Δεκάδες αναρτήσεις από τις πιο δημοφιλείς πλατφόρμες κοινωνικών μέσων της Κίνας έχουν μεταφραστεί και κοινοποιηθεί στο Twitter τις τελευταίες εβδομάδες, προσφέροντας στο δυτικό κοινό μια σπάνια ματιά στο κινεζικό διαδίκτυο.
Μεταξύ αυτών των αναρτήσεων: Ένα εξέχον στρατιωτικό ιστολόγιο, που ισχυρίζεται ψευδώς ότι η ρωσική επίθεση σε σιδηροδρομικό σταθμό στο Kramatorsk έγινε στην πραγματικότητα από Ουκρανούς, ένας γνωστός σχολιαστής των μέσων ενημέρωσης που αρνείται τις φρικαλεότητες στην Μπούκα και ένας vlogger με εκατοντάδες χιλιάδες ακόλουθους που χρησιμοποιεί μισογυνιστικούς όρους για τις Ουκρανές που υπερασπίζονται την πατρίδα τους.
Οι αναρτήσεις εμφανίζονται από ανώνυμους χρήστες του Twitter, που λένε ότι στόχος τους είναι να εκθέσουν στο δυτικό κοινό την πραγματική έκταση του φιλορωσικού ή εθνικιστικού περιεχομένου στις διαδικτυακές πλατφόρμες της Κίνας, οι οποίες λογοκρίνονται έντονα, καθώς και την προπαγάνδα που δέχεται ο κινεζικός πληθυσμός σχετικά με θέματα που απασχολούν την καθημερινότητά του, όπως η αυταρχική διαχείριση της έξαρσης του κορωνοϊού στη Σανγκάη.
Τα κινεζικά social media χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από Κινέζους
Συχνά βρίσκονται κάτω από το hashtag του «The Great Translation Movement» ή μοιράζονται έναν λογαριασμό με το ίδιο όνομα που διευθύνεται από μια αποκεντρωμένη, ανώνυμη ομάδα, που συγκεντρώνει τη συλλογή και τη μετάφραση δημοφιλών κινεζικών αναρτήσεων σχετικά με την Ουκρανία και άλλα καυτά θέματα, σύμφωνα με τη συνέντευξη που έδωσε ένας από τους διαχειριστές στο CNN.
Από το άνοιγμά του στις αρχές Μαρτίου, ο λογαριασμός έχει ήδη αποκτήσει πολλούς φίλους και εχθρούς, προσελκύοντας 116.000 ακολούθους, που διαρκώς αυξάνονται, αλλά και μια σειρά από επικρίσεις από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας.
Το κίνημα δημιουργήθηκε ως απάντηση στην υποκρισία της Κίνας να παρουσιάζεται στον κόσμο σαν ουδέτερη στο θέμα της Ουκρανίας, ενώ το κράτος και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορούν ευρέως τις φιλορωσικές αφηγήσεις, είπε ο διαχειριστής στο CNN.
Υπενθυμίζεται πως στη χώρα δημοφιλείς πλατφόρμες όπως το facebook, το instagram και το tiktok είναι απαγορευμένες και στη θέση τους οι χρήστες έχουν πρόσβαση στις εγχώριες εκδοχές, οι οποίες χρησιμοποιούνται μόνον από Κινέζους.
Καμία ένοπλη αστυνομία
Καμία αυτοκτονία
Καμία επιχείρηση δεν υποχρεώνεται να κλείσει».
«Θέλουμε ο έξω κόσμος τουλάχιστον να γνωρίζει τι συμβαίνει εδώ πέρα, γιατί δεν πιστεύουμε πλέον ότι μπορεί να γίνει κάποια αλλαγή εκ των έσω», είπε ο διαχειριστής, ο οποίος ζήτησε την ανωνυμία του για λόγους ασφαλείας.
Το υπερπόντιο τμήμα της People's Daily -το φερέφωνο του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας- ισχυρίστηκε ότι οι μεταφραστές πίσω από το κίνημα είναι ένοχοι για το ότι απέδωσαν τα «ακραία σχόλια» ορισμένων χρηστών του Διαδικτύου σε «όλη τη χώρα».
Η εθνικιστική εφημερίδα «Global Times» κατηγόρησε την ομάδα ως «κινεζόφωνους κακόπιστους» και ένας από τους αρθρογράφους της ισχυρίστηκε ότι η ομάδα περιλάμβανε «ξένες, εχθρικές δυνάμεις», που διαιωνίζουν έναν «ψυχολογικό πόλεμο κατά της Κίνας».
«Στόχος μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε σχετικά με την κατάσταση της κοινής γνώμης στην Κίνα»
Οι επικριτές λένε επίσης ότι τα tweets της ομάδας δείχνουν στοιχεία της δικής της μεροληψίας -όπως σε αναρτήσεις που χρησιμοποιούν έναν όρο που συγκρίνει την Κίνα με τη ναζιστική Γερμανία.
Οι αναρτήσεις που κερδίζουν δημοσιότητα στα social media της Κίνας πρέπει να εξεταστούν υπό το πρίσμα του εξαιρετικά λογοκριμένου περιβάλλοντός της, όπου ευδοκιμούν οι εθνικιστικές φωνές, ενώ οι φιλελεύθερες έχουν σε μεγάλο βαθμό υποχωρήσει ή λογοκριθεί, λένε οι ειδικοί.
Ωστόσο, ο διαχειριστής που μίλησε στο CNN είπε ότι το ζητούμενο είναι να τονιστεί ότι η ορατότητα τέτοιων αναρτήσεων οφείλεται στο ότι προέρχονται από από εξέχοντες σχολιαστές ή ακόμη και ειδησεογραφικά μέσα που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση.
«Στόχος μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε για την κατάσταση της κοινής γνώμης στην Κίνα, και για το εάν αυτή είναι αποτέλεσμα αυθόρμητων αλληλεπιδράσεων ή αποτέλεσμα κυβερνητικής λογοκρισίας», είπε ο διαχειριστής. «Θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τα ΜΜΕ που συνδέονται με το κινεζικό κράτος, δείχνοντας στη Δύση το περιεχόμενο που εκείνα δεν θέλουν να δείχνουν».
Η Κίνα ακροβατεί σε διπλωματικό σκοινί
Η αντίδραση κατά της ομάδας από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας προδίδει τις ευαισθησίες σχετικά με το πώς η Κίνα θέλει να παρουσιαστεί στην παγκόσμια σκηνή, ειδικά σε μια εποχή που επιχειρεί να περπατήσει πάνω σε ένα τεντωμένο διπλωματικό σκοινί μεταξύ Ρωσίας και Δύσης όσον αφορά την Ουκρανία.
Η Κίνα έχει συχνά επιδιώξει να παρουσιάσει δύο διαφορετικές αφηγήσεις -μία για το εγχώριο κοινό και μία άλλη για το εξωτερικό. Αυτό γίνεται εφικτό τόσο μέσω ενός γλωσσικού φραγμού όσο και ενός διαδικτυακού οικοσυστήματος που απαγορεύει τις μεγάλες διεθνείς εφαρμογές. Το Μεγάλο Μεταφραστικό Κίνημα καταρρίπτει και τα δύο αυτά εμπόδια.
«Ακόμη και πριν από την εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο τρόπος με τον οποίο η Κίνα απευθυνόταν στο εσωτερικό της μέσω των κρατικών της μέσων ενημέρωσης ήταν κάτι που δεν της άρεσε να μεταφράζεται και να αναλύεται στον υπόλοιπο κόσμο» δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπαντούρσκι, διευθυντής του China Media Project, ενός ερευνητικού προγράμματος σε συνεργασία με το Κέντρο Σπουδών Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ.
Οσο για την Ουκρανία, η Κίνα επιδίωξε από την αρχή να απεικονιστεί -τουλάχιστον στο εξωτερικό κοινό- ως αδέσμευτη, επενδύοντας σε μια έκκληση για ειρήνη. Η κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, όμως, πίσω στην πατρίδα, λέει μια διαφορετική ιστορία, λέει ο Μπαντούρσκι.
«Αν κοιτάξετε απλώς την κάλυψη των (κρατικών) μέσων ενημέρωσης, είναι πραγματικά δύσκολο να μιλήσετε για ουδετερότητα... Όλα όσα λένε ενισχύουν την παραπληροφόρηση και ευθυγραμμίζονται με τα αφηγήματα της Ρωσίας».
«Οι Αρχές έχουν σίγουρα συμφέρον να προωθήσουν την αφήγηση που προτιμούν στο Διαδίκτυο και έχουν τα τεχνικά και πολιτικά μέσα για να "καθοδηγήσουν την κοινή γνώμη" χωρίς να χρειαστεί να απολογηθούν», δήλωσε ο Φλόριαν Σνάιντερ, διευθυντής του Leiden Asia Center στην Ολλανδία.
«Δεν πρέπει επίσης να υποτιμούμε τη δύναμη των αλγορίθμων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: όσο οι φιλορωσικές δηλώσεις γίνονται mainstream, λαμβάνουν όλο και περισσότερα likes και shares, κάτι που τις κάνει πιο ορατές», είπε.
Η κατάσταση είναι περίπλοκη: το Πεκίνο έχει λόγους να είναι επιφυλακτικό και με υπερεθνικιστικές φωνές, τις οποίες μερικές φορές λογοκρίνουν οι πλατφόρμες. Και ενώ η εθνικιστική ρητορική έχει γίνει πιο κυρίαρχη στο διαδίκτυο τα τελευταία χρόνια, οι δυνατότερες φωνές μπορεί να φαίνονται μειοψηφικές.
Ο Μπαντούρσκι είπε ότι μια αναλογία θα ήταν η εξέταση των υπερσυντηρητικών φωνών στο περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης των ΗΠΑ και υποθέτοντας ότι αυτό ήταν αντιπροσωπευτικό της αμερικανικής προοπτικής.
«Η αξιοπρέπεια των ίδιων των ανθρώπων καταστρέφεται»
Ρωτάει επίσης κατά πόσο τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά εάν οι εικόνες των βομβαρδισμένων πόλεων της Ουκρανίας ή οι θηριωδίες στην Μπούκα δεν λογοκρίνονταν στην Κίνα. «Αν οι άνθρωποι μπορούσαν να δουν όλες αυτές τις εικόνες και σκηνές θα ήταν μια διαφορετική ιστορία; Θα ακούγονταν διαφορετικές φωνές;».
Ο διαχειριστής του Great Translation Movement είπε ότι ελπίζει πως το κίνημα θα μπορέσει να κάνει το Πεκίνο να χαλαρώσει τον έλεγχό του σε αυτές τις πλατφόρμες, ώστε να υπάρχει χώρος για περισσότερες φωνές.
«Στη σημερινή κινεζική καθημερινή συζήτηση υπάρχει ένας πολύ περιορισμένος χώρος για να μιλήσουν άνθρωποι που έχουν ορθολογικό νου», είπε ο διαχειριστής. «Ακόμα και αν γράψετε κάτι που δεν διαγραφεί, θα σας στείλουν ανεπιθύμητα μηνύματα... και οι άνθρωποι θα πουν ότι είστε κατάσκοπος. Η αξιοπρέπεια των ίδιων των ανθρώπων καταστρέφεται».