Τι ακριβώς προκαλεί ο κορωνοϊός στο ανθρώπινο σώμα; Αυτό το καίριο ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει δημοσίευμα των New York Times.
Η αμερικανική ιστοσελίδα σε δημοσίευμα της φιλοξενεί δηλώσεις ειδικών, οι οποίοι αντιμετώπισαν περιστατικά ανθρώπων που νόσησαν από κορωνοϊό. Αρχικά, γίνεται αναφορά στα συμπτώματα (πυρετός, βήχας, δύσπνοια), που μπορούν να σηματοδοτήσουν οποιοδήποτε αριθμό ασθενειών, από την γρίπη μέχρι το σπάνιο κοινό κρυολόγημα. Εχοντας αυτό ως αφετηρία, ειδικοί και ερευνητές μαθαίνουν την πρόοδο της νόσου του κορωνοϊού, ενώ διαπιστώνουν και δεδομένα που ακόμη δεν γνωρίζουν. Το άρθρο των New York Times υπογράφει η Παμ Μπέλουκ.
Πώς προκαλεί αυτή η λοίμωξη τον κορωνοϊό;
Ο κορωνοϊός μεταδίδεται μέσω σταγονιδίων που μεταδίδονται στον αέρα από το βήξιμο ή το φτέρνισμα, τα οποία οι άνθρωποι μπορούν να πάρουν μέσα από τη μύτη, το στόμα ή τα μάτια τους. Τα ιικά σωματίδια σε αυτά τα σταγονίδια ταξιδεύουν γρήγορα στο πίσω μέρος των ρινικών διόδων και στις βλεννώδεις μεμβράνες στο πίσω μέρος του λαιμού σας, προσκολλώντας σε έναν συγκεκριμένο υποδοχέα στα κύτταρα, ξεκινώντας από εκεί.
Τα σωματίδια του κορωνοϊού έχουν συσσωρεύσει πρωτεΐνες που κολλάνε από τις επιφάνειές τους και αυτές οι αιχμές αγκιστρώνουν τις κυτταρικές μεμβράνες επιτρέποντας στο γενετικό υλικό του ιού να εισέλθει στο ανθρώπινο κύτταρο.
Αυτό το γενετικό υλικό προχωράει «εκμεταλλεύεται (hijack) τον μεταβολισμού του κυττάρου και λέει, στην πραγματικότητα, “Μην κάνεις τη συνηθισμένη δουλειά σου. Η δουλειά σου τώρα είναι να με βοηθήσεις να πολλαπλασιαστω και να κάνω τον ιό’’», εξήγησε στους New York Times ο Δρ. William Schaffner, ειδικός της μολυσματικής νόσου στο Ιατρικό Κέντρο Πανεπιστημίου Vanderbilt στο Nashville.
Πώς προκαλεί αυτή η διαδικασία αναπνευστικά προβλήματα;
Καθώς τα αντίγραφα του ιού πολλαπλασιάζονται, ξεσπούν και μολύνουν γειτονικά κύτταρα. Τα συμπτώματα αρχίζουν συχνά στο πίσω μέρος του λαιμού με πονόλαιμο και ξηρό βήχα. Ο ιός τότε «σέρνεται προοδευτικά κάτω από τους βρογχικούς σωλήνες» είπε ο Δρ.Schaffner. Όταν ο ιός φτάσει στους πνεύμονες, οι βλεννώδεις μεμβράνες τους φλεγμονώνονται. Αυτό μπορεί να βλάψει τις κυψελίδες ή τους πνευμονικούς σάκους και πρέπει να εργαστούν σκληρότερα για να εκτελέσουν τη λειτουργία τους για την παροχή οξυγόνου στο αίμα που κυκλοφορεί σε όλο το σώμα μας και την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από το αίμα έτσι ώστε να μπορεί να εκπνεύσει.
«Αν έχετε πρήξιμο εκεί, το καθιστά πολύ πιο δύσκολο για το οξυγόνο να κολυμπήσει σε όλη την βλεννογόνο μεμβράνη» δήλωσε η Δρ. Amy Compton-Phillips, επικεφαλής κλινική υπεύθυνος για το σύστημα υγείας του Providence όπου εντοπίστηκε η πρώτη αναφερθείσα περίπτωση κορωνοϊού στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιανουάριο.
Το πρήξιμο και η διαταραγμένη ροή οξυγόνου μπορεί να προκαλέσει την πλήρωση με ρευστά, πύον και νεκρά κύτταρα εκείνων των περιοχών στους πνεύμονες. Μπορεί να συμβεί πνευμονία, μια λοίμωξη στον πνεύμονα. Μερικοί άνθρωποι έχουν τόσο μεγάλη αναπνοή που πρέπει να τοποθετηθούν σε έναν αναπνευστήρα. Στις χειρότερες περιπτώσεις, γνωστές ως Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυστέλεσης (Acute Respiratory Distress Syndrome), οι πνεύμονες γεμίζουν με τόση ποσότητα υγρού ώστε να μην μπορεί να βοηθήσει καμία ποσότητα αναπνοής και ο ασθενής πεθαίνει.
Ποια «τροχιά» έχει ο ιός στους πνεύμονες;
Ο Δρ Ο Shu-Yuan Xiao, καθηγητής παθολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Σικάγο, εξέτασε τις αναφορές παθολογίας για τους ασθενείς με κορωνοϊό στην Κίνα. Είπε ότι ο ιός φαίνεται να ξεκινά σε περιφερικές περιοχές και στις δύο πλευρές του πνεύμονα και μπορεί να πάρει λίγο χρόνο για να φτάσει στην άνω αναπνευστική οδό, την τραχεία και άλλους κεντρικούς αεραγωγούς.
Ο Δρ Xiao, ο οποίος επίσης διατελεί διευθυντής του Κέντρου Παθολογίας και Μοριακής Διαγνωστικής στο Πανεπιστήμιο Wuhan, δήλωσε ότι το πρότυπο βοηθάει να εξηγηθεί γιατί στο Wuhan, όπου ξεκίνησε η εκδήλωση, πολλές από τις πρώτες περιπτώσεις δεν εντοπίστηκαν αμέσως. Το αρχικό θεραπευτικό σχήμα σε πολλά Κινέζικα νοσοκομεία δεν ανίχνευε πάντα λοίμωξη στους περιφερικούς πνεύμονες, έτσι μερικοί άνθρωποι με συμπτώματα στέλνονταν στο σπίτι χωρίς θεραπεία. «Είχαν πάει είτε σε άλλα νοσοκομεία για να αναζητήσουν θεραπεία είτε έμειναν σπίτι μολύνοντας την οικογένειά τους», είπε. «Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους υπήρξε τόσο μεγάλη εξάπλωση».
Μια πρόσφατη μελέτη από μια ομάδα ερευνητών της Ιατρικής Σχολής του Icahn στο Mount Sina διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς από τους 121 ασθενείς στην Κίνα είχαν κανονικές αξονικές τομογραφίες νωρίς στην ασθένειά τους. Η μελέτη και η εργασία του Δρ. Xiao δείχνει ότι καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, οι αξονικές τομογραφίες δείχνουν «αχνά αχνά πράγματα», ένα είδος θολού ματιού σε μέρη του πνεύμονα που είναι εμφανή σε πολλούς τύπους ιογενών αναπνευστικών λοιμώξεων. Αυτές οι αδιαφανείς περιοχές μπορούν να διασκορπιστούν και να διογκωθούν σε μέρη καθώς η ασθένεια επιδεινώνεται, δημιουργώντας κάτι που οι ακτινολόγοι αποκαλούν ένα μοτίβο "crazy paving" στη σάρωση.
Είναι οι πνεύμονες το μόνο μέρος του σώματος που επηρεάζεται;
Όχι απαραίτητα. Ο Δρ Ο Compton-Phillips δήλωσε ότι η μόλυνση μπορεί να εξαπλωθεί μέσω των βλεννογόνων μεμβρανών, από τη μύτη μέχρι το ορθό (η μοίρα του πεπτικού σωλήνα μετά το σιγμοειδές κόλον και πριν τον πρωκτό). Έτσι, ενώ ο ιός εμφανίζεται μηδενικός στους πνεύμονες, μπορεί επίσης να είναι σε θέση να μολύνει κύτταρα στο γαστρεντερικό σύστημα, λένε οι ειδικοί. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι μερικοί ασθενείς έχουν συμπτώματα όπως διάρροια ή δυσπεψία. Ο ιός μπορεί επίσης να μπει στο αίμα, είπε ο Δρ. ο Schaffner.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων αναφέρουν ότι το RNA από τον νέο κορωνοϊό έχει ανιχνευθεί σε δείγματα αίματος και κοπράνων, αλλά δεν είναι σαφές εάν ο μολυσματικός ιός μπορεί να επιβιώσει στο αίμα ή στα κόπρανα. Ο μυελός των οστών και τα όργανα όπως το συκώτι μπορούν επίσης να πάθουν φλεγμωνή, είπε ο Δρ. George Ντίαζ, επικεφαλής τμήματος για τις μολυσματικές ασθένειες στο Περιφερειακό Ιατρικό Κέντρο Providence στο Everett, Wash. Μπορεί επίσης να υπάρξει κάποια φλεγμονή στα μικρά αιμοφόρα αγγεία, όπως συνέβη με τον ιό SARS, που ξέσπασε μεταξύ 2002 και 2003.
«Ο ιός θα προσγειωθεί πραγματικά σε όργανα όπως η καρδιά, το νεφρό, το συκώτι και μπορεί να προκαλέσει κάποια άμεση βλάβη σε αυτά τα όργανα,» ο είπε Δρ. ο Schaffner. Καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος μετατοπίζεται σε υψηλή ταχύτητα για να αντιμετωπίσει τη λοίμωξη, η προκύπτουσα φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία στα όργανα, είπε. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να υποστούν βλάβη που προκαλείται όχι μόνο από τον ιό, αλλά από το δικό του ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς καταπολεμά την εξάπλωση της λοίμωξης. Οι ειδικοί δεν έχουν ακόμη τεκμηριώσει εάν ο ιός μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο. Αλλά οι επιστήμονες που μελέτησαν το SARS ανέφεραν κάποια στοιχεία ότι ο ιός SARS μπορεί να διεισδύσει στον εγκέφαλο σε ορισμένους ασθενείς. Δεδομένης της ομοιότητας μεταξύ του SARS και του Covid-19, η λοίμωξη που προκαλείται από το νέο κορωνοϊό, τον περασμένο μήνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Medical Virology μια μελέτη υποστήριξε ότι δεν πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα ότι ο νέος κορωνοϊός μπορεί να μολύνει ορισμένα νευρικά κύτταρα .
Γιατί μερικοί άνθρωποι επηρεάζονται περισσότερο από τον κορωνοϊό, αλλά οι περισσότεροι όχι;
Περίπου το 80% των ανθρώπων που έχουν προσβληθεί από το νέο κορωνοϊό έχουν σχετικά ήπια συμπτώματα. Αλλά περίπου το 20 τοις εκατό των ανθρώπων γίνονται πιο σοβαρά άρρωστοι και σε περίπου 2% των ασθενών στην Κίνα, που είχαν τις περισσότερες περιπτώσεις, η ασθένεια ήταν θανατηφόρα. Οι ειδικοί λένε ότι τα αποτελέσματα φαίνεται να εξαρτώνται από το πόσο ισχυρό ή εξασθενημένο είναι το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου. Οι ηλικιωμένοι ή όσοι έχουν υποκείμενα προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης ή άλλη χρόνια ασθένεια, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν σοβαρά συμπτώματα.
Ο Δρ Xiao διεξήγαγε παθολογικές εξετάσεις δύο ατόμων στην Κίνα που πήγαν σε νοσοκομείο στο Wuhan τον Ιανουάριο για διαφορετικό λόγο - χρειάζονταν χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του πνεύμονα πρώιμου σταδίου - αλλά τα αρχεία αργότερα έδειξαν ότι είχαν επίσης λοίμωξη από κορονοϊό, το οποίο το νοσοκομείο δεν αναγνώριζε εκείνη την εποχή. Ούτε ο καρκίνος του πνεύμονα του ασθενούς προχώρησε αρκετά ώστε να τα σκοτώσει, είπε.
Ένας από αυτούς τους ασθενείς, μια 84χρονη γυναίκα με διαβήτη, πέθανε από πνευμονία που προκλήθηκε από κορωνόϊό, εξήγησε ο Δρ Xiao. άλλος ασθενής, ένας 73χρονος άνδρας, ήταν κάπως υγιέστερος, με ιστορικό υπέρτασης που είχε καταφέρει να ελέγξει καλά για 20 χρόνια. Ο Δρ Xiao είπε ότι ο άντρας είχε επιτυχημένη χειρουργική επέμβαση για να αφαιρέσει έναν όγκο του πνεύμονα, απολύθηκε και εννέα ημέρες αργότερα επέστρεψε στο νοσοκομείο ε
Ο Δρ Xiao είπε ότι ο άνθρωπος είχε σχεδόν μολυνθεί κατά τη διάρκεια της πρώτης παραμονής του στο νοσοκομείο, καθώς άλλοι ασθενείς στην μετεγχειρητική αίθουσα αποκατάστασης βρήκαν αργότερα κορωνοϊό. Όπως και πολλές άλλες περιπτώσεις, χρειάστηκαν οι μέρες για να δείξουν αναπνευστικά συμπτώματα. Ο άντρας μεταφέρθηκε μετά από 20 ημέρες στη μονάδα μολυσματικής νόσου του νοσοκομείου. Οι ειδικοί λένε ότι όταν οι ασθενείς σαν αυτούς ανακάμπτουν, είναι συχνά επειδή η υποστηρικτική φροντίδα - υγρά, αναπνοή και άλλη θεραπεία - τους επιτρέπει να ξεπεράσουν τα χειρότερα αποτελέσματα της φλεγμονής που προκαλείται από τον ιό.
Κορωνοϊός: Τι δεν γνωρίζουν ακόμη οι επιστήμονες;
Πολλά. Παρόλο που η ασθένεια μοιάζει με τον ιό SARS από πολλές απόψεις και έχει κοινά στοιχεία με τη γρίπη και την πνευμονία, η πορεία του κορωνοϊού ενός ασθενούς δεν έχει ακόμη πλήρως κατανοηθεί.Μερικοί ασθενείς μπορούν να παραμείνουν σταθεροί για πάνω από μία εβδομάδα και στη συνέχεια να αναπτύξουν ξαφνικά πνευμονία. Μερικοί ασθενείς φαίνεται να αναρρώνουν, αλλά στη συνέχεια αναπτύσσουν συμπτώματα πάλι.
Ο Δρ Xiao είπε ότι ορισμένοι ασθενείς στην Κίνα επανάκαμψαν, αλλά άρχισαν να αρρωσταίνουν ξανά, προφανώς επειδή είχαν βλάβη και ευαίσθητο πνευμονικό ιστό που στη συνέχεια δέχτηκε επίθεση από βακτήρια στο σώμα τους. Μερικοί από αυτούς τους ασθενείς κατέληξαν να πεθαίνουν από βακτηριακή λοίμωξη, όχι από τον ιό. Αλλά αυτό δεν φαίνεται να προκαλεί την πλειοψηφία των θανάτων, είπε. Άλλες περιπτώσεις ήταν τραγικά μυστήρια. Ο Δρ Xiao είπε ότι γνώριζε προσωπικά έναν άνδρα και μια γυναίκα που μολύνθηκε, αλλά φάνηκε να βελτιώνεται. Τότε ο άνθρωπος χειροτέρεψε και νοσηλεύτηκε.
«Έπαιρνε οξυγόνο, και έγραψε στη σύζυγό του ότι γινόταν καλύτερος, είχε καλή όρεξη και ούτω καθεξής», είπε Δρ. Xiao, προσθέτοντας: «Αλλά αργά το απόγευμα, σταμάτησε να λαμβάνει μηνύματα από αυτόν. Δεν ήξερε τι συνέβαινε. Και στις 10 μ.μ., έλαβε μια ειδοποίηση από το νοσοκομείο ότι είχε πεθάνει».