Οι ηγέτες των χωρών μελών του ΝΑΤΟ κατήγγειλαν τις «συστημικές προκλήσεις» εκ μέρους της Κίνας, στο κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν μετά τη σημερινή σύνοδό τους στις Βρυξέλλες, υιοθετώντας σκληρή στάση απέναντι στο Πεκίνο.
Αυτή ήταν η πρώτη σύνοδος κορυφής στην οποία συμμετείχε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, στον διεθνή οργανισμό για τον οποίο ο προκάτοχός του, ο Ντόναλντ Τραμπ, εκφραζόταν υποτιμητικά.
Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος προέτρεψε τους άλλους ηγέτες να αντισταθούν στον αυταρχισμό και την αυξανόμενη στρατιωτική ισχύ της Κίνας, αλλάζοντας το σημείο εστίασης για τη Συμμαχία που ιδρύθηκε για να υπερασπιστεί την Ευρώπη από τη Σοβιετική Ένωση την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Το τελικό ανακοινωθέν, που χαράσσει τον δρόμο για την κοινή πολιτική της Συμμαχίας, δόθηκε στη δημοσιότητα μία ημέρα αφότου η G7, η Ομάδα των επτά πιο αναπτυγμένων βιομηχανικά χωρών, εξέδωσε μια δήλωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα και την Ταϊβάν που το Πεκίνο θεωρεί ότι το δυσφημεί.
«Οι δεδηλωμένες φιλοδοξίες της Κίνας και η δυναμική στάση της συνιστούν συστημικές προκλήσεις για τη διεθνή, βασιζόμενη σε κανόνες, τάξη και για τους τομείς που σχετίζονται με την ασφάλεια της συμμαχίας» σημειώνεται στο τελικό ανακοινωθέν.
Ο Μπάιντεν είπε επίσης στους Ευρωπαίους συμμάχους του ότι το αμοιβαίο αμυντικό σύμφωνο της Συμμαχίας είναι μια «ιερή υποχρέωση» για τις ΗΠΑ – αλλάζοντας έτσι τον τόνο, αφού ο Τραμπ απειλούσε με αποχώρηση από το ΝΑΤΟ και κατηγορούσε τις άλλες χώρες ότι δεν συνεισφέρουν όσο απαιτείται στην άμυνά τους. «Θέλω όλη η Ευρώπη να ξέρει ότι οι ΗΠΑ είναι εδώ. Το ΝΑΤΟ είναι κρίσιμης σημασίας για εμάς», είπε ο Μπάιντεν.
Η καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ –μετείχε στην τελευταία σύνοδό της αφού δεν θα διεκδικήσει εκ νέου το αξίωμα στις εκλογές του Σεπτεμβρίου– χαρακτήρισε την άφιξη του Μπάιντεν ως το άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου. Πρόσθεσε επίσης ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η Κίνα ως δυνητική απειλή, διατηρώντας όμως την προοπτική μιας σχέσης μαζί της. «Αν δείτε τις κυβερνοαπειλές και τις υβριδικές απειλές, αν δείτε τη συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας, απλώς δεν γίνεται να αγνοήσετε την Κίνα. Αλλά δεν πρέπει και να την υπερτιμήσουμε, χρειάζεται να βρούμε τη σωστή ισορροπία», σχολίασε.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ επισήμανε ότι η αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία της Κίνας, από τη Βαλτική μέχρι την Αφρική, σημαίνει ότι η Συμμαχία θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη. «Η Κίνα έρχεται πιο κοντά μας. Τους βλέπουμε στον κυβερνοχώρο, βλέπουμε την Κίνα στην Αφρική, αλλά βλέπουμε επίσης την Κίνα να επενδύει υπερβολικά σε δικές μας, κρίσιμες υποδομές», είπε, αναφερόμενος στα λιμάνια και τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών. «Πρέπει να απαντήσουμε μαζί ως συμμαχία», υπογράμμισε.
Ο Στόλτενμπεργκ είπε επίσης ότι οι ηγέτες συμφώνησαν να αυξήσουν τις συνεισφορές των χωρών τους στον μικρό, κοινό προϋπολογισμό του ΝΑΤΟ, ξεπερνώντας τις αρχικές αντιρρήσεις της Γαλλίας.
Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα, το ΝΑΤΟ δεν έχει αποφασίσει ποιος θα αναλάβει τη διαχείριση του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ, αφού ολοκληρωθεί η αποχώρηση των συμμαχικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν. Το ΝΑΤΟ έχει δεσμευτεί ότι θα παράσχει προσωρινά οικονομική στήριξη στο διεθνές αεροδρόμιο Χαμίντ Καρζάι και ο Στόλτενμπεργκ είπε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν βασικό ρόλο εκεί.
Η Τουρκία έχει δηλώσει έτοιμη να αναλάβει την ασφάλεια αυτού του αεροδρομίου και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα συζητήσει τις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο στις επαφές του με τους προέδρους των ΗΠΑ και της Γαλλίας.
Στο τελικό ανακοινωθέν της συνόδου καταγγέλλεται και η εντεινόμενη απειλή που συνιστά η στρατιωτική ενίσχυση της Ρωσίας και καλείται η Μόσχα να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο.
«Όσο η Ρωσία δεν δείχνει ότι σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και δεν σέβεται τις διεθνείς υποχρεώσεις και ευθύνες της, δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή στην κανονικότητα», προειδοποιούν οι ηγέτες στα συμπεράσματα της συνόδου τους.
Σημειώνεται ωστόσο ότι «δεν έχουμε καμία πρόθεση να αναπτύξουμε χερσαίους πυρηνικούς πυραύλους στην Ευρώπη», αλλά το ΝΑΤΟ θα απαντήσει» στο αυξανόμενο οπλοστάσιο της Ρωσίας.
Επίσης, οι ηγέτες καλούν τη Μόσχα να άρει τον χαρακτηρισμό «εχθρική χώρα» για την Τσεχία και τις ΗΠΑ.
ΝΑΤΟ: Οταν απειλείται η ασφάλεια μέλους μας θα ενισχυθούν οι διαβουλεύσεις
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ δεσμεύονται στα συμπεράσματά τους, να ενισχύσουν τις διαβουλεύσεις όταν η ασφάλεια και η σταθερότητα ενός Συμμάχου απειλείται ή όταν οι θεμελιώδεις αξίες και οι αρχές του ΝΑΤΟ διακυβεύονται.
«Δεσμευόμαστε για τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες. Δεσμευόμαστε να ενισχύσουμε τις διαβουλεύσεις όταν απειλείται η ασφάλεια ή η σταθερότητα ενός Συμμάχου ή όταν διακυβεύονται οι θεμελιώδεις αξίες και αρχές μας», αναφέρεται στη δεύτερη παράγραφο των συμπερασμάτων της Συνόδου.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η προσθήκη αυτή στα συμπεράσματα αποτελεί «σημαντικό βήμα» για τα ελληνικά συμφέροντα. Αφορά τις σχέσεις μεταξύ δύο Συμμάχων, κάτι το οποίο σημαίνει ότι η Τουρκία θα καλείται να λογοδοτεί για τη συμπεριφορά της όταν είναι προκλητική έναντι της Ελλάδας.
Οι 30 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ επιβεβαιώνουν στα συμπεράσματά τους, «την ενότητα, την αλληλεγγύη και τη συνοχή του ΝΑΤΟ», καθώς και την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου στις διατλαντικές σχέσεις.
Αναφορικά με τη Ρωσία, τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, κάνουν λόγο για «επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας που αποτελούν απειλή για την ευρωατλαντική ασφάλεια». Ενώ, σε ό,τι αφορά το Πεκίνο, τονίζεται ότι «η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας και οι διεθνείς πολιτικές μπορούν να παρουσιάσουν προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε μαζί ως Συμμαχία».
Για πρώτη φορά γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή ως «πολλαπλασιαστής απειλών που επηρεάζει την ασφάλεια της Συμμαχίας». Οι Σύμμαχοι συμφωνούν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από στρατιωτικές δραστηριότητες και εγκαταστάσεις. «Καλούμε τον Γενικό Γραμματέα να διατυπώσει έναν ρεαλιστικό, φιλόδοξο και συγκεκριμένο στόχο για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις πολιτικές και στρατιωτικές δομές και εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ και θα αξιολογήσει τη σκοπιμότητα επίτευξης καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050».
Σε ό,τι αφορά το κείμενο μεταρρύθμισης του ΝΑΤΟ με ορίζοντα την επόμενη δεκαετία, το λεγόμενο «ΝΑΤΟ 2030», οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων τονίζουν ότι «το ΝΑΤΟ προσαρμόζεται συνεχώς σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφάλειας». Επισημαίνουν, επίσης, ότι «η ατζέντα του ΝΑΤΟ 2030 συμπληρώνει και βασίζεται στη συνεχιζόμενη πολιτική και στρατιωτική προσαρμογή μας, ενισχύει την ικανότητά μας να επιτύχουμε τα τρία βασικά καθήκοντα και συμβάλλει να ενισχύσει την ετοιμότητα της Συμμαχίας μας για το μέλλον.»
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ καλούν τον Γ.Γ., Γενς Στόλτενμπεργκ να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την αναθεώρηση του «Στρατηγικού Δόγματος» της Συμμαχίας, με στόχο μια συμφωνία στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ έχει «απτά αποτελέσματα» στην αντιμετώπιση υβριδικών απειλών και κυβερνοαπειλών. «Ο πολιτικός διάλογος μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ παραμένει απαραίτητος για την προώθηση αυτής της συνεργασίας».. «Οι συνεχιζόμενες ξεχωριστές στρατηγικές διαδικασίες εντός του ΝΑΤΟ και της ΕΕ προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία να εντείνουμε περαιτέρω τις διαβουλεύσεις και τη συνεργασία μας για να ενισχύσουμε την ασφάλεια των πολιτών μας και να προωθήσουμε την ειρήνη και τη σταθερότητα στον ευρωατλαντικό χώρο και πέραν αυτού, επιβεβαιώνοντας ταυτόχρονα ότι το ΝΑΤΟ παραμένει το διατλαντικό πλαίσιο για ισχυρή συλλογική άμυνα και το ουσιαστικό φόρουμ για διαβουλεύσεις και αποφάσεις ασφαλείας μεταξύ των Συμμάχων».