Η ώρα της κρίσης πλησιάζει στη Γερμανία με την Ευρώπη να παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εκλογές που θα αναδείξουν ποιος από τους Όλαφ Σολτς, Άρμιν Λάσετ και Αναλένα Μπέρμποκ (αν και είναι πενιχρές οι πιθανότητες για την τελευταία) θα διαδεχθεί την Άνγκελα Μέρκελ στην καγκελαρία.
Φυσικά, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν εκφράσει δημοσίως κάποια προτίμηση, αλλά αναλυτές, δεξαμενές σκέψης και καλά πληροφορημένοι πολιτικοί παρατηρητές εικάζουν ποιος εκ των τριών θα ήταν ο καλύτερος για ποια χώρα της ΕΕ: ο μέχρι πρότινος υπουργός Οικονομικών της Μέρκελ, Σολτς ή εκλεκτός της, Άρμιν Λάσετ, ή ακόμη και η υποψήφια των Πρασίνων. Η ευρωπαϊκή πολιτική της Γερμανίας έπαιξε ελάχιστο ρόλο στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας και σχεδόν μηδαμινό στις τρεις τηλεμαχίες που ανέδειξαν νικητή τον σοσιαλδημοκράτη υποψήφιο. Και τα σχέδιά τους, σε περίπτωση που ανέλθουν στην εξουσία, παραμένουν θολά.
Ποιον θα ήθελε η Γαλλία
Ο Εμανουέλ Μακρόν μάλλον θα τρίβει τα χέρια του με ικανοποίηση, αφού μέχρι να αναδειχθεί ο επόμενος κυβερνητικός συνασπισμός του νέου καγκελάριου της Γερμανίας, ο Γάλλος πρόεδρος θα είναι αναμφισβήτητα ο ισχυρότερος πολιτικός στην ΕΕ. Ο Μακρόν θα αναλάβει την προεδρία του συμβουλίου της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του ερχόμενου έτους, ενώ την άνοιξη θα δώσει τη μάχη της επανεκλογής του. Η απερχόμενη καγκελάριος Μέρκελ είχε ψήσει το ψάρι στα χείλη του Μακρόν όσον αφορά στο όραμά του για την Ευρώπη και τη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής και μόνον στο Ταμείο Ανάκαμψης μεσούσης της πανδημίας οι δύο ηγέτες συνεργάστηκαν στενά. Με τον Όλαφ Σολτς τα πράγματα για το Παρίσι θα ήταν κάπως ευκολότερα όσον αφορά την κοινή έκδοση χρέους, αφού, όπως σημειώνει και η DW, ο Σοσιαλδημοκράτης πολιτικός θεωρείται από τους εφευρέτες των κορωνο-ομολόγων. Παράλληλα ο Σολτς συμμερίζεται τις απόψεις του Μακρόν για την αναγκαία ευρωπαϊκή «κυριαρχία» αναφορικά με την άμυνα, τη βιομηχανική πολιτική ή την προστασία του κλίματος.
Αυτό, όμως, ισχύει και για τον Λάσετ, που επισκέφθηκε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας – όπως και ο Σολτς – το Ελυζέ και εμφανίζεται ως ένα μείγμα του Μακρόν και της Μέρκελ, σημειώνοντας ότι λόγω της γεωγραφικής της θέσης η ιδιαίτερη πατρίδα του, το Άαχεν, βρίσκεται εξίσου κοντά, αν όχι εγγύτερα στο Παρίσι, απ’ ό,τι στο Βερολίνο. Ο Γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Κλεμάν Μπον, φρόντισε πάντως να στείλει προχθές Τρίτη μήνυμα στο Βερολίνο για τον γαλλογερμανικό άξονα στην ΕΕ: «Στην Ευρώπη δεν μπορείς να είσαι μόνος σου ισχυρός. Δεν μπορούμε χωρίς τη Γερμανία, ούτε η Γερμανία χωρίς εμάς», πράγμα που σημαίνει ότι όποιος κι αν είναι ο διάδοχος της Μέρκελ οι δύο χώρες θα συνεχίσουν να συνεργάζονται. Στο μεταξύ η υποψήφια των Πρασίνων τόνισε ότι δεν είχε διάθεση να πάει στο Παρίσι, αφού «το Ελυζέ δεν είναι ο κατάλληλος τόπος για προεκλογική καμπάνια», αν και αρκετοί σχολιάζουν ότι η Μπέρμποκ δεν έλαβε σχετική πρόσκληση από τον Μακρόν.
Προβληματισμός στην Πολωνία
Το τέλος της εποχής Μέρκελ και η αλλαγή ηγεσίας στο Βερολίνο προκαλεί αρκετούς πονοκεφάλους στην Πολωνία, αφού μπορεί να σηματοδοτήσει μια σκλήρυνση της γερμανικής στάσης έναντι της Βαρσοβίας σε θέματα που αφορούν στο κράτος Δικαίου και τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες. Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι του εθνικο-συντηρητικού κόμματος PiS είναι σε διαρκή κόντρα με την Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης στη χώρα του. Ο πρώην σύμβουλός του, ο φιλόσοφος Τόμας Κράβτσικ, λέει ότι τα πράγματα θα δυσκολέψουν πλέον για την Πολωνία, επειδή η νέα κυβερνητική συμμαχία – ανεξάρτητα από το ποια κόμματα θα μετέχουν σε αυτήν – δεν θα δείχνει την ίδια διακριτική στάση έναντι της γειτονικής Πολωνίας όπως η κυβέρνηση Μέρκελ κι η Κομισιόν θα βρει σύντομα έναν σύμμαχο στη νέα κυβέρνηση του Βερολίνου. Το σίγουρο είναι ότι η Μπερμποκ θα υποστηρίξει τη σκληρή γραμμή των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο για την πολιτική κατά των ΛΟΑΤΚΙ της Πολωνίας, αν και συμμερίζεται την αντίθεση της τελευταίας όσον αφορά στον ρωσο-γερμανικό αγωγό Nord Stream 2, με τον Λάσετ να τον στηρίζει αναφανδόν και τον Σολτς να τηρεί διφορούμενη στάση.
Οι χώρες με σοσιαλδημοκρατική ηγεσία
Όσον αφορά στους σοσιαλδημοκράτες επικεφαλής της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Μάλτας, της Σουηδίας, της Φινλανδίας και της Δανίας, το σίγουρο είναι ότι θα πανηγυρίσουν μια νίκη του Σολτς μετά τη 16ετή κυριαρχία των Συντηρητικών της Μέρκελ, αφού μια τέτοια εξέλιξη θα δώσει ώθηση στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Αντίθετα, όπως εκτιμούν αναλυτές, για τους οκτώ συντηρητικούς επικεφαλής κυβερνήσεων κρατών της ΕΕ θα αποτελέσει δυσάρεστη εξέλιξη να μην βρίσκεται ένας Χριστιανοδημοκράτης στο τιμόνι της ατμομηχανής της ευρωζώνης.
Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη
Όσον αφορά στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, σύμφωνα με σφυγμομέτρηση της δεξαμενής σκέψης “European Council on Foreign Relations” η πλειοψηφία των ερωτηθέντων εκφράστηκε θετικά για το πρόσωπο της Μέρκελ, ως διαχειρίστριας κρίσεων που αποπνέει κύρος και εμπιστοσύνη και τόνισε ότι περιμένει από τη Γερμανία μια κυβέρνηση που θα αποπνέει την ίδια αξιοπιστία και θα επιδεικνύει αυτοσυγκράτηση στη δημοσιονομική πολιτική. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η «χρυσή εποχή» της Γερμανίας πλησιάζει στο τέλος της, σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση.
Kι οι προσδοκίες στις Βρυξέλλες; Η Γερμανία παραμένει η ισχυρότερη οικονομική δύναμη με τη μεγαλύτερη επιρροή μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ανεξάρτητα από το ποιος θα παραλάβει τη σκυτάλη από την Μέρκελ. Σύμφωνα με τον διευθυντή του think tank “Εuropean Policy Centre” Γιάννη Εμμανουηλίδη, δεν θα υπάρξει κάποια δραστική αλλαγή στην ευρωπαϊκή πολιτική της Γερμανίας. Όπως είπε ο ίδιος στη DW, «Θα ήταν ωραία να είχαμε κάποια σαφή ιδέα προς τα πού θα κινηθεί η ΕΕ, θα ήταν ευκταίος ένας προσανατολισμός. Αλλά δεν είμαι και τόσο αισιόδοξος ότι θα προέλθει ο προσανατολισμός αυτός από τη νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο».