Μετά από έναν χρόνο μαχών και πλέον των δύο μηνών πολέμου, Ισραήλ και Χεζμπολάχ συμφώνησαν σε εκεχειρία στον Λίβανο.
Αλλά, πριν ακόμη τεθεί σε εφαρμογή η κατάπαυση του πυρός στις 4:00 τα χαράματα, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου είχε διαμηνύσει ότι η διάρκειά της θα εξαρτηθεί από το «τι θα γίνει στον Λίβανο». «Αν η Χεζμπολάχ παραβιάσει τη συμφωνία και αποπειραθεί να επανεξοπλιστεί, θα επιτεθούμε», απείλησε.
Σχεδόν ταυτόχρονα, η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία έδειξε πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια τέτοια επίθεση: το βράδυ της Τρίτης μαχητικά αεροσκάφη βομβάρδισαν στόχους σε όλη τη Βηρυτό, σπέρνοντας τρόμο και θάνατο στην πρωτεύουσα του Λιβάνου. Ήταν το τελευταίο επεισόδιο ενός πολέμου που ξεκίνησε με την επίθεση της Χεζμπολάχ κατά του βορείου Ισραήλ στις 8 Οκτωβρίου 2023, στη διάρκεια του οποίου πάνω από 3.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στον Λίβανο, χιλιάδες τραυματίστηκαν και εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπίστηκαν από τις εστίες τους, ενώ από την πλευρά του Ισραήλ μερικές δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν και περίπου 60.000 αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν από τη βόρεια παραμεθόρια περιοχή.
Το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ έχουν πλέον συμφωνήσει σε δοκιμαστική εκεχειρία με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είπε ότι η συμφωνία πρέπει να είναι το πρώτο βήμα προς τη μακροπρόθεσμη ειρήνη.
Απόσυρση του ισραηλινού στρατού και της Χεζμπολάχ από τον νότιο Λίβανο
Βάσει της συμφωνίας οι δυνάμεις του Ισραήλ έχουν προθεσμία 60 ημερών για να αποσυρθούν προοδευτικά από τον νότιο Λίβανο, ενώ η Χεζμπολάχ υποχρεούται να αποσύρει τα βαριά της όπλα από τη μεθόριο, όπως και τους μαχητές της και να τους αναδιατάξει βορείως του ποταμού Λιτάνι.
Ο στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας του Λιβάνου θα αναλάβουν τον έλεγχο θέσεων του ισραηλινού στρατού και της Χεζμπολάχ, ενώ ο Λίβανος και το Ισραήλ διατηρούν, όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο, το δικαίωμα στη νόμιμη άμυνα. Ο αμερικανικός στρατός σε συνεργασία με τον γαλλικό θα προσφέρουν τεχνική υποστήριξη στον στρατό του Λιβάνου, που θα λάβει περαιτέρω υποστήριξη (εξοπλισμό, εκπαίδευση και χρηματοδότηση) από στρατιωτική επιτροπή με τη συμμετοχή διαφόρων χωρών.
ΗΠΑ και Γαλλία θα ενταχθούν σε τριμερή μηχανισμό που είχε δημιουργηθεί μετά τον πόλεμο του 2006 από την προσωρινή δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στον Λίβανο (UNIFIL), το Ισραήλ και τον Λίβανο και ο οποίος θα διατηρεί «απευθείας» επικοινωνία με τα διάφορα μέρη και θα επιτρέπει «κάθε φορά που διαπιστώνεται παραβίαση» της συμφωνίας, «ιδίως σοβαρή παραβίαση», να «αντιμετωπίζεται αμέσως», ώστε να αποφευχθεί κλιμάκωση.
Πολλοί στο Ισραήλ αμφιβάλλουν ότι θα κρατήσει η εκεχειρία
Από τη σκοπιά του Ισραήλ η συμφωνία αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την ασφαλή επιστροφή στα σπίτια τους στον Βορρά των 60.000 πολιτών του που είχαν απομακρυνθεί από τις εστίες τους λόγω των επιθέσεων της Χεζμπολάχ, κάτι που θα συνιστούσε εκπλήρωση ενός εκ των επίσημων στόχων που έθεσε όταν εξαπέλυσε τη χερσαία επίθεση στον Λίβανο.
Πέραν τούτου, η κατάπαυση του πυρός θα ανακουφίσει τους στρατιώτες των IDF και τους εφέδρους, ορισμένοι από τους οποίους έχουν εξαντληθεί, και θα απελευθερώσει πρόσθετες δυνάμεις για τις συνεχιζόμενες μάχες στη Λωρίδα της Γάζας.
Στο τηλεοπτικό διάγγελμά του χθες το βράδυ ο Νετανιάχου πρόσθεσε και ένα ακόμη «συν» της συμφωνίας για την κατάπαυση του πυρός: το Ισραήλ θα μπορέσει πλέον να επικεντρωθεί περισσότερο στον ορκισμένο εχθρό του, το Ιράν, κάτι που σημαίνει ότι ο κίνδυνος ξεσπάσματος ενός περιφερειακού πολέμου στη Μέση Ανατολή δεν έχει αποτραπεί ακόμη και μετά την εκεχειρία με τη Χεζμπολάχ.
Για πολλούς Ισραηλινούς, ωστόσο, η εκεχειρία ερμηνεύεται απλώς ως μια ανάσα μερικών μηνών ή και χρόνων και όχι ως διαρκή ειρήνη.
«Η κατάπαυση του πυρός πιθανότατα θα τηρηθεί τις πρώτες εξήντα ημέρες», λέει ο Ισραηλινός στρατιωτικός ειδικός Μέιρ Ελάν. «Αλλά στο μέλλον η Χεζμπολάχ θα ανασυνταχθεί. Θα παραμείνει πολύ δύσκολο για το Ισραήλ να σταματήσει το λαθρεμπόριο όπλων στον Λίβανο» συνεχίζει. Ο ίδιος θεωρεί ότι σε πέντε με δέκα χρόνια η υποστηριζόμενη από το Ιράν σιιτική οργάνωση θα είναι παρόμοια οπλισμένη όπως ήταν στην αρχή αυτού του πολέμου.
Πόση ισχύ διαθέτει ακόμη η Χεζμπολάχ;
Ωστόσο, δεν είναι σαφές κατά πόσον η Χεζμπολάχ θα μπορέσει να ανακτήσει την προηγούμενη ισχύ της. Μετά από δεκατέσσερις μήνες πολέμου το Ισραήλ έχει καταφέρει σοβαρά πλήγματα στο οπλοστάσιό της. Και η κάποτε ισχυρότερη πολιτοφυλακή στον κόσμο δεν κατάφερε να εμποδίσει το Ισραήλ να εξουδετερώσει την ηγεσία της, περιλαμβανομένου του αρχηγού της, Χασάν Νασράλα.
Στη χερσαία επίθεση που εξαπέλυσε το Ισραήλ στον νότιο Λίβανο οι μαχητές της Χεζμπολάχ άντεξαν μεν, αλλά πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος για την αντίστασή τους.
Εκπρόσωποι της Χεζμπολάχ τονίζουν πως ο αγώνας μπορεί να συνεχιστεί, αλλά γνωρίζουν ότι υπέστησαν μια ήττα, αφού όχι μόνον θα πρέπει να αποσυρθούν οι δυνάμεις της από τον νότιο Λίβανο, αλλά θα εγκαταλείψουν και την υποστήριξη προς τους Παλαιστινίους της Λωρίδας της Γάζας χωρίς να αναγκάσουν το Ισραήλ σε παραχωρήσεις εκεί - ο κύριος λόγος για τον οποίο η Χεζμπολάχ μπήκε στον πόλεμο.
Την ίδια ώρα, οι πολιτικοί στη Βηρυτό τηρούν στάση αναμονής. Ο Λίβανος δεν έχει μέχρι σήμερα πρόεδρο ή κυβέρνηση, και είναι αμφίβολο κατά πόσον η πολιτική κρίση θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί ως αποτέλεσμα της εκεχειρίας, από τη στιγμή που η έστω και αποδυναμωμένη Χεζμπολάχ παραμένει σημαντικός παράγοντας ισχύος στη Βηρυτό.
Ο Λίβανος στα πρόθυρα της κατάρρευσης
Μολονότι η οργή για τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς ενώνει τους Λιβανέζους, ο ιδεολογικά φορτισμένος αγώνας της Χεζμπολάχ δεν πυροδοτεί ενθουσιασμό στην πλειονότητα των πολιτών της χώρας.
Πολλοί Λιβανέζοι θεωρούν τη Χεζμπολάχ παράγοντα αποσταθεροποίησης στη χώρα τους, ειδικά στις περιοχές με χριστιανικό στοιχείο, όπου η ζωή συνεχίζεται σχεδόν όπως και πριν, την ώρα που το Ισραήλ σφυροκοπούσε τα προάστια της Βηρυτού και του νότιου Λιβάνου.
Ο πόλεμος ώθησε τον Λίβανο στα πρόθυρα της κατάρρευσης. 1,2 εκατ. Λιβανέζοι έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους, ζώντας πλέον σε καταυλισμούς ή στα σπίτια συγγενών τους. Κι ο χειμώνας που φθάνει θα κάνει ακόμη πιο δραματική την κατάσταση.