H άρνηση παραδοχής της λαϊκής δυσαρέσκειας για την δεινή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας και την αυταρχική, πολωτική διακυβέρνηση της χώρας σε συνδυασμό με μια σειρά εσφαλμένων υπολογισμών του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οδήγησαν στη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα ήττα στην πολιτική του σταδιοδρομία, στην απώλεια της Κωνσταντινούπολης.
Πέρα από το προσωπικό χάρισμα του Εκρέμ Ιμάμογλου, σχετικά άγνωστου στο ευρύ κοινό μέχρι πριν από μερικούς μήνες, τέσσερις σημαντικοί παράγοντες ήταν που τον βοήθησαν, σύμφωνα με το Bloomberg, να θριαμβεύσει επί του εκλεκτού του Ερντογάν, Μπιναλί Γιλντιρίμ στις επαναληπτικές εκλογές που απαίτησε ο Τούρκος πρόεδρος:
- Τα επίμονα υψηλά ποσοστά ανεργίας και η πιθανότητα νέας ύφεσης της τουρκικής οικονομίας επηρέασαν ιδιαίτερα το εκλογικό σώμα.
- Ένας δεύτερος παράγοντας ήταν ότι πολλοί ψηφοφόροι, ανάμεσά τους και οπαδοί του κυβερνώντος κόμματος, θεώρησαν ότι εκλάπη η ψήφος τους επειδή ο Ερντογάν αρνήθηκε να αποδεχθεί την ήττα στην πρώτη αναμέτρηση της 31ης Μαρτίου.
- Πέραν τούτων, επιστρατεύοντας τον φυλακισμένο ηγέτη του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν για να καλέσει τους Κούρδους να τηρήσουν ουδέτερη στάση στις επαναληπτικές εκλογές ο Ερντογάν κατάφερε να εξοργίσει τους εθνικιστές ψηφοφόρους.
- Τέλος σημαντικό ρόλο έπαιξε και η διχαστική ρητορική του Τούρκου προέδρου κα, που εμφανίζει όλους τους αντιπάλους του ως απειλή για το κράτος σε αντίθεση με τους συμφιλιωτικούς τόνους που τήρησε σ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής του καμπάνιας ο Εκρέμ Ιμάμογλου. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Konda, που προέβλεψε με ακρίβεια το εύρος της νίκης του Ιμάμογλου, Μπεκίρ Αγιρντίρ, «εκείνοι που ψήφιζαν στο παρελθόν υπέρ της ασφάλειας, αυτή τη φορά τάχθηκαν κατά της διαμόρφωσης της καθημερινότητάς τους από αποφάσεις που λαμβάνονται στην Άγκυρα».
Η δεινή κατάσταση της οικονομίας
Επί σειράν ετών η καλή πορεία της τουρκικής οικονομίας ήταν πηγή της εκλογικής δύναμης του Ερντογάν, αλλά μια σειρά αμφισβητούμενων επιλογών, όπως η επιδίωξη ανάπτυξης πάση θυσία οδήγησε τον πληθωρισμό στα ύψη και προκάλεσε έντονους κλυδωνισμούς στην τουρκική λίρα. Μετά τις εκλογές στην Κωνσταντινούπολη το τουρκικό νόμισμα έκανε ράλι, αλλά οι ανησυχίες παραμένουν καθώς αιωρείται η απειλή επιβολής από την Ουάσιγκτον κυρώσεων στην Τουρκία λόγω της κόντρας για τους S-400.
Η παράδοσή τους αναμένεται να γίνει μέσα στον Ιούλιο κι ο Ταγίπ Ερντογάν ποντάρει στις καλές, προσωπικές του σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ για να αποφύγει κυρώσεις που θα σακατέψουν την οικονομία της χώρας του. Ο Ερντογάν έχει κατ’ επανάληψη απορρίψει το ενδεχόμενο ακύρωσης της συμφωνίας με τον Βλαντίμιρ Πούτιν για τους S-400 ή προσφυγής της χώρας του στο ΔΝΤ. «Αν έκανε αλλαγή πορείας σ’ ένα απ’ αυτά θέματα τώρα το κύρος του στην εκλογική του βάση θα δεχόταν σοβαρό πλήγμα», σημειώνει ο Βολφγκάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της Teneo Intelligence, στο Bloomberg.
Φόβοι για διάσπαση του κόμματος του Ερντογάν
Στην Τουρκία κυκλοφορούν φήμες ότι το κυβερνών ΑΚΡ ενδεχομένως να διασπαστεί αν ορισμένα στελέχη του, δυσαρεστημένα με τις πολιτικές του Ερντογάν, αποφασίσουν να φύγουν για να δημιουργήσουν νέο κόμμα (ή κόμματα). Το πρόβλημα για τον Ερντογάν επιτείνεται από την απόφασή του να ζητήσει βοήθεια από τον Οτσαλάν, αποξενώνοντας τους εθνικιστές ψηφοφόρους και υπονομεύοντας τη συμμαχία του με το εθνικιστικό κόμμα του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, τη στήριξη του οποίου χρειάζεται το ΑΚΡ για να διατηρήσει την πλειοψηφία στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Η γκρίνια μέσα στο κυβερνών κόμμα έχει φουντώσει μετά την ήττα και όλοι αναζητούν τον πατέρα της. «Χάσαμε την Κωνσταντινούπολη επειδή χάσαμε το ηθικό μας πλεονέκτημα», σχολίασε στο Twitter βουλευτής του AKP, που διαφώνησε έντονα με τη διεξαγωγή επαναληπτικών εκλογών στην Πόλη.
Σε αντίθεση με το διχαστικό ύφος του Ερντογάν ο Ιμάμογλου επέλεξε ενωτικούς τόνους, που βρήκαν απήχηση στους ψηφοφόρους της Κωνσταντινούπολης. «Όλα θα πάνε καλά», ήταν το σύνθημα της καμπάνιας του. Μετά τη νίκη του εκατοντάδες χιλιάδες ξεχύθηκαν στους δρόμους πανηγυρίζοντας για την εμφάνιση στο προσκήνιο ενός πιθανού αντιπάλου του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές σε τέσσερα χρόνια, που θα χρησιμοποιήσει όπως κι ο Τούρκος πρόεδρος τη δημαρχία στην Πόλη ως εφαλτήριο. Η νίκη του έρχεται να επιτείνει την αίσθηση όχι μόνον στην αντιπολίτευση, αλλά και μεταξύ στελεχών του κυβερνώντος κόμματος ότι «η καριέρα του Ερντογάν έχει πάρει πλέον την κατιούσα», σύμφωνα με τον Πίκολι. Ο ίδιος όμως επισημαίνει ότι «το ένστικτο του Ερντογάν θα τον ωθήσει πιθανότατα μάλλον στο να εδραιωθεί στην εξουσία παρά να χαλαρώσει την κυριαρχία του» ενόψει μιας αναζωογονημένης αντιπολίτευσης και του κινδύνου διάσπασης του κόμματός του...