Mια νέα αρχή, ελπίδα κaι αλλαγή υπόσχεται ο νέος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου μετά τη σαρωτική χθεσινή του νίκη-χαστούκι στην οικονομική πολιτική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στην άρνησή του να αποδεχθεί την ήττα στην αναμέτρηση του Μαρτίου.
Η νίκη του Ιμάμογλου στις επαναληπτικές εκλογές έρχεται να δώσει νέα ώθηση σε μια αντιπολίτευση κουρασμένη από δεκαετίες αποτυχιών απέναντι στον Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα του το ΑΚΠ, αλλά και εμφυσά νέα ζωή σ’ ένα μεγάλο κομμάτι του εκλογικού κόμματος που είχε χάσει κάθε ελπίδα για νίκη μέσω της κάλπης, αλλά κρατούσε ζωντανή την πίστη στη δημοκρατία.
Υποστηριζόμενος από το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης ο Ιμάμογλου επικράτησε με 54% της ψήφου έναντι 45% του εκλεκτού του Ερντογάν και πρώην πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ, διευρύνοντας κατά σχεδόν 800.000 ψήφους -από 14.000 στα τέλη Μαρτίου- τη νίκη του -ένα εύρος νίκης που απηχεί την ανησυχία των ψηφοφόρων για την δεινή κατάσταση της οικονομίας, τον καλπάζοντα πληθωρισμό, την ανεργία και την μεγάλη διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών.
Έμμεσες απειλές από τον Ερντογάν
Ο Τούρκος πρόεδρος αν και αποδέχθηκε το αποτέλεσμα των εκλογών, την επαναδιαξωγή των οποίων είχε ο ίδιος δρομολογήσει αμφισβητώντας τη νίκη του Ιμάμογλου στις 31 Μαρτίου, άφησε να εννοηθεί ότι ο νέος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα με τη Δικαιοσύνη, εφόσον καθίσει στο εδώλιο για εξύβριση, όπως λέει, ενός περιφερειακού κυβερνήτη και σε περίπτωση καταδίκης του να αποπεφθεί, όπως είχε συμβεί και στον ίδιο το 1998, όταν απήγγειλε ένα ισλαμικό ποίημα που εκλήφθηκε τότε ως απειλή από το κοσμικό κατεστημένο της χώρας.
Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης
Η απώλεια του ελέγχου της Κωνσταντινούπολης, της πολυανθρωπότερης πόλης και εμπορικής καρδιάς της Τουρκίας, όπου έχουν την έδρα τους σχεδόν όλες οι μεγάλες τουρκικές επιχειρήσεις είναι βαρύνουσας σημασίας για τον Ερντογάν, που χρησιμοποίησε την δημαρχία ως εφαλτήριο για την μετέπειτα ανέλιξή του στα ύπατα αξιώματα της χώρας.
Το είχε τονίσει άλλωστε κι ο ίδιος: «Όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία». Αλλά η νίκη είναι εξίσου βαρύνουσας σημασίας και για τον Εκρέμ Ιμάμογλου, αφού αν τα καταφέρει στη διάρκεια της θητείας του, ανοίγει ο δρόμος για να αμφισβητήσει την παντοδυναμία του Ερντογάν στην πολιτική σκηνή της χώρας. Το ερώτημα είναι, σημειώνουν αναλυτές, πώς θα αντιδράσει τώρα η κυβέρνηση του Τούρκου προέδρου. «Το λογικό θα ήταν να εστιάσει στην προώθηση οικονομικών μεταρρυθμίσεων», λέει ο Πιοτρ Μάτις της Rabobank. «Αλλά ίσως στρέψουν την προσοχή τους στο να εμποδίσουν τον Ιμάμογλου να ισχυροποιηθεί ενόψει των βουλευτικών και προεδρικών εκλογών του 2023».
Αλλά πέρα από το συμβολισμό της ήττας στην μητρόπολη, όπου κατοικεί σχεδόν το ένα πέμπτο του πληθυσμού της χώρας και αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο της τουρκικής οικονομίας των περίπου 750 δισ. δολαρίων, ο Ερντογάν και ο μηχανισμός του κόμματός του χάνουν τη δυνατότητα να μοιράζουν, όπως έκαναν στο παρελθόν, σε ευνοούμενους προνόμια και χρήματα από τα ταμεία της Κωνσταντινούπολης, που απορροφούν σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις περίπου το ένα τέταρτο των κρατικών επενδύσεων.
Ολονύκτια πανηγύρια
Oι οπαδοί του Ιμάμογλου και της αντιπολίτευσης γιόρτασαν ξέφρενα μέχρι πρωίας τον θρίαμβο, τον πρώτο αφότου ανήλθε πριν από 16 χρόνια στην εξουσία ο Ερντογάν.
Κατάμεστες οι πλατείες από κόσμο και οι μεγάλες οδικές αρτηρίες της Κωνσταντινούπολης από ΙΧ που κορνάριζαν φρενιασμένα με επιβάτες να κρέμονται από τα παράθυρα ανεμίζοντας σημαίες της χώρας. Ενώ σε δεκάδες πλατείες και γειτονιές έστησαν υπαίθριο γλέντι με χορούς, τραγούδια και συνθήματα.
Ανάσα στις αγορές
Το εύρος της νίκης του Ιμάμογλου, που επέμεινε στους συμφιλιωτικούς τόνους στην επινίκια ομιλία του και δήλωσε πρόθυμος να συνεργαστεί με τον Ταγίπ Ερντογάν, έγινε δεκτό με ανακούφιση από επενδυτές και αγορές καθώς μια οριακή επικράτηση θα έθετε εν αμφιβόλω τη νομιμότητα της νίκης, όπως επεσήμαναν πολιτικοί σχολιαστές και οικονομολόγοι.
Η τουρκική λίρα -που έχει χάσει από τις αρχές του χρόνου πάνω από 8% έναντι του δολαρίου, πτώση που η κυβέρνηση Ερντογάν αποδίδει σε ξένη συνωμοσία- ενισχύθηκε, πράγμα που σύμφωνα με τον Rodrigo Catril της κεντρικής Τράπεζας της Αυστραλίας σημαίνει ότι «οι αγορές αποφάσισαν ότι η ενίσχυση της αντιπολίτευσης είναι καλά νέα». Η τουρκική οικονομία αγκομαχεί τον τελευταίο χρόνο καθώς καλπάζει ο πληθωρισμός με τον Ερντογάν να επιμένει ότι πρέπει να κατέβουν τα επιτόκια αντίθετα με όσα υποστηρίζουν οι οικονομολόγοι, και μολονότι η δεύτερη ήττα συνιστά αποδοκιμασία της οικονομικής του πολιτικής μακροπρόθεσμα εντείνει την πολιτική αβεβαιότητα στη χώρα, λέει ο Catril.
Η κουρδική ψήφος
Ένας λόγος που έπαιξε σημαντικό ρόλο στον θρίαμβο του Ιμάμογλου, ήταν η κουρδική ψήφος. Ορισμένοι Κούρδοι ψηφοφόροι απείχαν από τις κάλπες τον Μάρτιο, όχι όμως αυτή τη φορά, μετά και την έκκληση του φυλακισμένου πρώην ηγέτη του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς να στηρίξουν τον Ιμάμογλου -και παρά το γεγονός ότι το κυβερνητικό στρατόπεδο επιστράτευσε τον επίσης φυλακισμένο ηγέτη του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν για να ζητήσει από τους ομογενείς του να μείνουν ουδέτεροι. Αυτό γύρισε μπούμερανκ, λένε αναλυτές, καθώς προκάλεσε αλγεινή εντύπωση στη μερίδα των Τούρκων εθνικιστών ψηφοφόρων.
Η νίκη του Ιμάμογλου δεν σημαίνει φυσικά τη λήξη της πολιτικής αναταραχής στην Τουρκία -αφού παρά τη νίκη της αντιπολίτευσης το κυβερνών κόμμα εξακολουθεί να ελέγχει το δημοτικό συμβούλιο και μαζί με συμμάχους τις 25 από τις 39 περιφέρειες της Κωνσταντινούπολης, όντας σε θέση να βάζει εμπόδια στην αποτελεσματική διακυβέρνηση της Πόλης από τον Ιμάμογλου, αν και ο Γιλντιρίμ είπε ότι θα συνεργαστεί μαζί του-. Ίσως, όμως, σηματοδοτεί μια αλλαγή σκηνικού στην πολιτική κυριαρχία που έχουν συνηθίσει τόσα χρόνια ο Ερντογάν και το ΑΚΡ.