Το Βέλγιο βρίσκεται στην κορυφή ενός αγώνα στον οποίο κανείς δεν θα ήθελε να κερδίσει. Του αγώνα των περισσότερων θανάτων από κορωνοϊό.
Στην χώρα των 11 εκατομμυρίων ανθρώπων, ο κορωνοϊός έχει προκαλέσει μέχρι στιγμής, περισσότερους από 5.000 θανάτους, σύμφωνα με τα στοιχεία.Αυτό σημαίνει πως το Βέλγιο βρίσκεται στην κορυφή των κατά κεφαλήν θανάτων στην Ευρώπη – ξεπερνώντας τόσο την Ιταλία όσο και την Ισπανία – αλλά ακόμη και παγκοσμίως, υποθέτοντας πως τα στοιχεία από την Κίνα είναι ακριβή.
Σύμφωνα με τις βελγικές αρχές, αυτό οφείλεται στο γεγονός πως η χώρα έχει επιλέξει ένα σύστημα αναφοράς που διαφέρει σχεδόν από την μέθοδο μέτρησης κάθε άλλης χώρας. «Όποιος θέλει να συγκρίνει τους αριθμούς μας με άλλες χώρες, θα πρέπει να τον χωρίσει στα δύο» δήλωσε στο Politico, ο Στίβεν βαν Γκουχτ, που προεδρεύει της κυβερνητικής επιστημονικής επιτροπής για τον κορωνοϊό.
Το διαφορετικό σύστημα του Βελγίου
Την ώρα που οι περισσότερες χώρες υπολογίζουν μόνο τους επιβεβαιωμένους θανάτους σε νοσοκομεία, το Βέλγιο συμπεριλαμβάνει όλους τους πιθανούς θανάτους σε γηροκομεία – ακόμη κι αν ο κορωνοϊός δεν έχει επιβεβαιωθεί ως αιτία θανάτου. Οι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν πως η προσέγγιση του Βελγίου είναι πιο διαφανής και πως άλλες χώρες αναφέρουν τον συνολικό αριθμό θανάτων. Ωστόσο, υπάρχει επίσης αυξανόμενη πολιτική αντίδραση πως τα νούμερα του Βελγίου, θα μπορούσαν να είναι εξίσου παραπλανητικά, αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Από τους εγγεγραμμένους θανάτους του Βελγίου, το 44% πέθανε στα νοσοκομείο (και είχαν διαγνωστεί θετικοί στον κορωνοϊό). Η πλειοψηφία (το 54%) πέθανε σε γηροκομεία και μόνο το 7,8% αυτών των περιπτώσεων επιβεβαιώθηκε πως η αιτία θανάτου ήταν ο κορωνοϊός.
Η γνώση του αριθμού των ανθρώπων που πεθαίνουν από κορωνοϊό είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της πανδημίας, αλλά είναι εξίσου δύσκολος ο εντοπισμός τους. Αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, έχουν πιεστεί για να ξεκινήσουν να συμπεριλαμβάνουν τους θανάτους στα γηροκομεία στα στατιστικά τους στοιχεία, καθώς οι επίσημοι αριθμοί θανάτων εξακολουθούν να υπολογίζουν μόνο τον πραγματικό αριθμό αυτών που πεθαίνουν σε νοσοκομεία.
Γιατί υπολογίζουν όλους τους νεκρούς στα γηροκομεία ως θανάτους από κορωνοϊό
«Όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δεν υπήρχε ικανοποιητικός αριθμός τεστ στην αρχή για να εκτελεστούν προφανώς οι ασθενείς σε γηροκομεία» δήλωσε ο Ζόρις Μούνεν, εκπρόσωπος της υπηρεσίας που επιβλέπει τα γηροκομεία στην ολλανδόφωνη περιοχή της Φλάνδρας. «Επιλέγουμε να καταγράψουμε κάθε θάνατο, ως θάνατο από κορωνοϊό για να εντοπίσουμε σε ποια γηροκομεία έχει χτυπήσει ο κορωνοϊός. Γνωρίζαμε ότι αυτό θα οδηγούσε σε υπερεκτίμηση, αλλά το θεωρήσαμε πιο σημαντικό».Δεν είναι όμως όλοι σύμφωνοι με την συνολική, αυτή, προσέγγιση. Ο Βέλγος ιολόγος Μαρκ Βαν Ρανστ, το χαρακτήρισε «ηλίθιο» να καταγράφονται τόσοι πολλοί άνθρωποι ως νεκροί από κορωνοϊό.
Ένα πολιτικό πρόβλημα
Η κριτική της μεθόδου αναφοράς του Βελγίου αυξήθηκε καθώς οι αριθμοί άρχισαν να αυξάνονται και οι κατά κεφαλήν θάνατοι ξεπέρασαν ακόμη και αυτούς της Ιταλίας και της Ισπανίας. Ενώ τα μέτρα περιορισμού φαίνεται πως έχουν ισοπεδώσει την καμπύλη των κρουσμάτων και τα βελγικά νοσοκομεία βρίσκονται πλέον σε θέση να αντιμετωπίσουν την πανδημία, αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους καταγεγραμμένους θανάτους.
«Φαίνεται τώρα ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνο από κορωνοϊό στα γηροκομεία μας, ενώ υπάρχουν και θάνατοι από φυσιολογικά αίτια, δεδομένης της πολύ υψηλής μέσης ηλικίας των ενοίκων τους» δήλωσε ο Βαν Ρανστ στην βελγική τηλεόραση. «Βρισκόμαστε στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης κορωνοϊού».
Η κατάταξη αυτή αναστάτωσε επίσης, και κάποιους πολιτικούς. «Εάν είναι σημαντικό να είσαι όσο το δυνατόν πιο διαφανής, πρέπει να αναφέρεις σωστά τα νούμερα» δήλωσε η πρωθυπουργός Σόφι Βίλμες στο κοινοβούλιο του Βελγίου, προσθέτοντας πως δεν πέθαναν όλοι οι κάτοικοι των γηροκομείων εξαιτίας του κορωνοϊού. «Καταλαβαίνεται ότι αυτό αυξάνεις τους αριθμούς μας».
Με μεγαλύτερη σαφήνεια πλέον ανακοινώνονται οι αριθμοί
Από την περασμένη εβδομάδα, οι αρχές προσπάθησαν να παράσχουν μεγαλύτερη σαφήνεια στα στοιχεία. Οι καθημερινές μετρήσεις κατανέμονται πλέον μεταξύ του αριθμού των θανάτων που προκαλούνται από κορωνοϊό στα νοσοκομεία και στα γηροκομεία. Για το τελευταίο, υπάρχει μια πρόσθετη διάκριση μεταξύ ύποπτων και επιβεβαιωμένων θανάτων λόγω του ιού.
«Δεν αλλάζουμε τον τρόπο με τον οποίο μετράμε, αλλά επικοινωνούμε με διαφορετικό τρόπο σχετικά με την προέλευση των αριθμών» δήλωσε ένας Βέλγος κυβερνητικός αξιωματούχος. «Δεν θέλουμε οι άνθρωποι να ανησυχούν επειδή το Βέλγιο βρίσκεται ξαφνικά στην κορυφή της κατάταξης των κατά κεφαλήν θανάτων. Καταβάλλουμε προσπάθειες να είμαστε διαφανείς και να το εξηγήσουμε αυτό στους πολίτες μας».
«Είναι αλήθεια ότι υπήρξε κάποια πίεση σχετικά με την βελτίωση του τρόπου αναφοράς μας» δήλωσε ο Βαν Γκούχτ, που κοινοποιεί τους αριθμούς σε καθημερινή συνέντευξη Τύπου. Αλλά υπερασπίστηκε την βελγική μέθοδο μέτρησης, υποστηρίζοντας ότι διασφαλίζει πως τίποτα δεν παραμένει κρυφό.
«Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να γνωρίζουν τους θανάτους έξω από τα νοσοκομεία» δήλωσε ο Βαν Γκουχτ. «Ένας ευρύτερος τρόπος μέτρησης μας επιτρέπει να παρακολουθούμε και να παρεμβαίνουμε γρήγορα όπου χρειάζεται. Οι αριθμοί είναι πολύ σημαντικοί για να δημιουργήσουμε μια αίσθηση επείγοντος – για παράδειγμα για τα γηροκομεία. Το Βέλγιο δεν πρέπει να ντρέπεται γι’ αυτό».
Ζημιά στην φήμη της χώρας
Η βελγική κυβέρνηση ελπίζει πως το πρόβλημα θα επιλυθεί τελικά. Το Βέλγιο αυξάνει ταχύτητα τον αριθμό των τεστ του και σχεδιάζει να εξετάσει όλους τους ενοίκους και το προσωπικό των γηροκομείων το συντομότερο δυνατόν. «Αυτό θα δώσει μεγαλύτερη σαφήνεια για την κατάσταση στα γηροκομεία» δήλωσε ο Μούνεν. «Στο εγγύς μέλλον, θα είμαστε σε θέση να αναφέρουμε με ακρίβεια ποιοι θάνατοι προκλήθηκαν από τον κορωνοϊό και ποιοι όχι».
Αλλά αυτό μπορεί να είναι πολύ αργά. Μερικοί πολιτικοί, σε ιδιωτικές συζητήσεις, ανησυχούν πως ο καλοπροαίρετος στόχος διαφάνειας του Βελγίου, μπορεί να βλάψει την διεθνή του φήμη. Οι γειτονικές χώρες ενδέχεται να είναι λιγότερο πιθανό να ανοίξουν ξανά τα σύνορά τους σε βελγικές εταιρείες ή τουρίστες όταν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αρχίσουν να χαλαρώνουν τα μέτρα περιορισμού τους. «Εάν παρατηρήσουμε πως αυτοί οι αριθμοί έχουν κοινωνικοοικονομικές συνέπειες, κατά το άνοιγμα των συνόρων, φυσικά και θα εξηγήσουμε την μέθοδό μας σε άλλες χώρες» δήλωσε ο κυβερνητικός αξιωματούχος. «Σε αυτό το σημείο, η πρώτη μας προτεραιότητα είναι η διαφάνεια προς τον πληθυσμό μας. Η διεθνής μας εικόνα έρχεται στην συνέχεια» πρόσθεσε ο αξιωματούχος.