Τα ξημερώματα της Τετάρτης (31/7) ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, ο Ισμαήλ Χανίγια, δολοφονήθηκε κάτω από άγνωστες συνθήκες στο Ιράν.
Ο ηγέτης της Χαμάς που ζούσε τα τελευταία χρόνια στη Βηρυτό, βρέθηκε στην Τεχεράνη για την ορκωμοσία του νέου προέδρου του Ιράν. Εκεί βρήκε σκοτώθηκε μαζί με τον σωματοφύλακά του, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία.
«Ο αδελφός, ο ηγέτης, ο μουτζάχιντ Ισμαήλ Χανίγια, ο αρχηγός του κινήματος, σκοτώθηκε σε ύπουλη σιωνιστική επιδρομή εναντίον του γραφείου του στην Τεχεράνη αφού παραβρέθηκε στην ορκωμοσία του νέου προέδρου» της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ανέφερε η Χαμάς.
Ο Χανίγια ήταν 62 ετών, είχε είχε γεννηθεί σε καταυλισμό προσφύγων κοντά στην πόλη της Γάζας και εντάχθηκε στη Χαμάς στα τέλη της δεκαετίας του 1980 κατά τη διάρκεια της Πρώτης Ιντιφάντα.
Ποιος ήταν ο Ισμαήλ Χανίγια που δολοφονήθηκε στο Ιράν
Ο Χανίγια ως πολιτικός ηγέτης της Χαμάς ήταν επικεφαλής της διεθνούς διπλωματίας της εξτρεμιστικής παλαιστινικής οργάνωσης. Πολλοί διπλωμάτες τον θεωρούσαν σχετικά μετριοπαθή σε σύγκριση με τα πιο σκληροπυρηνικά στελέχη της υποστηριζόμενης από το Ιράν οργάνωσης στη Λωρίδα της Γάζας.
Ο Χανίγια γεννήθηκε το 1962 στον προσφυγικό καταυλισμό Σάτι βόρεια της πόλης της Γάζας, από Παλαιστίνιους γονείς που το 1948 είχαν εκτοπιστεί. Φοίτησε σε σχολεία που διαχειριζόταν η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους, και συνέχισε τις σπουδές του στην αραβική λογοτεχνία στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Γάζας.
Ο Χανίγια εντάχθηκε στη Χαμάς όταν δημιουργήθηκε η οργάνωση στην πρώτη Παλαιστινιακή ιντιφάντα το 1987. Συνελήφθη και απελάθηκε για να γίνει προστατευόμενος του ιδρυτή της οργάνωσης, Αχμάντ Γιασίν, που όπως κι η οικογένεια του Χανίγια, ήταν πρόσφυγας από το χωριό Αλ Τζούρα κοντά στην Ασκελών.
Το 1994 είχε αποκαλέσει τον Γιασίν πρότυπο για τους νέους Παλαιστίνιου: «Διδαχθήκαμε από αυτόν να αγαπούμε και να θυσιαζόμαστε για το Ισλάμ και να μην υποκύπτουμε σε αυτούς τους τυράνους», είπε.
Μέχρι το 2003 ο Χανίγιε είχε περιληφθεί στον κύκλο εμπίστων του Γιασίν, είχε φωτογραφηθεί στο σπίτι του Γιασίν στη Γάζα να κρατά το ακουστικό τηλεφώνου στο αφτί του σχεδόν εντελώς παράλυτου ιδρυτή της οργάνωσης για να μπορέσει να συνομιλήσει. Ο Γιασίν δολοφονήθηκε από το Ισραήλ έναν χρόνο αργότερα.
Ο Χανίγια υποστήριζε από το 1994 την ανάμειξη της Χαμάς με την πολιτική με το σχηματισμό κόμματος. Αν και η πρότασή του απορρίφθηκε αρχικά, αργότερα εγκρίθηκε κι ο Χανίγια έγινε πρωθυπουργός όταν η Χαμάς επικράτησε στις εκλογές του 2006 έναν χρόνο μετά την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα. Η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της Γάζας το 2007.
Το 2012 σε ερώτηση του Reuters αν η Χαμάς είχε εγκαταλείψει τον ένοπλο αγώνα ο Χανίγια απάντησε «φυσικά όχι» τονίζοντας ότι η αντίσταση θα συνεχιστεί «με όλες τις μορφές – λαϊκή, πολιτική, διπλωματική και στρατιωτική αντίσταση-».
Ο Χανίγια ανέλαβε το κορυφαίο πόστο της Χαμάς το 2017 και το 2018 το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ τον χαρακτήρισε τρομοκράτη. Aπό το 2019 μετακινείτο μεταξύ της Τουρκίας και της πρωτεύουσας του Κατάρ Ντόχα, αποφεύγοντας τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς της αποκλεισμένης Λωρίδας της Γάζας και ενεργώντας ως μεσολαβητής στις συνομιλίες της Χαμάς με το Ιράν ή στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός.
«Όλες οι συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεων που υπογράψατε [τα αραβικά κράτη] με το Ισραήλ δεν θα τερματίσουν αυτή τη σύγκρουση», είχε δηλώσει ο Χανίγια στο δίκτυο Al Jazzera λίγο μετά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
Ο Χανίγια «ηγείτο της πολιτικής μάχης της Χαμάς με τις αραβικές κυβερνήσεις. Ήταν το πολιτικό και διπλωματικό πρόσωπο της Χαμάς», δήλωσε στο Reuters ο Αντίμπ Ζιαντέχ, ειδικός σε θέματα που αφορούν στο Παλαιστινιακό στο Πανεπιστήμιο του Κατάρ.
Τρεις γιοι του, οι Χαζέμ, Αμίρ και Μοχάμεντ, σκοτώθηκαν στις 10 Απριλίου από ισραηλινό πλήγμα στο αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν. Ο Χανίγια έχασε και τέσσερα από τα εγγόνια του – τρία κορίτσια κι ένα αγόρι – στην επίθεση.
Ο Χανίγια είχε παίξει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των μαχητικών ικανοτήτων της Χαμάς με τις σχέσεις που καλλιεργούσε με την Τεχεράνη, που δεν κρύβει ότι υποστηρίζει την οργάνωση.
Ποιοι είναι οι άλλοι ηγέτες της Χαμάς
Μολονότι ο Χανίγια θεωρείτο ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς λόγω του πολιτικού ρόλου του ενώ ζούσε εξόριστος στο Κατάρ και την Τουρκία, υπάρχουν και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη της οργάνωσης.
Ο Γιαχία Σινουάρ, τον οποίο το Ισραήλ θεωρεί εν μέρει υπεύθυνο για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου, παραμένει άφαντος και το Ισραήλ εξακολουθεί να αναζητεί τα ίχνη του. Ο Σινουάρ είναι ο ιδρυτής της υπηρεσίας ασφαλείας Ματζντ της Χαμάς, που διαχειρίζεται θέματα εσωτερικής ασφάλειας, ανακρίνει υπόπτους πράκτορες του Ισραήλ και αναζητεί τα ίχνη αξιωματούχων των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφαλείας του Ισραήλ.
Ο Μοχάμεντ Ντέιφ, ο επικεφαλής του στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς, των ταξιαρχιών Ιζεντίν αλ Κασάμ είναι ένα ακόμη ηγετικό στέλεχος που περιλαμβάνεται στη λίστα των πλέον καταζητούμενων του Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί τον είχαν φυλακίσει το 2000 αλλά απέδρασε στις αρχές της δεύτερης παλαιστινιακής ιντιφάντα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και έκτοτε παραμένει άφαντος. Η τελευταία φορά που οι ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας προσπάθησαν αλλά απέτυχαν να τον εξοντώσουν ήταν το 2014 στη διάρκεια επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζας.