Για την τέταρτη εκλογική του αναμέτρηση σε μια διετία ετοιμάζεται το Ισραήλ στις 23 Μαρτίου - μια αναμέτρηση κρίσιμη για το μέλλον πρωτίστως της χώρας και την πολιτική επιβίωση του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Αν και έχουμε ξαναδεί το έργο αυτό στο Ισραήλ, η αλήθεια είναι ότι το τοπίο τόσο εσωτερικά όσο και παγκοσμίως έχει αλλάξει σημαντικά από την τελευταία εκλογική αναμέτρηση. Τον Μάρτιο του 2020 ο Νετανιάχου με την πλάτη στον τοίχο λόγω των καταγγελιών περί διαφθοράς αντιμετώπιζε τον σοβαρότερο αντίπαλό του εδώ και χρόνια. Η χώρα δεν είχε καν μπει στο πρώτο από τα τρία lockdown, ο σύμμαχος του πρωθυπουργού, Ντόναλντ Τραμπ ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ και ουδείς εκ των υποψηφίων πρωθυπουργών του Ισραήλ ήθελε να δώσει την εντύπωση ότι φλερτάρει με την ψήφο των αραβο-ισραηλινών. Όλα αυτά ίσχυαν τότε. Αλλά τώρα:
Η πανδημία
Ο Νετανιάχου διεκδικεί τα εύσημα για την πιο επιτυχημένη εμβολιαστική εκστρατεία παγκοσμίως με το 55% του πληθυσμού του Ισραήλ να έχει ήδη κάνει την πρώτη δόση του εμβολίου για την Covid-19.
Δημοσκοπήσεις, ωστόσο, δείχνουν ότι ο πρωθυπουργός δεν επωφελείται, όσο θα ήθελε, από την επιτυχία αυτή, καθώς την επιτυχημένη αρχικά διαχείριση της υγειονομικής κρίσης διαδέχθηκαν πολιτικοποιημένες αποφάσεις για την υγεία, που προκαλούσαν σύγχυση.
Η δίκη του Νετανιάχου
Από τις περασμένες εκλογές ο Νετανιάχου έχει πάει στο δικαστήριο για τις κατηγορίες που αντιμετωπίζει για διαφθορά, απάτη και κατάχρηση εμπιστοσύνης. Αν και οι σχετικές διαδικασίες ξεκίνησαν με αργούς ρυθμούς, οι επιπτώσεις της πανδημίας στην καθημερινότητα των πολιτών πυροδότησαν εβδομαδιαίες διαδηλώσεις με κύριο αίτημα την απομάκρυνση ενός υπόδικου πρωθυπουργού.
Με την ανεργία να παραμένει γαντζωμένη στο 18% στο Ισραήλ και χιλιάδες επιχειρήσεις να γονατίζουν ή να αναγκάζονται να κλείσουν, ο Νετανιάχου βρέθηκε όχι μόνον στο σταυρόνημα των αντιπάλων του, αλλά και να χάνει ακόμη και αλλοτινούς υποστηρικτές του.
H «εξαφάνιση» του Μπένι Γκαντς
Ο πρώην στρατηγός και αρχηγός του γενικού επιτελείου, Μπένι Γκαντς, κοντράρισε στα ίσα τον Νετανιάχου στις τρεις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις στο Ισραήλ, αλλά το κόμμα του, το Μπλε και Λευκό, χωλαίνει αφότου δέχθηκε να μετάσχει με το Λικούντ του Νετανιάχου σ’ έναν βραχύβιο, όπως αποδείχθηκε, κυβερνητικό συνασπισμό. Το κόμμα έπεσε από τις 35 έδρες στην Κνεσέτ των 120 βουλευτών στις τέσσερις, που μόλις αρκούν για να ξαναμπεί στη βουλή, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.
Η κατακερματισμένη Δεξιά του Ισραήλ
To κόμμα του Νετανιάχου, το Λικούντ διασπάστηκε πέρυσι με τον Γεδέων Σά’αρ να σχηματίζει τη Νέα Ελπίδα με παρόμοια ιδεολογία. Ο τελευταίος έχει δεσμευτεί ότι δεν θα συμμετάσχει σε κυβέρνηση υπό τον πρώην μέντορά του, όπως έκανε κι άλλο ένα εθνικιστικό κόμμα του Ισραήλ, το Yisarel Beitenu του Άβιγκντορ Λίμπερμαν. Από την πλευρά του ο Ναφτάλι Μπένετ, ηγέτης του μικρού κόμματος Υamina δεν έχει πάρει θέση και μπορεί να παίξει ρόλο κλειδί στις μετεκλογικές διεργασίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Ο Νετανιάχου, στο μεταξύ, έπεισε δύο σκληροπυρηνικές φράξιες να κατεβούν μαζί στις εκλογές για να αυξήσουν τις πιθανότητές τους να περάσουν το όριο εισόδου στη βουλή και να ενταχθούν έτσι στο συνασπισμό που ελπίζει να συγκροτήσει.
Ο Τραμπ έχει αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο
Η ηγεσία του Ισραήλ είχε ενθουσιαστεί με τον Τραμπ, που αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και την ισραηλινή κυριαρχία στα Υψίπεδα του Γκολάν, ενώ το ειρηνευτικό του σχέδιο για το Μεσανατολικό ευνοούσε το Ισραήλ και μεσολάβησε για τις συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεων της χώρας με πρώην εχθρούς στον Περσικό Κόλπο και τη Βόρεια Αφρική. Το σημαντικότερο, βέβαια, ήταν ότι ο Τραμπ συμμεριζόταν την απέχθεια του Νετανιάχου για τη διεθνή συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν. Όμως στο μεταξύ ο Τραμπ έχει αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο, κι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν προσπαθεί να επαναφέρει τη χώρα του στη συμφωνία με το Ιράν και να αναθερμάνει τις σχέσεις με τους Παλαιστίνιους.
Τα ανοίγματα του Νετανιάχου στην μειονότητα των Αράβων του Ισραήλ
Σε αντίθεση με την παλαιότερη τακτική του, αυτή τη φορά ο Νετανιάχου εξαπέλυσε μια επίθεση γοητείας στη μειονότητα των Αράβων του Ισραήλ με επισκέψεις σε κοινότητές τους, με «ανοίγματα» σε Άραβες δημάρχους και υποσχέσεις για βοήθεια. Οι επικριτές του ερμηνεύουν την αιφνίδια αυτή αλλαγή ως επιθυμία να διασπάσει το κοινό μέτωπο των αραβικών κομμάτων και να αποδυναμώσει την αντιπολίτευση, κάτι που αποτυπώνεται και σε δημοσκοπήσεις.
Γρίφος ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης στο Ισραήλ
Το κόμμα του Νετανιάχου έχει άνετο προβάδισμα από τον πλησιέστερο αντίπαλό του, το Υesh Atid του πρώην υπουργού Οικονομικών του Ισραήλ, Γιαιρ Λαπίντ, αλλά ο νυν πρωθυπουργός δεν θα μπορέσει να σχηματίσει εύκολα κυβέρνηση συνασπισμού, όπως δείχνουν οι σφυγμομετρήσεις. Άγνωστο είναι κατά πόσον οι αντίπαλοί του θα μπορέσουν να βάλουν στην άκρη τις διαφορές τους και τις προσωπικές του φιλοδοξίες για να σχηματίσουν κυβέρνηση, εφόσον συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα ποσοστά…