Ένα χρονοδιάγραμμα με μαρτυρίες, δημοσιογραφικές αναφορές και αναρτήσεις για τις διαδηλώσεις που σαρώνουν το Ιράν μετά τον άδικο χαμό της Μαχσά Αμινί.
Η 22χρονη κοπέλα πέθανε ενώ βρισκόταν υπό αστυνομική κράτηση, αφού συνελήφθη επειδή δεν φορούσε τη μαντήλα με τον σωστό τρόπο. Τις επόμενες μέρες, μεγάλες διαδηλώσεις ξέσπασαν σε όλο το Ιράν.
Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου: Η πρώτη διαμαρτυρία έξω από το νοσοκομείο
Η πρώτη διαμαρτυρία, μπροστά από το νοσοκομείο Kasra, ξεκίνησε λίγο μετά τη δημοσίευση της είδησης του θανάτου της Μαχσά Αμινί. Η νεαρή είχε μεταφερθεί στο νοσοκομείο από το κέντρο κράτησης της αστυνομίας.
Με βάση βίντεο και μαρτυρίες, δεκάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν μπροστά από το νοσοκομείο και τους γύρω δρόμους, φωνάζοντας «Θάνατος στον δικτάτορα», ενώ οι αρχές έκλεισαν τους δρόμους που οδηγούσαν στο νοσοκομείο. Άλλοι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν γύρω από την πλατεία Arjantin κοντά στο νοσοκομείο, φωνάζοντας συνθήματα όπως «Ορκίζομαι στο αίμα της Μαχσά, το Ιράν θα απελευθερωθεί» και «Ο Χομεϊνί είναι δολοφόνος, η κυβέρνησή του είναι άκυρη».
Δημοσιογράφοι στο νοσοκομείο ανέφεραν ότι έγιναν αρκετές συλλήψεις κατά τη διάρκεια της βραδιάς. Στην πλατεία Arjantin ένα νεαρό κορίτσι με ξυρισμένο κεφάλι και τα μαλλιά της σε πλαστική σακούλα, φώναζε διαμαρτυρόμενη για το θάνατο της Αμινί. Τις επόμενες μέρες, το κίνημα αυξήθηκε, με άλλες γυναίκες να κόβουν τα μαλλιά τους -κάτι που θεωρείται απαγορευμένο από ορισμένες ισλαμικές αρχές- και να δημοσιεύουν τα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Σε διάφορα σημεία της Τεχεράνης, ακούγονταν φωνές από τις στέγες και μέσα από τα σπίτια: «Θάνατος στον Χομεϊνί» και «Θάνατος στον δικτάτορα». Το άψυχο σώμα της Αμινί μεταφέρθηκε στη γενέτειρά της στο Saqqez για την κηδεία.
Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου, η κηδεία της Μαχσά Αμινί
Στο Saqqez, χιλιάδες άνθρωποι παρευρέθηκαν στην κηδεία της. Οι γυναίκες έβγαλαν μαζικά τις μαντήλες τους παρουσία αστυνομικών και φώναζαν κατά της υποχρεωτικής χιτζάμπ. Άνδρες και γυναίκες παρέλασαν στο κτίριο του κυβερνήτη στο Saqqez μετά την ταφή της Αμινί. Πολλοί διαδηλωτές ξυλοκοπήθηκαν και τουλάχιστον 13 χτυπήθηκαν από πυροβολισμούς.
Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου: Οι διαδηλώσεις επεκτείνονται
Οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν στο Σαναντάι, την πρωτεύουσα της επαρχίας του Κουρδιστάν. Η αστυνομία επιτέθηκε στους διαδηλωτές με ρόπαλα και δακρυγόνα. Πυροβολισμοί σημειώθηκαν σε ορισμένες περιοχές της πόλης.
Στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, δεκάδες φοιτητές παρέλασαν στους χώρους του πανεπιστημίου φωνάζοντας «Γυναίκες, ζωή, ελευθερία». Σε σπάνιες σκηνές, διαδηλωτές, άνδρες αλλά και γυναίκες, φώναξαν συνθήματα καταγγέλλοντας τη βίαιη καταστολή των γυναικών.
Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου: Πυροβολισμοί, δακυγόνα και φωτιές στην Τεχεράνη
Στην Τεχεράνη, φοιτητές και φοιτήτριες οργάνωσαν συγκεντρώσεις σε επτά πανεπιστήμια. Συνθήματα όπως «Δεν θέλουμε την Ισλαμική Δημοκρατία» και «Δεν θέλουμε αναγκαστική χιτζάμπ» ακούγονταν γύρω από το κέντρο της Τεχεράνης. Οι δυνάμεις ασφαλείας χρησιμοποίησαν δακρυγόνα, ρόπαλα και αύρες για να διαλύσουν τα πλήθη. Κάποιες φωτογραφίες και αναφορές δείχνουν ότι υπήρξαν πυροβολισμοί προς τους διαδηλωτές και αρκετοί τραυματίστηκαν.
Ένας μάρτυρας στην Τεχεράνη είπε στον Guardian ότι στις 8 το βράδυ, το πλήθος γύρω από την πλατεία Vali Asr αριθμούσε 3.000 έως 4.000 άτομα, άνδρες και γυναίκες. Οι διαδηλωτές καθυστέρησαν την προέλαση και τις επιθέσεις των υπηρεσιών ασφαλείας βάζοντας φωτιά σε κάδους απορριμμάτων και χρησιμοποιώντας αυτοκίνητα για να κλείσουν δρόμους.
Από τις 21.30 κατέφθασαν δυνάμεις ασφαλείας και πυροβολούσαν κατά των διαδηλωτών. Ένας μάρτυρας λέει ότι αστυνομικοί που φορούσαν πράσινες στολές επιτέθηκαν στους ανθρώπους με ρόπαλα και οι Φρουροί της Επανάστασης επιτίθεντο στους ανθρώπους με δακρυγόνα και σφαίρες.
Συγγενείς όσων συνελήφθησαν στις διαδηλώσεις λένε ότι πολλοί μεταφέρθηκαν στη βάση της φιλοκυβερνητικής πολιτοφυλακής Basij στην πλατεία Χορ, αλλά δεν υπάρχουν επίσημες πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των συλληφθέντων ή το πού ή πώς κρατούνται.
Στη γυναικεία πτέρυγα των φυλακών Evin στην Τεχεράνη πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση για τη Μαχσά Αμινί. Η Aliyeh Motallebzadeh, φωτογράφος και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών που κρατείται εκεί, ανέφερε ότι περίπου 40 γυναίκες πολιτικές κρατούμενες συγκεντρώθηκαν στην αυλή για να πραγματοποιήσουν διαμαρτυρία.
Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου: Περισσότερες από 215 συλλήψεις στο Κουρδιστάν
Ομάδες της κοινωνίας των πολιτών στην επαρχία Κουρδιστάν του Ιράν υποστήριξαν το κάλεσμα των πολιτικών κομμάτων στην περιοχή για γενική απεργία. Τα καταστήματα έκλεισαν σε όλες τις επαρχίες του Κουρδιστάν του Δυτικού Αζερμπαϊτζάν και του Κερμανσάχ.
Ο Kaveh Kermanshahi, διευθυντής του Δικτύου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κουρδιστάν, με έδρα το Βερολίνο, είπε ότι τουλάχιστον τρεις Κούρδοι πολίτες σκοτώθηκαν όταν οι δυνάμεις ασφαλείας άνοιξαν πυρ εναντίον πλήθους.
Ο Κερμανσάχι είπε ότι περισσότεροι από 85 άνθρωποι τραυματίστηκαν στις διαδηλώσεις στις 19 Σεπτεμβρίου σε πόλεις σε όλο το Κουρδιστάν και τουλάχιστον 215 άτομα συνελήφθησαν. Μεταξύ των τραυματιών και συλληφθέντων είναι αρκετά παιδιά κάτω των 18 ετών, μεταξύ των οποίων και ένα 10χρονο κορίτσι που πυροβολήθηκε και τραυματίστηκε σοβαρά από τις κυβερνητικές δυνάμεις στο Μπουκάν.
Οι διαδηλώσεις έφτασαν και στην πόλη Ραστ, στην επαρχία Γκιλάν, όπου οι διαδηλωτές φώναζαν «Θάνατος στον Χομεϊνί». Σε ένα από τα βίντεο, διαδηλωτές ανάγκασαν τις δυνάμεις ασφαλείας να υποχωρήσουν. Σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, εκεί συνελήφθησαν 22 άτομα.
Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου: Αυξάνεται ο αριθμός των νεκρών από τις συγκρούσεις στο Ιράν
Η Fatemeh Karim, του Δικτύου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κουρδιστάν, επιβεβαίωσε ότι τρεις ακόμη διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους μετά από πυροβολισμούς από δυνάμεις καταστολής. Φοιτητές συγκεντρώθηκαν σε πανεπιστήμια της Τεχεράνης, του Καράτζ, του Γιαζντ και της Ταμπρίζ.
Οι διαδηλώσεις εξαπλώθηκαν σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις, ενώ διαδηλώσεις ξέσπασαν και στην αγορά της Τεχεράνης, το σκηνικό των διαδηλώσεων που αποδείχθηκαν καμπή στην επανάσταση του 1979.
Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου: Άνδρες, γυναίκες, νέοι και ηλικιωμένοι συμμετέχουν στις διαδηλώσεις
Σύμφωνα με το Δίκτυο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κουρδιστάν, ένας άνδρας ονόματι Φουάντ Καντίμι, ο οποίος πυροβολήθηκε από τις δυνάμεις ασφαλείας στις 19 Σεπτεμβρίου στη Ντιβαντάρα, υπέκυψε στα τραύματά του στο νοσοκομείο.
Οι αξιωματικοί ασφαλείας συνέλαβαν τη Zina Modares Gurji, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών στο Sanandaj. Η Nilufar Hamedi, δημοσιογράφος της εφημερίδας Al Sharq, συνελήφθη στην Τεχεράνη. Ήταν μια από τις πρώτες δημοσιογράφους που δημοσίευσαν την ιστορία για τη Μεχσά Αμινί.
Το Iran Human Rights (IHR), που εδρεύει στη Νορβηγία, δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων τη νύχτα της 21ης Σεπτεμβρίου, περίπου 60 άνδρες και έξι γυναίκες συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στη φυλακή της Amol.
Οι περισσότεροι από τους διαδηλωτές είναι νέοι, αλλά και ηλικιωμένοι, ιδίως γυναίκες. Εικόνες ηλικιωμένων γυναικών που φωνάζουν συνθήματα ή υπερασπίζονται διαδηλωτές ενάντια στις επιθέσεις πρακτόρων ασφαλείας έχουν δημοσιευτεί πολλάκις τις τελευταίες ημέρες, όπως ένα βίντεο μιας ηλικιωμένης γυναίκας στην πόλη Ραστ να βγάζει τη μαντήλα της και να φωνάζει: «Θάνατος στον Χομεϊνί».
Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου: Οι αρχές του Ιράν χρησιμοποιούν μέχρι και Καλάσνικοφ για να καταστείλουν τις διαδηλώσεις
Το IHR ανέφερε το θάνατο τουλάχιστον 31 διαδηλωτών μεταξύ 16 και 22 Σεπτεμβρίου. Η οργάνωση επιβεβαίωσε όλους τους θανάτους επικοινωνώντας με συγγενείς, αυτόπτες μάρτυρες ή ιατρικό προσωπικό στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με νέα που δημοσιεύθηκαν από πανεπιστημιακές οργανώσεις, δεκάδες φοιτητές έχουν συλληφθεί στην Τεχεράνη και σε άλλες πόλεις.
Περισσότεροι από 530 άνθρωποι συνελήφθησαν σε κουρδικές περιοχές του Ιράν, συμπεριλαμβανομένων των επαρχιών Κουρδιστάν, Κερμανσάχ, Ιλάμ και Δυτικού Αζερμπαϊτζάν, την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε στον Guardian η Φατεμέχ Καρίμ του Δικτύου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κουρδιστάν.
Σύμφωνα με αναφορές από διάφορα μέρη του Ιράν, η βία έχει ενταθεί καθώς οι διαδηλώσεις έχουν εξαπλωθεί. Υπήρξαν αναφορές για χρήση πραγματικών πυρομαχικών και όπλων Καλάσνικοφ σε ορισμένες πόλεις. Οι συλλήψεις έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ η ταχύτητα του Διαδικτύου και η πρόσβαση σε ορισμένα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει περικοπεί ή περιοριστεί.
Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου: Μπλακάουτ στο διαδίκτυο
Ένα νέο κύμα συλλήψεων με στόχο ακτιβιστές, δημοσιογράφους και φοιτητές έχει ξεκινήσει, αρχικά στο Κουρδιστάν και εξαπλώνεται σε ολόκληρη τη χώρα.
Οι αναφορές για θανάτους και τραυματισμούς αυξάνονται, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα στοιχεία και η επαλήθευση του μεγέθους των διαμαρτυριών και του αριθμού των κρατουμένων αποδεικνύεται δύσκολος λόγω των μπλακάουτ στο διαδίκτυο και της στόχευσης της κοινωνίας των πολιτών.
Άλλα πλάνα που δημοσιεύτηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν οικογένειες να προσφέρουν καταφύγιο σε διαδηλωτές που προσπαθούν να ξεφύγουν από την αστυνομία.