Η προσάρτηση τεσσάρων ουκρανικών περιοχών στη Ρωσία ξύπνησε οδυνηρές μνήμες στις χώρες της Βαλτικής, που λένε ότι το ίδιο σενάριο χρησιμοποιήθηκε για να ενταχθούν στη Σοβιετική Ένωση, το 1940.
«Αυτά τα γεγονότα στην Ουκρανία ακολουθούν το σενάριο που δοκιμάστηκε στις βαλτικές χώρες το 1940», σχολίασε ο υπουργός Άμυνας της Λιθουανίας Αρβίντας Ανουσάουσκας, που είναι ιστορικός στο επάγγελμα, μιλώντας στο πρακτορείο Reuters. «Υπάρχει η εικονική αυτοδιάθεση, η πανηγυρική τελετή στο Κρεμλίνο και μετά η προσάρτηση», πρόσθεσε.
Ο σοβιετικός στρατός μπήκε στη Λιθουανία, τη Λετονία και την Εσθονία τον Ιούνιο του 1940, λίγους μήνες μετά τη συμφωνία της Μόσχας με τη ναζιστική Γερμανία να μοιραστούν αυτήν την περιοχή της Ευρώπης μεταξύ τους. Οι κυβερνήσεις των τριών χωρών υποχρεώθηκαν να παραιτηθούν και οργανώθηκαν βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο του 1940 για την ανάδειξη κοινοβουλίων στα οποία κυριαρχούσαν οι κομμουνιστές.
Αμέσως μετά, υποβλήθηκε αίτημα ενσωμάτωσης των χωρών στη Σοβιετική Ένωση, το οποίο έγινε δεκτό.
«Ο λαός μετά την προσάρτηση θα σταλεί να πεθάνει στον πόλεμο»
«Στο σενάριο, αυτό που ακολουθεί είναι τρομοκρατία και εκμετάλλευση των τοπικών πόρων. Που στην περίπτωση αυτή είναι ο λαός, που μετά την προσάρτηση θα σταλεί να πεθάνει στον πόλεμο», είπε ο Ανουσάουσκας.
Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από τις βαλτικές χώρες εξορίστηκαν στη Σιβηρία ενώ πολλοί Ρώσοι εγκαταστάθηκαν σε αυτές, αυξάνοντας τον αριθμό των ρωσόφωνων σε περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της Εσθονίας και στο ένα τέταρτο στη Λετονία.
«Φυσικά, έγινε με τον ίδιο τρόπο (το 1940), είναι παρόμοια ιστορία», είπε ο ηθοποιός Μάρτινς Μέιγερς, από τη Ρίγα. «Η Ρωσία ως έθνος δεν παραδέχεται την προσάρτησή μας και επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη», πρόσθεσε.
Σε αντίθεση με τους Λετονούς, οι ρωσόφωνοι κάτοικοι πιστεύουν ότι η Λετονία εντάχθηκε οικειοθελώς στη Σοβιετική Ένωση και ότι η Ρωσία –τουλάχιστον, πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία– ήταν φιλική χώρα, σύμφωνα με έναν δημοσκόπο που μίλησε επίσης στο πρακτορείο.
Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, δεν αναγνώρισαν την προσάρτηση τότε, όμως οι βαλτικές χώρες ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
«Το 1940, παράνομα ρωσικά δημοψηφίσματα μας οδήγησαν στην τρομοκρατία και την κατοχή», έγραψε την περασμένη εβδομάδα στο Twitter ο Μάρκο Μίχελσον, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του κοινοβουλίου της Εσθονίας. «Η Ουκρανία είναι σε καλύτερη θέση. Θα απελευθερώσουν τα εδάφη τους εκδιώκοντας τη Ρωσία», υποστήριξε.