Στη Γερμανία τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων διαβάζονται, λαμβάνονται υπ' όψιν και κρίνονται αυστηρά από τους πολίτες και τα ΜΜΕ. Είναι μάλιστα εν πολλοίς δεσμευτικά, στην περίπτωση που το κόμμα συμμετάσχει τελικά στην κυβέρνηση.
Κατά την κατάρτισή τους, τα κόμματα επιδιώκουν προφανώς να διαχωριστούν από τους αντιπάλους τους, ταυτόχρονα ωστόσο και να …κλείσουν το μάτι στους πιθανούς μετεκλογικούς εταίρους τους.
Στις φετινές εκλογές, η αποχώρηση της Καγκελαρίου 'Ανγκελα Μέρκελ και η κάθοδος της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) με νέο υποψήφιο, η πανδημία και οι συνέπειές της, η κλιματική κρίση και οι ξεκάθαρες πλέον προκλήσεις του μέλλοντος, ο ρόλος που θέλει να διαδραματίζει η Γερμανία στις διεθνείς εξελίξεις, συνθέτουν μια εικόνα πολύ διαφορετική από αυτή των προηγούμενων αναμετρήσεων. Επιπλέον, σε λίγα πλέον ζητήματα εντοπίζονται τεράστιες διαφορές προσέγγισης, τουλάχιστον από τα τρία μεγάλα κόμματα. Με αυτά τα δεδομένα, αποκτά νέο ενδιαφέρον η εξέταση των προτάσεων που κατατέθηκαν ενόψει των εκλογών της Κυριακής.
Η Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU), υπό τον τίτλο «Πρόγραμμα για σταθερότητα και ανανέωση», παρουσιάζει τις προτάσεις της προκειμένου «να κάνουμε τα καλά καλύτερα». Είναι προφανές ότι το κόμμα της 'Ανγκελα Μέρκελ, έπειτα από 16 χρόνια στη Καγκελαρία, δεν είναι εύκολο ούτε να απορρίψει το παρελθόν του ούτε να υποσχεθεί ότι θα τα αλλάξει όλα. Το κεντρικό μήνυμα λοιπόν είναι ότι «υπό την 'Ανγκελα Μέρκελ η Γερμανία τα πήγε καλά, αλλά μπορεί να τα πάει ακόμη καλύτερα».
Χριστιανική ένωση (CDU/CSU)
Βασικό θέμα και της κεντροδεξιάς ατζέντας είναι το Περιβάλλον, το Κλίμα και οι Μεταφορές και η προσπάθεια οι πολιτικές κατά της κλιματικής αλλαγής να συνδυαστούν με όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος για την οικονομία. Με «αποτελεσματικά εργαλεία για την αγορά», CDU/CSU φιλοδοξούν να πετύχουν τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού. Ενδεικτικά, εισηγούνται το αεροπλάνο να παραμείνει οικονομικά ανταγωνιστικό μέσο μετακίνησης, αλλά να χρησιμοποιεί μελλοντικά συνθετικά καύσιμα. Τάσσονται δε κατά της γενικής επιβολής ανώτατου ορίου ταχύτητας για τους γερμανικούς αυτοκινητοδρόμους, σε μεγάλη έκταση των οποίων σήμερα δεν υπάρχει όριο, ενώ απορρίπτουν και την καθολική απαγόρευση των πετρελαιοκινητήρων.
Στο μεγάλο θέμα της Μετανάστευσης, το οποίο κόστισε σημαντικά στο CDU το 2015 με την διαχείριση που επεφύλαξε στην προσφυγική κρίση η κυρία Μέρκελ, η Χριστιανική Ένωση επιχειρεί την εξισορρόπηση μεταξύ σεβασμού του δικαιώματος στο άσυλο και στους αυστηρότερους περιορισμούς. Σε αυτό το πλαίσιο, σκοπεύει να μεγαλώσει τον κατάλογο με τις «ασφαλείς χώρες προέλευσης» και να επιβάλει νέους περιορισμούς στο ποιοι δικαιούνται άσυλο και στο ποιοι πρέπει να απελαύνονται εφόσον απορριφθεί η αίτηση ασύλου τους. Κυρίως, τονίζεται η ανάγκη να απελαύνονται οι μετανάστες που έχουν διαπράξει αδικήματα στη Γερμανία.
Η πολιτική για Κοινωνικά Θέματα και Στέγη παραμένει σοβαρό πρόβλημα στη χώρα και όχι ιδιαίτερα προνομιακό πεδίο για την Χριστιανική Ένωση. Η 'Ανγκελα Μέρκελ υιοθέτησε μεν αρκετές σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές κατά τη διάρκεια της θητείας της, ωστόσο οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Χριστιανοκοινωνιστές τάσσονται παραδοσιακά υπέρ του περιορισμού των επιδομάτων. «Τα επιδόματα δεν είναι μισθός», λέει χαρακτηριστικά ο 'Αρμιν Λάσετ, απαντώντας σε προτάσεις του SPD για την αύξησή τους. Στο θέμα των συντάξεων, υπήρξε μάλιστα διαφωνία μεταξύ των δύο αδελφών κομμάτων, με τo CSU να ζητά μεγαλύτερα προνόμια για τις γυναίκες που γέννησαν πριν από το 1992. Σε ό,τι αφορά την κατοικία, CDU και CSU θέλουν να προωθήσουν την κατασκευή περισσότερων από 1,5 εκατομμύριο νέα σπίτια έως το 2025, μέσω φοροαπαλλαγών και μείωση της γραφειοκρατίας. Στο πρόγραμμά τους χαρακτηρίζουν την επάρκεια χώρου για κατοικία ως την καλύτερη προστασία από τα υψηλά ενοίκια.
Οι Φόροι, σύμφωνα με το πρόγραμμα της Ένωσης, θα πρέπει να μειωθούν, κατ' αρχάς μέσω της κατάργησης του φόρου αλληλεγγύης, ο οποίος είχε επιβληθεί το 1991 προκειμένου να καλυφθεί το κόστος της επανένωσης της Γερμανίας. Η κατάργησή του αναμένεται, σύμφωνα τουλάχιστον με την κριτική, να ωφελήσει κυρίως τα υψηλά εισοδήματα. Επιπλέον, CDU/CSU σκοπεύουν να μειώσουν τη φορολογία για μικρά και μεσαία εισοδήματα, αλλά και τον φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων από το 15% στο 10%.
Στην Εξωτερική Πολιτική, η Χριστιανική Ένωση φιλοδοξεί να δει την Γερμανία ως ισχυρό παίκτη στο παγκόσμιο περιβάλλον. Σε αυτό το πνεύμα, τάσσεται υπέρ της αύξησης της συμμετοχής των Ενόπλων Δυνάμεων σε διεθνείς αποστολές και θέλει να εστιάσει στην κοινή προσπάθεια καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η Κίνα και η αυξανόμενη διεθνής επιρροή της περιγράφονται στο πρόγραμμα ως «πρόκληση», ενώ η Ρωσία ως «πιθανή στρατιωτική απειλή».
ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ (SPD)
«Για σένα. Από σεβασμό στο μέλλον σου», τιτλοφορείται το πρόγραμμα του SPD, το οποίο, βλέποντας το τέλος της συνεργασίας του με την Χριστιανική Ένωση, ρίχνει τις δικές του «γέφυρες» πιο αριστερά και πιο …πράσινα.
Στο θέμα του Κλίματος και των Μεταφορών, το SPD ξεκαθαρίζει ότι θέλει να μειώσει δραστικά τις εκπομπές καυσαερίων των αυτοκινήτων. Επιδιώκει την εισαγωγή ανώτατου ορίου ταχύτητας στα 130χλμ/ώρα για τους αυτοκινητόδρομους και την κυκλοφορία τουλάχιστον 15 εκατομμυρίων ηλεκτρικών αυτοκινήτων έως το τέλος της δεκαετίας, ενώ επιθυμεί οι σιδηροδρομικές μετακινήσεις να καταστούν πιο ελκυστικές από τις αεροπορικές για το εσωτερικό της Ευρώπης.
Στη Μετανάστευση, το SPD δεν επιθυμεί την επιβολή επιπλέον περιορισμών, αλλά προκειμένου να προωθήσει την ενσωμάτωση των μεταναστών θέλει να επιτρέψει τη χορήγηση ασύλου σε περισσότερα μέλη οικογενειών, προκειμένου να επανενωθούν στη Γερμανία.
Στα Κοινωνικά Θέματα και στη Στέγη, το SPD τάσσεται υπέρ της εισαγωγής μιας σταθερής ελάχιστης σύνταξης, πολιτική που θα χρειαζόταν τη συμμετοχή και του κράτους και παράλληλα απορρίπτει την αύξηση των ορίων ηλικίας, η οποία βρίσκεται στα 67 έτη.
Προκειμένου να αυξηθεί η προσφορά στέγης, οι Σοσιαλδημοκράτες θα επιδιώξουν την κατασκευή 100.000 μονάδων κοινωνικής κατοικίας ανά έτος και να επιβάλουν «φρένο ενοικίου», το οποίο θα συνδέει το ύψος του ενοικίου με τον πληθωρισμό. Εισηγούνται επίσης την δημιουργία μιας μη κερδοσκοπικής αρχής η οποία θα αναπτύξει ένα μη κερδοσκοπικό μερίδιο στην αγορά στέγης.
Στα Φορολογικά, το SPD θέλει ο κατώτατος μισθός να αυξηθεί στα 12 ευρώ/ώρα, να εισαχθεί φόρος πλούτου 1% «στον πολύ μεγάλο πλούτο» και περικοπή του φόρου για χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Για την εξισορρόπηση αυτής της πολιτικής ζητούν αύξηση του φόρου εισοδήματος στο 45% για εισοδήματα άνω των 90.000 ευρώ και 48% για εισοδήματα άνω των 250.000 ευρώ.
Στην Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, το SPD περιλαμβάνει στον όρο «εξωτερική ασφάλεια» ακόμη και τον αγώνα κατά της Κλιματικής Αλλαγής, ενώ προτείνει το ένα τρίτο της αναπτυξιακής βοήθειας που διαθέτει η Γερμανία, περίπου δηλαδή το 0,2% του ΑΕΠ, να διατίθεται αποκλειστικά στις φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες. Οι Σοσιαλδημοκράτες τάσσονται υπέρ του Ευρωπαϊκού Στρατού και εκφράζει την προσήλωσή του στο ΝΑΤΟ. Σε ό,τι αφορά ωστόσο τη Ρωσία, τηρεί ηπιότερη στάση από το CDU, αναφέροντας ότι «στην Ευρώπη μπορεί να υπάρξει ειρήνη μόνο μαζί με τη Ρωσία - όχι εναντίον της». Ακόμη όμως και σε ό,τι αφορά τη σχέση με την Κίνα, το SPD επικρίνει μεν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά εστιάζει περισσότερο στην ανάγκη για συνεργασία, ιδίως σε τομείς όπως η Κλιματική Αλλαγή.
Οι Γερμανοί Πράσινοι
Η επιλογή είναι «μεταξύ της ρήξης και του "συνεχίζουμε ως έχει"», λένε οι Πράσινοι, οι οποίοι βλέπουν να ζωντανεύει το όνειρό τους για συμμετοχή σε μια κυβέρνηση με κεντροαριστερό πρόσημο ή μια «κυβέρνηση για το κλίμα», όπως την ονομάζουν. Για αυτό και όλο το πρόγραμμά τους διατρέχεται από προτάσεις που αφορούν άμεσα ή έμμεσα το περιβάλλον, με την επένδυση δισεκατομμυρίων σε σχολεία, σιδηροδρόμους, ποδηλατοδρόμους, πανεπιστήμια, γρήγορο διαδίκτυο, ανεμογεννήτριες και σταθμούς φόρτισης οχημάτων. Όλα αυτά σκοπεύουν να τα χρηματοδοτήσουν με νέο δανεισμό, επιχειρηματολογώντας ότι το χρέος συνιστά μακροπρόθεσμα μικρότερο βάρος από τις φθαρμένες υποδομές. Στο πρόγραμμά τους επιχειρούν ακόμη να ανατρέψουν την παλιά εντύπωση που ήθελε το κόμμα τους να μην έχει προσεκτικά επεξεργασμένες προτάσεις για θέματα εκτός από αυτά του περιβάλλοντος.
Στο Κλίμα και τις Μεταφορές, οι Πράσινοι δεν θέλουν απλώς αυτοκίνητα χωρίς καυσαέριο, αλλά θέλουν από το 2030 να κυκλοφορούν μόνο τέτοια στους γερμανικούς δρόμους και παράλληλα ο φόρος του CO2 να αυξηθεί στα 60 ευρώ τον τόνο το 2023, με παράλληλη ενίσχυση των χαμηλών εισοδημάτων. Θέλουν ακόμη να εγκαταστήσουν δίκτυο γρήγορων τρένων, με στόχο οι πτήσεις εντός Ευρώπης να καταστούν ασύμφορες αλλά και περιττές.
Στη Μετανάστευση, οι Πράσινοι δηλώνουν ευθέως ότι η Γερμανία είναι μια χώρα μετανάστευσης, αλλά δεν διαθέτει μια μεταναστευτική νομοθεσία η οποία θα διευκολύνει τη μετανάστευση και θα καθιστά ευκολότερη την διαδικασία ενσωμάτωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, θέλουν να δώσουν στους πρόσφυγες ένα ασφαλές δικαίωμα παραμονής για πέντε χρόνια και να εμποδίσουν τις απελάσεις προς τη Συρία και το Αφγανιστάν.
Στην Κοινωνική Πολιτική, οι Πράσινοι προτείνουν οι συντάξεις να φθάνουν τουλάχιστον το 48% του μισθού του εργαζόμενου. Οι όποιες διαφορές θα πρέπει να καλύπτονται από το κράτος, ενώ θα πρέπει να συμβάλλουν και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Οι Πράσινοι τάσσονται ακόμη υπέρ του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και της βασικής ασφάλειας των παιδιών, αλλά και υπέρ της αύξησης του ελάχιστου μισθού.
Στη Φορολογία, το πρόγραμμα των Πρασίνων εισηγείται ελάφρυνση του βάρους των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, αυξάνοντας τις φοροαπαλλαγές και παράλληλα επιβαρύνοντας τα υψηλά εισοδήματα, λίγο πολύ στη γραμμή και του SPD. Συγκεκριμένα, θέλουν φορολόγηση με 45% από 42% των εισοδημάτων άνω των 100.000 ευρώ και 48% για τα εισοδήματα άνω των 250.000 ευρώ.
Στην Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, το Κόμμα των Πρασίνων εστιάζει στην απομάκρυνση των πυρηνικών όπλων από το γερμανικό έδαφος, αλλά στηρίζει τη συμμετοχή της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, παρότι επικρίνει την υποχρέωση για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 2% του ΑΕΠ. Οι Πράσινοι θέλουν ακόμη αυστηρότερη κριτική στην Κίνα και στην Ρωσία για την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ποσόστωση για τη συμμετοχή 50% γυναικών στις διαπραγματεύσεις.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ (FDP)
Οι Φιλελεύθεροι, οι οποίοι, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, μπορεί να αποτελέσουν τον ρυθμιστή του επόμενου κυβερνητικού συνασπισμού, διατηρούν την στάση τους υπέρ της οικονομίας της αγοράς, απευθυνόμενοι όπως πάντα στους ψηφοφόρους ανώτερου μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου.
Σε ό,τι αφορά το Κλίμα και την Κινητικότητα, το FDP απορρίπτει την εισαγωγή ορίου ταχύτητας στους αυτοκινητοδρόμους, θέλει περισσότερο ανταγωνισμό στους σιδηροδρόμους και περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις. Θέλει ακόμη περισσότερη απελευθέρωση της αγοράς των ταξί, την κατάργηση του αεροπορικού φόρου και την ενίσχυση της αεροπορικής κυκλοφορίας. Η στρατηγική τους για την κλιματική αλλαγή εστιάζεται κυρίως στην υιοθέτηση της νέας τεχνολογίας και στην επένδυση στην έρευνα και στις καινοτομίες που θα δώσουν λύσεις στο μέλλον.
Στο θέμα της Μετανάστευσης, το FDP θέλει εργαζόμενους με εξειδίκευση οι οποίοι έχουν δεχθεί προσφορά εργασίας στην Γερμανία να μπορούν να πάρουν εύκολα την απαιτούμενη άδεια και τάσσονται υπέρ της εφαρμογής του καναδικού «point system». Ειδικά για τους πρόσφυγες από εμπόλεμες περιοχές, το FDP θεωρεί ότι θα πρέπει να τους δίδεται προσωρινό άσυλο γρήγορα και με ελάχιστη γραφειοκρατία, αλλά να επιστρέφουν με ανάλογη διαδικασία στην πατρίδα τους όταν το επιτρέψουν και πάλι οι συνθήκες.
Στο Φορολογικό, το FDP θέλει, όπως και η Χριστιανική Ένωση, την κατάργηση του φόρου αλληλεγγύης, αλλά και του φόρου στον αφρώδη οίνο και απορρίπτει την επιπλέον φορολόγηση πλούτου και θέλει να μειώσει τη φορολόγηση των εργαζομένων κάτω από το 40%. Αντιτίθεται ταυτόχρονα σε οποιαδήποτε ρύθμιση των ενοικίων. Ο ίδιος ο αρχηγός του FDP Κρίστιαν Λίντνερ έχει κατ' επανάληψη δηλώσει ότι η απόρριψη της αύξησης της φορολογίας αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση για τη συμμετοχή του κόμματος σε οποιοδήποτε κυβερνητικό σχήμα.
Στην Κοινωνική Πολιτική, οι Φιλελεύθεροι θέλουν να εισαγάγουν συνταξιοδοτικό σύστημα βασισμένο στο σουηδικό μοντέλο και να επιβάλουν μια πιο γενναιόδωρη πολιτική συμπληρωματικού εισοδήματος για όσους ζουν με επιδόματα.
Στην Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, οι Φιλελεύθεροι ζητούν την επένδυση του 3% του ΑΕΠ στην διεθνή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της αναπτυξιακής βοήθειας και της διπλωματίας. Επικρίνουν την Κίνα και την Ρωσία και ζητούν διαπραγματεύσεις για ασφαλή διατλαντική κυκλοφορία δεδομένων. Θέλουν ακόμη την ακύρωση της παροχής αναπτυξιακής βοήθειας εάν μία χώρα παραβιάζει δικαιώματα της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ.
ΑΡΙΣΤΕΡΑ (DIE LINKE)
Το κόμμα της Αριστεράς, πιστό στις αρχές του, εστιάζει το πρόγραμμά του στην στήριξη των ευπαθέστερων ομάδων της κοινωνίας, εκφραζόμενο ωστόσο με προσοχή, καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία του βλέπει το ενδεχόμενο συμμετοχής σε μια κυβέρνηση με το SPD και τους Πράσινους.
Σε ό,τι αφορά το Κλίμα και τις Μεταφορές, η Αριστερά εισηγείται την επιβολή ανώτατου ορίου ταχύτητας στα 120 χλμ/ώρα και πλήρη κρατικοποίηση της Lufthansa και των Γερμανικών Σιδηροδρόμων, αλλά και απαγόρευση των πτήσεων για αποστάσεις μικρότερες των 500 χιλιομέτρων. Σε αυτό το πλαίσιο, τα περιφερειακά αεροδρόμια θα πρέπει να έχουν κλείσει έως το 2038. Την ίδια χρονιά θα πρέπει να έχουν κλείσει και τα ανθρακωρυχεία. Οι ανθρακωρύχοι που θα χάσουν τις θέσεις τους, θα πρέπει να βρουν απασχόληση σε φυτείες κάνναβης, ενώ οι εργαζόμενοι στις αεροπορικές υπηρεσίες θα μπορούν να προσληφθούν στον Σιδηρόδρομο, ο οποίος στο μεταξύ θα έχει επεκταθεί.
Για τη Μετανάστευση, η Αριστερά απορρίπτει τις απελάσεις, θέλει τη διάλυση της FRONTEX και ζητά να δίδεται άσυλο και για λόγους φτώχειας ή επιβαρυμένου περιβάλλοντος. Θέλει επιπλέον όλοι όσοι ζουν επί μακρόν στη Γερμανία να έχουν δικαίωμα ψήφου και εκλέγεσθαι, αλλά και συμμετοχή με ποσόστωση των μεταναστών στη δημόσια διοίκηση.
Στην Κοινωνική Πολιτική, η Αριστερά θέλει την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 13 ευρώ/ώρα και τη μείωση του ορίου σύνταξης. Θέλει επίσης να επιβληθεί «ελάχιστη σύνταξη αλληλεγγύης» ύψους 1200 ευρώ που θα χρηματοδοτηθεί με ανάλογο φόρο. Το Κόμμα της Αριστεράς προτείνει ακόμη την δημιουργία κρατικού προγράμματος στέγης ύψους 15 δισεκατομμυρίων ευρώ ανά έτος, για την ανέγερση 250.000 κοινωνικών κατοικιών και 130.000 σπιτιών που θα ανήκουν σε δήμους και κοινότητες. Εισηγείται ακόμη «όριο ενοικίου» σε όλη τη χώρα και ενίσχυση των δικαιωμάτων των ενοικιαστών.
Σε ό,τι αφορά τους Φόρους, η Αριστερά θέλει ανακούφιση των εισοδημάτων κάτω των 6500 (μικτά) μήνα και θέλει αυτή η περικοπή να εξισορροπηθεί από την αυστηρότερη φορολόγηση των εκατομμυριούχων. Εισηγείται ακόμη αύξηση του αφορολόγητου στις 14.000 ευρώ και ανώτατο συντελεστή στο 53% για τα εισοδήματα άνω των 70.000 ευρώ. Επιπλέον, φορολόγηση με 5% των περιουσιακών στοιχείων αξίας άνω του εκατομμυρίου. Προκειμένου μάλιστα να καλυφθούν οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, θέλει να επιβάλει φόρο πλούτου 10-30% για περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ.
Στην Εξωτερική Πολιτική, η Αριστερά θέλει τη διάλυση του ΝΑΤΟ, θέση που αποτελεί και σημαντικό αγκάθι στην ενδεχόμενη συνεργασία με το SPD. Θέλει ακόμη την απόσυρση των γερμανικών δυνάμεων από αποστολές στο εξωτερικό και τον τερματισμό των εξαγωγών όπλων. Αντίθετα προς τα άλλα κόμματα, θέλει στενότερη συνεργασία με τη Ρωσία και την Κίνα, άλλο ένα προβληματικό σημείο για μελλοντικές συνεργασίες.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ (AfD)
Το πρόγραμμα της γερμανικής ακροδεξιάς τιτλοφορείται «Η Γερμανία - αλλά νορμάλ» και εξακολουθεί να εστιάζει στο θέμα της μετανάστευσης. Το πρόγραμμά της ωστόσο κρίνεται και διαφορετικά, καθώς όλα τα άλλα κόμματα απορρίπτουν κατηγορηματικά τη συνεργασία μαζί τους.
Με το Κλίμα και τις Μεταφορές, η AfD δεν ασχολείται ιδιαίτερα, καθώς θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι αποτέλεσμα της συμπεριφοράς του ανθρώπου, αλλά φυσική εξέλιξη. Σε αυτό το πνεύμα, ενθαρρύνει την ατομική μετακίνηση με το αυτοκίνητο, αντιτίθεται στην απαγόρευση των πετρελαιοκινητήρων και θέλει την κατάργηση του φόρου για τα αεροπλάνα. Θέλει ακόμη την κατάργηση της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα.
Η Μετανάστευση παραμένει σημείο αιχμής για την AfD που στήριξε την επιβίωσή της στις ξενοφοβικές πολιτικές. Στο πρόγραμμά της τάσσεται υπέρ της δραστικής μείωσης των μεταναστών, ενώ απορρίπτει την πολιτική επανένωσης των οικογενειών.
Η Κοινωνική Πολιτική της Εναλλακτικής για τη Γερμανία επικεντρώνεται στη σταθεροποίηση του συνταξιοδοτικού συστήματος με επιπλέον κεφάλαια που θα εξοικονομηθούν από την μείωση των δαπανών για τη μετανάστευση, το κλίμα και τα θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πρόγραμμα επισημαίνεται ότι η αγορά ενοικίων και οικοδομής πρέπει να απορυθμιστεί και να στηριχτεί ο κλάδος των κατασκευών και της αγοράς ακινήτων. Σε ό,τι αφορά την ανεπάρκεια στέγης, αυτή οφείλεται στους μετανάστες, τονίζει η AfD.
Στην Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, η AfD αποδέχεται «προς το παρόν» διεθνείς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ ή ο ΟΑΣΕ, αλλά τους θεωρεί «απειλή στην αυτοδιάθεση των ανθρώπων». Θέλει να περιορίσει το πεδίο δράσης του ΝΑΤΟ στα εδάφη των κρατών-μελών του και να αντικαταστήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση με άλλο οργανισμό.
Οι σχέσεις Γερμανίας, Τουρκίας
Η σχέση του Βερολίνου με την 'Αγκυρα απασχόλησε πολύ την τελευταία κυβερνητική θητεία, καθώς πέρασε μια από τις σοβαρότερες κρίσεις στην ιστορία της. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να απουσιάζει από τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων.
Η Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU) θεωρεί την Τουρκία «μεγάλης στρατηγικής και οικονομικής σημασίας για την Γερμανία και την ΕΕ» και τάσσεται υπέρ ενός «ανοιχτού, κριτικού και εποικοδομητικού διαλόγου» με την 'Αγκυρα, αλλά και υπέρ της ενίσχυσης της Κοινωνίας των Πολιτών στην Τουρκία. Σε ό,τι αφορά την στάση της τουρκικής ηγεσίας, η Ένωση επισημαίνει ότι «απομακρύνεται από τα κριτήρια της ΕΕ για δημοκρατία, κράτος δικαίου και ανθρώπινα δικαιώματα» και επαναλαμβάνει ότι CDU και CSU απορρίπτουν την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και υποστηρίζουν αντ' αυτής μια στενή εταιρική σχέση. Ως ένα βήμα επαναπροσέγγισης προτείνουν τον προσδιορισμό των κοινών συμφερόντων και δεσμευτικές συμφωνίες. Ειδικά για το ΝΑΤΟ, CDU/CSU σημειώνουν ότι αποτελεί κοινότητα αξιών και ότι τα μέλη του δεσμεύονται για την τήρηση αρχών, όπως ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. «Η Τουρκία πρέπει την εκπληρώσει την υποχρέωσή της για συνεισφορά στην συλλογική ασφάλεια και στις πολιτικές διαπραγματεύσεις για θέματα ασφάλειας», τονίζεται στο πρόγραμμα.
Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) παρακολουθεί «με ανησυχία την πορεία της τουρκικής ηγεσίας στην εσωτερική και την εξωτερική πολιτική». Η Τουρκία «πρέπει να τηρεί τις αρχές του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», αναφέρει το SPD στο πρόγραμμά του.
Οι Πράσινοι εκτιμούν πάντως ότι την ΕΕ και την Τουρκία τις συνδέουν πολλά περισσότερα από όσα τις χωρίζουν, κοινωνικά, πολιτισμικά και οικονομικά. «Στεκόμαστε το πλευρό όσων στην Τουρκία αγωνίζονται για δημοκρατία, κράτος δικαίου, ισότητα και ανθρώπινα δικαιώματα», αναφέρουν στο πρόγραμμά τους και ζητούν την άμεση αποφυλάκιση όσων κρατούνται για πολιτικούς λόγους και την έναρξη διαλόγου με τους Κούρδους. «Απορρίπτουμε σθεναρά την επιθετική εξωτερική πολιτική της τουρκικής κυβέρνησης και απαιτούμε την επιστροφή σε μια εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της πολυμέρειας», συνεχίζουν οι Πράσινοι και ζητούν μεταξύ άλλων των τερματισμό της συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας για το προσφυγικό και την εφαρμογή της Συνθήκης της Γενεύης για τους πρόσφυγες. «Η Τουρκία δεν είναι ασφαλής τρίτη χώρα», τονίζουν και ζητούν νέα συμφωνία, η οποία θα συνάδει με το διεθνές δίκαιο και το κράτος δικαίου, προσφέροντας στην Τουρκία τα μέσα προκειμένου να φροντίσει τους πρόσφυγες και να μην τους μετατρέπει σε εργαλείο. «Οι 'Ανθρωποι στην Γερμανία δεν επιτρέπεται ούτε να εργαλειοποιούνται ούτε να απειλούνται από την τουρκική κυβέρνηση και τους υποστηρικτές της», αναφέρουν ακόμη οι Πράσινοι και σημειώνουν την ανάγκη για ενίσχυση της τουρκικής Κοινωνίας των Πολιτών.
Οι Φιλελεύθεροι (FDP) από την πλευρά τους αναγνωρίζουν τον ιδιαίτερο ρόλο των σχέσεων Γερμανίας και ΕΕ με την Τουρκία, αλλά ζητούν τον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και την επιδίωξη μιας νέας σχέσης με την 'Αγκυρα, κυρίως σε οικονομική βάση. «Μια υπό τον Πρόεδρο Ερντογάν απολυταρχικά διοικούμενη Τουρκία δεν μπορεί να είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ», τονίζει το FDP και αναφέρεται στην φυλάκιση Τούρκων και Γερμανών δημοσιογράφων και ακτιβιστών. «Η Τουρκία, ως μέλος του ΝΑΤΟ και ως στενά συνδεδεμένος γείτονας της ΕΕ, παραμένει αναντικατάστατος εταίρος και για αυτό πρέπει να προσπαθήσουμε για την αποκλιμάκωση της έντασης. Θα υπάρξει Τουρκία και μετά τον Πρόεδρο Ερντογάν. Ήδη σήμερα πρέπει να οικοδομήσουμε τις οικονομικές, επιστημονικές σχέσεις και τις σχέσεις με την Κοινωνία των Πολιτών ως βάση για τότε», αναφέρουν οι Φιλελεύθεροι.
Η Αριστερά (Die Linke) τάσσεται κατά της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, λόγω των παραβιάσεων των αρχών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου από την κυβέρνηση της 'Αγκυρας και ζητά από την Τουρκία αποφυλάκιση των αντιφρονούντων και των μελών του τουρκικού HDP. Απαιτεί ακόμη τερματισμό των εξαγωγών οπλικών συστημάτων από όλη την ΕΕ προς την Τουρκία, αλλά και τερματισμό της μέσω του ΝΑΤΟ στήριξης στην Τουρκία, η οποία καταπατά το διεθνές δίκαιο.
Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) χαρακτηρίζει «δύσκολες» τις σχέσεις με την Τουρκία και πιστεύει ότι πρέπει να αναθεωρηθούν. «Η Τουρκία πολιτισμικά δεν ανήκει στην Ευρώπη», αναφέρει στο πρόγραμμά της και τονίζει ότι η αυξανόμενη ισλαμοποίησή της προκαλεί ανησυχία και δείχνει ότι η Τουρκία έχει απομακρυνθεί πολύ από την Ευρώπη και την δυτική κοινότητα αξιών. «Η AfD απορρίπτει την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και απαιτεί τον άμεσο τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων», επισημαίνεται στο πρόγραμμα της Εναλλακτικής για τη Γερμανία.