα μεταξύ του ανοίγματος μιας ομάδας κεφαλαίων και του κλεισίματος επιμέρους κεφαλαίων θα πρέπει να είναι περιορισμένο, κατά προτίμηση ενός έτους, ανάλογα με την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων.
Με πιο προβλέψιμη διαδικασία, η Επιτροπή θα καταστήσει σαφέστερο ποιες θετικές συνέπειες θα έχει η πρόοδος των μεταρρυθμίσεων και ποιες αρνητικές, σε περίπτωση απουσίας προόδου.
Για να ενθαρρύνει τις απαιτητικές μεταρρυθμίσεις, η Επιτροπή θα προσδιορίσει καλύτερα τους όρους που θα πρέπει να εκπληρώσουν οι υποψήφιοι προκειμένου να σημειώσουν πρόοδο και θα προσφέρει σαφή κίνητρα που ενδιαφέρουν άμεσα τους πολίτες, όπως τη σταδιακή ένταξη σε επιμέρους πολιτικές της ΕΕ, στην αγορά και τα προγράμματά της, καθώς και την αύξηση της χρηματοδότησης και των επενδύσεων.
Στο τραπέζι και κυρώσεις από την Κομισιόν
Από την άλλη πλευρά, η Κομισιόν προτείνει πιο αποφασιστικά μέτρα για την αναλογική επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση σοβαρής ή παρατεταμένης στασιμότητας ή οπισθοδρόμησης κατά την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και την εκπλήρωση των απαιτήσεων της διαδικασίας προσχώρησης. Οι διαπραγματεύσεις προβλέπεται ότι θα μπορούσαν να ανασταλούν σε ορισμένους τομείς ή, στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, στο σύνολό τους, ενώ τα κεφάλαια που έχουν ήδη κλείσει θα μπορούσαν να ανοίξουν εκ νέου. Τα οφέλη της στενότερης ενσωμάτωσης, όπως η πρόσβαση στα προγράμματα της ΕΕ, θα μπορούσαν να διακοπούν ή να αποσυρθούν και το πεδίο εφαρμογής και η ένταση της χρηματοδότησης της ΕΕ θα μπορούσαν να προσαρμοστούν προς τα κάτω.
Ο πολιτικός χαρακτήρας της διαδικασίας προσχώρησης απαιτεί ισχυρότερη πολιτική καθοδήγηση και δέσμευση στα πιο υψηλά επίπεδα.
Η Επιτροπή προτείνει για την ενίσχυση της πολιτικής δέσμευσης στα πιο υψηλά επίπεδα «να αυξηθούν οι ευκαιρίες για υψηλού επιπέδου πολιτικό διάλογο, μέσω τακτικών συνόδων κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων και με εντατικοποίηση των υπουργικών επαφών».
Την παρουσίαση των προτάσεων έκανε ο επίτροπος Διεύρυνσης στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και έγιναν θετικά δεκτές, σύμφωνα με τη δήλωση του προέδρου της Επιτροπής, Ντέιβιντ ΜακΑλιστερ, λέγοντας ότι οι προτάσεις θα καταστήσουν τη διαδικασία διεύρυνσης πιο δυναμική, συνεκτική και αποτελεσματική.
Η Επιτροπή εκφράζει την προσδοκία ότι τα κράτη μέλη θα εγκρίνουν την πρόταση, παράλληλα με την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, πριν από τη σύνοδο κορυφής Ευρωπαϊκής Ενωσης-Δυτικών Βαλκανίων στο Ζάγκρεμπ στις 6-7 Μαΐου.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα υποβάλει τις δικές του προτάσεις υπό μορφή Συστάσεων για τα Δ. Βαλκάνια, πριν από τη σύνοδο του Ζάγκρεμπ.