Στον απόηχο των διθυραμβικών δηλώσεων και μετά θάνατο απόδοσης τιμών και θαυμασμού στον μεγάλο Γάλλο Πολιτικό και Ευρωπαϊστή Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, από τη παγκόσμια κοινή γνώμη, πολιτικούς, επιχειρηματίες, ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, κ.α. θα επιχειρήσω μια σύντομη ανάλυση του έργου του, κυρίως κατά την διάρκεια της προεδρικής θητείας του, 1974-1981.
Ο Ζισκάρ Ντ’ Εστέν ήταν ένας πολιτικός υψηλών προδιαγραφών, με εξαιρετικές σπουδές, με μεγάλη κουλτούρα και κυρίως με αναμφισβήτητα τεράστια εξυπνάδα, την οποία αναγνωρίζουν φίλοι και αντίπαλοι.
Μπήκε στην πολιτική πολύ νέος, εκλεγείς βουλευτής το 1956, σε ηλικία 30 ετών και μετά από 18ετη παρουσία σε υπουργικές θέσεις και Βουλή, εξελέγη Πρόεδρος σε ηλικία 48 ετών, ο νεότερος Γάλλος Πρόεδρος στην ιστορία της χώρας του, μέχρι τότε. Εξελέγη Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας τον Μάιο του 1974, απέναντι στον Φρανσουά Μιτεράν, αφού παραμέρισε στον πρώτο γύρο τον φαβορί υποψήφιο του Γκωλικού κόμματος Σαμπάν Ντελμάς.
Στην γαλλική πολιτική σκηνή εκείνη την εποχή, επικρατούσαν δυο παρατάξεις, η Γκωλική στην δεξιά και η συμμαχία Σοσιαλιστών-Κομμουνιστών αριστερά. Ο Ζισκάρ Ντ’ Εστέν μέλος κεντρώου κόμματος, ήταν σαφώς αουτσάιντερ και λίγοι μπορούσαν να τον φανταστούν νικητή. Με τα δεδομένα της εποχής, κανείς άλλος εκτός από αυτόν δεν θα είχε επικρατήσει του Μιτεράν.
Η προεδρική θητεία του Ζισκάρ Ντ’ Εστέν χαρακτηρίζεται από σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως η ενηλικίωση και δικαίωμα ψήφου στα 18 από τα 21, το δικαίωμα των γυναικών στη έκτρωση, την πρόωρη συνταξιοδότηση για τους εργαζόμενους σε ‘’βαριά’’ επαγγέλματα, την εργασία συγκεκριμένης διαρκείας, τον θεσμό της προσύνταξης, κ.α.
Στο οικονομικό επίπεδο, στην αρχή της θητείας του, εφάρμοσε μια «φιλελεύθερη» οικονομική πολιτική, την οποία άλλαξε ριζικά με την αντικατάσταση του Πρωθυπουργού Ζάκ Σιράκ από τον αυστηρό καθηγητή οικονομίας Ραϊμόν Μπάρ. Η ελεύθερη οικονομία μπήκε εντός παρενθέσεων. Αντιμέτωπος με την πρώτη πετρελαϊκή κρίση, αποφασίζει την εφαρμογή πολιτικής λιτότητας, με χαρακτηριστικό δείγμα την αύξηση των κοινωνικών και λοιπών εισφορών των επιχειρήσεων.
Δεδομένης της αγκίστρωσης του γαλλικού φράγκου στο γερμανικό μάρκο ( ο προπομπός του ευρώ ), που ο ίδιος είχε αποφασίσει, η γαλλική βιομηχανία υπό το βάρος των εισφορών, έγινε λιγότερο ανταγωνιστική σε σύγκριση με την γερμανική, η οποία δεν υφίστατο των ίδιων φορολογικών συνθηκών.
Ο Ντ’ Εστέν, μέγας θαυμαστής του Προέδρου Τζων Φιτζέραλντ Κένεντι, τον οποίο μιμήθηκε σε μεγάλο βαθμό, ήθελε να αλλάξει σε βάθος την Γαλλία, απαγκιστρώνοντας την από το γκωλικό δόγμα: ο πολίτης («le citoyen») στην υπηρεσία του κράτους, το κράτος («la République») μεριμνά για τον πολίτη. Για να το πετύχει, ο κεντρώος Ζισκάρ Ντ’Εσταίν επιθυμούσε να αλιεύσει στις δεξαμενές των δυο μεγάλων παρατάξεων, προσελκύοντας τους λιγότερους δογματικούς κεντροαριστερούς από το Σοσιαλιστικό Κόμμα και τους λιγότερους φιλελεύθερος δεξιούς από το Γκωλιστικό Κόμμα.
Όμως δυστυχώς για αυτόν, η γαλλική κοινωνία της εποχής, δεν ήταν ακόμα έτοιμη να αποβάλει την έννοια της υπεροχής του παραδοσιακού κρατικού συλλογικού τρόπου ζωής και ευημερίας, κόντρα στην ευτυχία του ατόμου αποσπασμένου από το κράτος. Αυτό που έσπειρε αλλά δεν κατάφερε να μαζέψει ο Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, το πέτυχε ο Εμμανουέλ Μακρόν τέσσερις δεκαετίες αργότερα, γιατί η φιλοσοφία των ατομικών ελευθεριών σε όλες τις εκφράσεις της ζωής (ιδιωτική τηλεόραση και ραδιόφωνο, ίδρυση start-ups και άλλων καινοτόμων επιχειρήσεων, σεξουαλική απελευθέρωση, εκπαίδευση και επαγγελματική δραστηριότητα ανεξάρτητα γεωγραφικών ορίων, δυνατότητα επιλογής φορολογικής κατοικίας, κ.α.), έγινε με την πάροδο του χρόνου βίωμα σε όλους.
Ίσως ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, να ήταν τελικά θύμα της εξαιρετικά υψηλής νοημοσύνης του, την οποία δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν, για να τον καταλάβουν, τόσο οι συνεργάτες του, όσο και οι Γάλλοι πολίτες. Κλείνοντας υπογραμμίζω την μετά θανάτου αναγνώριση των προσόντων, δυνατοτήτων και γενικά της αξίας του Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, όπως συχνά συμβαίνει σε πολλούς μεγάλους άνδρες και γυναίκες. Αν μπορούσαμε να διαπιστώσουμε εγκαίρως την αξία αυτών των μεγάλων συνανθρώπων μας, ίσως ο κόσμος να εκαθοδηγείτο από καλύτερους ηγέτες.