Ο Μαρκ Κάρνεϊ παραμένει πρωθυπουργός του Καναδά μετά την επικράτηση στις εκλογές των Φιλελευθέρων, οι οποίοι καβάλησαν το κύμα της αντίδρασης που πυροδότησε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Όπως εξηγεί σε ανάλυσή του το BBC, οι Φιλελεύθεροι του Κάρνεϊ, που αντιμετώπιζαν το φάσμα της ήττας μέχρι πριν από μερικούς μήνες, έκαναν τη μεγάλη ανατροπή, ελέω Τραμπ, ο οποίος με τις φαντασιώσεις του για προσάρτηση του Καναδά έδωσε νέα πνοή εθνικής υπερηφάνειας στη χώρα.
Το βρετανικό δίκτυο παραθέτει τους παράγοντες που καθόρισαν την έκβαση της αναμέτρησης και έγειραν την πλάστιγγα υπέρ του Κάρνεϊ, παρά τα σημαντικά κέρδη των Συντηρητικών του λαϊκιστή με «τραμπική» ρητορική Πιερ Πουαλιέβρ, που θα παραμείνουν στην αντιπολίτευση.
Οι δασμοί και οι απειλές του Τραμπ
Αναμφίβολα, όπως λέει το BBC, οι απειλές του Ρεπουμπλικανού προέδρου των ΗΠΑ περί δασμών και τα σχόλιά του, που υπονόμευαν την κυριαρχία του Καναδά, έπαιξαν πολύ μεγάλο ρόλο στην εκλογική μάχη, αναδεικνύοντας σε καθοριστικά ζητήματα της προεκλογικής εκστρατείας την ηγεσία και την οικονομική επιβίωση της χώρας.
Ο Κάρνεϊ εκμεταλλεύθηκε την αντίδραση των Καναδών κατά του Τραμπ, εξαπολύοντας πυρά τόσο εναντίον του ενοίκου του Λευκού Οίκου όσο και κατά του βασικού πολιτικού αντιπάλου του, Πουαλιέβρ.
Ο ηγέτης των Φιλελευθέρων, που ανέλαβε το τιμόνι τους μετά την παραίτηση του μη δημοφιλούς Τζάστιν Τριντό, προειδοποίησε στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας ότι ο Καναδάς διανύει μια κρίσιμη περίοδο και επανέλαβε και στην επινίκια ομιλία του ότι ο Τραμπ «θέλει να μας διαλύσει, για να περάσουμε στον έλεγχο της Αμερικής».
Ο Συντηρητικός αντίπαλός του δεν αναφερόταν τόσο συχνά στον Τραμπ κατά την προεκλογική κούρσα, εστιάζοντας κυρίως σε εγχώρια ζητήματα, από το κόστος διαβίωσης μέχρι τη στεγαστική κρίση και την εγκληματικότητα και βάζοντας στο σταυρόνημά του τους Φιλελεύθερους, που κυβερνούν εδώ και μια δεκαετία τον Καναδά.
Ο Κάρνεϊ, ο οποίος δήλωσε ότι «τελείωσε» η παλιά σχέση του Καναδά με τις ΗΠΑ, σχεδιάζει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για μια νέα οικονομική σχέση και σχέση ασφαλείας των δύο χωρών αμέσως μετά τις εκλογές.
Για τον Καναδό επιχειρηματία Κέβιν Ο’Λίρι, ο οποίος βρίσκεται κοντά στον Τραμπ και είχε διεκδικήσει στο παρελθόν τα ηνία των Συντηρητικών, ήταν μια επιτυχημένη στρατηγική από μέρους του Κάρνεϊ.
«Αυτή τη στιγμή οι Καναδοί είναι πολύ απογοητευμένοι με την Αμερική και ο Κάρνεϊ το χρησιμοποίησε αυτό προς όφελός του», δήλωσε στο BBC λίγο πριν κλείσουν οι κάλπες. «Κατάφερε να αποσπάσει την προσοχή των Καναδών από τα δικά του λάθη… και να πει: "Σταματήστε να το κοιτάτε αυτό. Κοιτάξτε νότια των συνόρων και μπορώ να σας σώσω"».
H εντυπωσιακή είσοδος του πρωτόπειρου Κάρνεϊ στην πολιτική αρένα του Καναδά
Μέχρι τις αρχές του 2025 ο Κάρνεϊ ήταν ένας πρώην κεντρικός τραπεζίτης χωρίς εμπειρία στην πολιτική, αλλά στα μέσα Μαρτίου ορκίστηκε ως ο πρώτος μη εκλεγμένος πρωθυπουργός του Καναδά μετά την επικράτησή του στην κούρσα διαδοχής του Τριντό στο τιμόνι των Φιλελευθέρων.
Μολονότι πρωτόπειρος στην πολιτική κονίστρα, κατέκτησε μια έδρα περιφέρειας της Οτάβα στη Βουλή των Κοινοτήτων και οδήγησε το κόμμα του σε μια απρόσμενη εν πολλοίς νίκη. Ο Κάρνεϊ, που φλέρταρε από καιρό με την ενασχόλησή του με τα κοινά, εκμεταλλεύτηκε το κενό που δημιούργησε στην ηγεσία των Φιλελευθέρων η αιφνίδια παραίτηση του Τριντό τον Ιανουάριο και το νέο πολιτικό τοπίο στη χώρα βασιζόμενος στην εμπειρία που απέκτησε από τη θητεία του ως κεντρικός τραπεζίτης του Καναδά, αλλά και της Αγγλίας στην περίοδο του Brexit, σε μια περίοδο που οι συμπατριώτες του ανησυχούν για το οικονομικό τους μέλλον.
Η ανακοίνωση από τον Τραμπ στα τέλη Μαρτίου δασμών σε εισαγόμενα αυτοκίνητα έδωσε στον Κάρνεϊ την ευκαιρία να πείσει ότι αξίζει να παραμείνει στο πόστο του, καθώς στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας εκστρατείας ασχολήθηκε ενεργά με την πορεία της οικονομίας κανονίζοντας μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο και συναντώντας υπουργούς του Τραμπ.
Ανέβασαν τα ποσοστά τους οι Συντηρητικοί, αλλά όχι αρκετά για να νικήσουν
Σε μια άλλη εκλογική αναμέτρηση οι Συντηρητικοί θα είχαν επικρατήσει. Το 2011 είχαν εξασφαλίσει την πλειοψηφία με 39,6%, ποσοστό, που αναμένεται να ξεπεράσουν τώρα κατά δύο μονάδες, αλλά που δεν στάθηκε ικανό να τους εξασφαλήσει τη νίκη.
Μολαταύτα αναμένεται να αυξήσουν τις έδρες τους από 120 σε 149 έδρες. Πρόκειται για μια πικρή ήττα για τους Συντηρητικούς, που μέχρι πριν από μερικούς μήνες φάνταζαν σίγουροι νικητές. «Έχουμε πολλά για να γιορτάσουμε απόψε, αλλά δεν κόψαμε πρώτοι το νήμα», παραδέχθηκε χθες ο Πουαλιέβρ σε ομιλία του προς τους οπαδούς του κόμματός του.
Τώρα εναπόκειται στους Συντηρητικούς να αποφασίσουν αν θα κρατήσουν τον Πουαλιέβρ στο τιμόν του κόμματος, τον τρίτο αφότου σάρωσαν οι Φιλελεύθεροι στις εκλογές προ δεκαετίας. Ο ίδιος θέλει να παραμείνει στο πόστο του, αφού όπως είπε χθες στους οπαδούς των Συντηρητικών «η αλλαγή παίρνει χρόνο».
Η κατάρρευση κομμάτων της Αριστεράς
Στις χθεσινές εκλογές τα μικρότερα πολιτικά κόμματα - ιδιαίτερα οι αριστεροί Νέοι Δημοκράτες (NDP)- δέχθηκαν πλήγμα καθώς οι Καναδοί προτίμησαν τις δύο μεγάλες δυνάμεις, είτε τους Φιλελεύθερους του Κάρνεϊ είτε τους Συντηρητικούς.
Οι Νέοι Δημοκράτες μάλιστα είδαν τα ποσοστά τους να καταρρέουν από το 18% το 2021 σε μόλις 6% στη χθεσινή αναμέτρηση βάσει των έως τώρα αποτελεσμάτων. Ο επί σχεδόν οκτώ χρόνια ηγέτης τους, Τζάγκμιτ Σινγκ, ηττήθηκε στη δική του περιφέρεια στη Βρετανική Κολομβία και ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί. «Προφανώς γνωρίζω ότι αυτή η νύχτα είναι μια απογοητευτική νύχτα για τους Νέους Δημοκράτες», είπε, προσθέτοντας: «Θα ηττηθούμε μόνο αν σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε».
Αλλά και οι Πράσινοι είδαν επίσης το ποσοστό τους να μειώνεται στο μισό, από 2% σε 1%.
Η Σάτσι Κερλ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Angus Reid, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού έρευνας της κοινής γνώμης, δήλωσε στο BBC ότι η ρητορική του Τραμπ βρίσκεται πίσω από τη στροφή προς τους Φιλελεύθερους του Κάρνεϊ.
«Οι απειλές, η συζήτηση περί προσάρτησης, όλα αυτά αποτέλεσαν τεράστιο κίνητρο για τους ψηφοφόρους της κεντροαριστεράς», σημείωσε.
Το Bloc Québécois, που είναι υπέρ της εθνικής κυριαρχίας του Καναδά, διατήρησε ποσοστό ψήφων γύρω στο 7% και αναμένεται να εξασφαλίσει 23 έδρες στο Κεμπέκ.