Λίγες μέρες πριν τη συμπλήρωση ενός έτους από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία η Μόσχα κλιμακώνει τα χτυπήματα κι ετοιμάζεται για νέα μεγάλη επίθεση με τον Βλαντίμιρ Πούτιν αποφασισμένο να χρησιμοποιήσει ως όπλο τον τρόμο για να λυγίσει την αντίσταση των Ουκρανών.
Αλλά η επιτυχία των δυνάμεων του Πούτιν στην επίθεσή τους στο Ντομπάς θα εξαρτηθεί από το κατά πόσον η Ρωσία έχει διορθώσει τα μεγάλα λάθη της στον συντονισμό των επιχειρήσεων και τη διοικητική μέριμνα, εξηγεί σε ανάλυσή του το Politico.
«Είμαι μοχθηρός και τρομακτικός, με νύχια και με δόντια», φέρεται να είχε προειδοποιήσει ο Πούτιν τον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον, όταν εκείνος τον πίεσε για τη χρήση χημικών όπλων από τον σύμμαχο της Μόσχας, Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία. Όπως ανέφερε ο Τζον Κάσον, κορυφαίος σύμβουλος σε θέματα εξωτερικής πολιτικής του Κάμερον, ο Πούτιν είπε ότι για να πετύχει κάποιος στη Συρία θα πρέπει να επιστρατεύσει βάρβαρες μεθόδους, όπως έκαναν οι ΗΠΑ στηδ διαβόητη φυλακή του Αμπού Γκράιμπ στη Βαγδάτη. «Είμαι πρώην άνθρωπος της KGB», είπε ο Πούτιν μισοαστεία- μισοσοβαρά, αλλά η απειλή του ήταν ξεκάθαρη.
Ο Πούτιν, αναφέρει το Politico, έχει αποδείξει ότι δεν διστάζει να επιστρατεύσει τον τρόμο, με τις δυνάμεις του να στοχοποιούν αμάχους στην Ουκρανία και να καταφεύγουν σε βασανιστήρια και βιασμούς, χωρίς ωστόσο να εξασφαλίσει τη νίκη. Πόσο πιθανό είναι να τα καταφέρει τελικά, ενώ επίκειται η νέα μεγάλη επίθεση;
Η μακρά λίστα των σφαλμάτων της πολεμικής μηχανής του Πούτιν
Η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Μόσχας σημαδεύτηκε εξ’ αρχής από εσφαλμένες εκτιμήσεις και υπολογισμούς. Ο Πούτιν και οι στρατηγοί του υποτίμησαν την ουκρανική αντίσταση και υπερεκτίμησαν τις δυνατότητες των ρωσικών δυνάμεων και απέτυχαν να προβλέψουν πόσο μεγάλη οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη θα λάμβανε από τη Δύση η Ουκρανία.
Όχι μόνον δεν κατάφεραν να αλώσουν το Κίεβο σε λίγα 24ωρα οι εισβολείς, όπως σχεδίαζε ο Πούτιν, αλλά αναγκάστηκαν το καλοκαίρι και το φθινόπωρο να υποχωρήσουν με τις δυνάμεις του Κιέβου να ανακτούν πάνω από τα μισά κατεχόμενα εδάφη. Η Ρωσία εξωθήθηκε πλέον σε έναν δαπανηρό, παρατεταμένο συμβατικό πόλεμο, που πυροδότησε δυσαρέσκεια στο στρατιοπολιτικό κατεστημένο της και έφερε στο φως τις εσωτερικές διαμάχες στο Κρεμλίνο.
Η άλωση του Σολεντάρ στο Ντονέτσκ της ανατολικής Ουκρανίας με τεράστιο κόστος τον Ιανουάριο ήταν η μόνη νίκη για τις ρωσικές δυνάμεις εδώ και μήνες, ενώ ετοιμάζονται να επαναλάβουν την επιτυχία τους και στο Μπαχμούτ που απέχει μόλις 10 χλμ. Αλλά πέραν από τη συμβολική σημασία τους οι νίκες αυτές δεν έχουν από τακτικής άποψης κανένα ουσιαστικό όφελος για τη Μόσχα.
Για να αντιστρέψει το ρου των εξελίξεων στα μέτωπα ο Πούτιν θα ρίξει στη μάχη τις επόμενες εβδομάδες τις αναπληρωθείσες από επίστρατους και στρατεύσιμους δυνάμεις του με Ουκρανούς αξιωματούχους να αναμένουν πριν από την άνοιξη την αντεπίθεση των Ρώσων. Ο Ουκρανός ΥΠ ΑΜ, Ολεξίι Ρεζνίκοφ προειδοποίησε προ ημερών ότι η Ρωσία ίσως έχει συγκεντρώσει έως και μισό εκατομμύριο στρατιώτες στα κατεχόμενα εδάφη και κατά μήκος των συνόρων για να εξαπολύσει μεγάλη επίθεση γύρω στην πρώτη επέτειο της εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου.
Άλλοι αξιωματούχοι στο Κίεβο θεωρούν ότι ο Πούτιν θα διατάξει επίθεση τον Μάρτιο, αλλά πάντως πριν την άφιξη των δυτικών βαρέων αρμάτων μάχης όπως τα Leopard 2 και των θωρακισμένων. Ο Βολόντιμιρ Ζελένσκι είπε προ ημερών ότι η Ουκρανία εισέρχεται σε μια φάση που «οι εισβολείς ρίχνουν στη μάχη ολοένα και περισσότερες δυνάμεις για να σπάσουν τις άμυνές μας».
Η μεγάλη μάχη για το Ντονμπάς
Η προσοχή των Ρώσων πιθανότατα θα επικεντρωθεί στο Ντονμπάς. Ο Αντρίι Τσερνιάκ, αξιωματούχος της ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών είπε στην εφημερίδα Kyiv Post ότι ο Πούτιν διέταξε τις δυνάμεις του να καταλάβουν μέχρι τα τέλη Μαρτίου όλα τα εδάφη του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ.
Άλλοι Ουκρανοί αξιωματούχοι και δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές υποπτεύονται ότι η Ρωσία ίσως χρησιμοποιήσει προπετάσματα καπνού για να εκτρέψει την προσοχή των αμυνομένων μέσω μιας εικονικής επίθεσης από τη Λευκορωσία, όπως πέρυσι. Αλλά οι εκτιμήσεις στρατιωτικών κύκλων στο Κίεβο είναι ότι οι περίπου 12.000 Ρώσοι στρατιώτες, που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη Λευκορωσία και πραγματοποιούν κοινά γυμνάσια με ντόπιες δυνάμεις, δεν επαρκούν για μια επίθεση.
«Δεν βγάζει νόημα μια νέα επίθεση στο Κίεβο», λέει ο Αμερικανός ειδικός στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις και συνεργάτης του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον, Μάικλ Κόφμαν, Αμερικανός ειδικός στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις και συνεργάτης του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον. «Μια επιχείρηση ανάσχεσης διαδρόμων τροφοδοσίας στα δυτικά ή κατάληψης του πυρηνικού σταθμού από τη Ρίβνε μπορεί να είναι πιο εφικτή, αλλά αυτό θα απαιτούσε πολύ μεγαλύτερη δύναμη από αυτή που έχει αναπτύξει αυτή τη στιγμή η Ρωσία στη Λευκορωσία», υπογράμμισε σε ανάλυσή του.
Ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας είπε ότι τη ρωσική επίθεση να εκδηλωθεί ταυτόχρονα από τα ανατολικά και τα νότια – από τη Ζαπορίζια στον νότο και το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ. Ενόψει των κύριων επιθέσεων, οι δυνάμεις του Πούτιν δοκιμάζουν πέντε σημεία κατά μήκος του μετώπου, όπως ανέφερε την Τρίτη το Γενικό Επιτελείο της Ουκρανίας. Σημείωσε δε ότι τα ρωσικά στρατεύματα έχουν ανασυνταχθεί σε διάφορα σημεία του μετώπου και εξαπολύουν επιθέσεις κοντά στο Κουπιάνσκ στην περιοχή του Χαρκόβου και στο Λιμάν, το Μπαχμούτ, την Αβντίιβκα και τη Νοβοπάβλιβκα στο ανατολικό Ντονέτσκ.
Διόρθωσαν οι ρωσικές δυνάμεις τα προβλήματα στη διοικητική μέριμνα και τον συντονισμό;
Το χαμόγελο δεν πρόκειται να ανθίσει, ωστόσο, στα χείλη του Πούτιν αν οι ρωσικές δυνάμεις δεν καταφέρουν να αντιμετωπίσουν τα τεράστια προβλήματα που τις ταλάνισαν μέχρι τώρα στη διοικητική μέριμνα και τον συντονισμό του πεζικού, των τεθωρακισμένων, του πυροβολικού και της αεροπορικής υποστήριξης, δηλαδή στον «πόλεμο συνδυασμένων όπλων», όπως είναι γνωστός.
Ο Κόφμαν θεωρεί ότι η ενδεχομένως η Ρωσία να έχει ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό τα προβλήματα διοικητικής μέριμνας. Σε αντίθετη περίπτωση, πολλά θα εξαρτηθούν για την πολεμική μηχανή του Πούτιν από το κατά πόσον ο διοικητής των δυνάμεων της Ρωσίας στην Ουκρανία, στρατηγός Βαλέρι Γκερασίμοφ έχει καταφέρει να εκπαιδεύσει τις ανανεωμένες δυνάμεις του στον πόλεμο συνδυασμένων όπλων και ως προς αυτό υπάρχουν τεράστιες αμφιβολίες για το αν είχε επαρκή χρόνο στη διάθεσή του.
Ο Κόφμαν πιστεύει ότι οι Ουκρανοί «θα ήταν καλύτερα να απορροφήσουν τη ρωσική επίθεση και να εξαντλήσουν το ρωσικό επιθετικό δυναμικό και στη συνέχεια να αναλάβουν την πρωτοβουλία των κινήσεων αργότερα μέσα στην άνοιξη. Η ρωσική άμυνα ίσως αποδυναμωθεί συνολικά αν οι ρωσικές δυνάμεις έχουν ξοδέψει πυρομαχικά, καλύτερα στρατεύματα και εξοπλισμό, εκτιμά. Κι Υποψιάζεται ότι η επίθεση «μπορεί να αποδειχτεί απογοητευτική».
Νέα μαζική επιστράτευση στη Ρωσία;
Κι αυτός είναι ο λόγος που φιλοπόλεμοι Ρώσοι στρατιωτικοί μπλόγκερ τονίζουν τη σημασία μιας νέας επιστράτευσης ώστε να ενισχυθούν οι επιθέσεις και να γείρει το εκκρεμές στα μέτωπα υπέρ της Ρωσίας. Ο Ιγκόρ Γκίρκιν, πρώην αξιωματικός της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών και παραστρατιωτικός διοικητής, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προσάρτηση της Κριμαίας και αργότερα στο Ντονμπάς, έχει υποστηρίξει ότι θα χρειαστούν κύματα επιστράτευσης για να νικήσουν οι δυνάμεις του Πούτιν την Ουκρανία.
Δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές υποψιάζονται ότι Ουκρανία και Ρωσία διαθέτουν προς το παρόν ίδιο αριθμό μαχητών στα μέτωπα, που σημαίνει ότι ο στρατηγός Γκερασίμοφ θα χρειαστεί πολλούς περισσότερους εάν θέλει να επιτύχει την αναλογία «τρία προς ένα» που κρίνουν τα στρατιωτικά δόγματα ως αναγκαία για να επιτύχει τους στόχους της μια επιτιθέμενη δύναμη. Άλλοι πάλι φοβούνται ότι η Ρωσία διαθέτει επαρκείς δυνάμεις, που αν συγκεντρωθούν, μπορούν να επιτύχουν «σοκαριστικά κέρδη». Ο Βρετανός πρώην διοικητής πεζικού, Ρίτσαρντ Κεμπ, προβλέπει σημαντικά κέρδη για τις δυνάμεις του Πούτιν τις προσεχείς εβδομάδες. «Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές αναφορικά με το πόσο άσχημα μπορεί να εξελιχθούν τα πράγματα, ειδάλλως το σοκ θα απειλήσει να σπάσει τη δυτική αποφασιστικότητα», είπε. Ο φόβος είναι ότι αν οι Ρώσοι κατακτήσουν σημαντικά εδάφη στο Ντονμπάς θα ενισχυθεί πιθανώς η πίεση από ορισμένους δυτικούς συμμάχους για διαπραγματεύσεις. Όμως οι ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό ώθησαν άλλους αναλυτές στην εκτίμηση ότι αν επιμείνει η δυτική αποφασιστικότητα, η επιφυλακτικότητα του Πούτιν θα μειώσει τις πιθανότητες της Ρωσίας να επικρατήσει στο πόλεμο.
«Η διστακτική εν καιρώ πολέμου λήψη αποφάσεων του Πούτιν καταδεικνύει την επιθυμία του να αποφύγει ριψοκίνδυνες αποφάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να απειλήσουν την κυριαρχία του ή τη διεθνή κλιμάκωση – μολονότι ότι ο μαξιμαλιστικός και μη ρεαλιστικός στόχος του για την πλήρη κατάκτηση της Ουκρανίας, πιθανότατα απαιτεί την ανάληψη περαιτέρω ρίσκων για να υπάρχει ελπίδα επιτυχίας», ανέφερε το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) σε ανάλυσή του προ ημερών.
Ο Πούτιν μπορεί να είναι μοχθηρός και τρομακτικός, αλλά, σύμφωνα με το ΙSW, «παραμένει απρόθυμος να διατάξει τις δύσκολες αλλαγές στον ρωσικό στρατό και την κοινωνία, που είναι πιθανώς απαραίτητες για τη διάσωση του πολέμου του».