To εκλογικό αποτέλεσμα στη Γερμανία άφησε ανοικτές δύο επιλογές, βασικά, για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης: είτε έναν συνασπισμό «φανάρι», των Σοσιαλδημοκρατών με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους υπό τον Όλαφ Σολτς, είτε μια συμμαχία «Τζαμάικα» της κεντροδεξιάς, με Πράσινους και FDP υπό τον Άρμιν Λάσετ.
Θεωρητικά, θα ήταν δυνατή μια συνέχιση του μεγάλου συνασπισμού των Σοσιαλδημοκρατών με τα δύο κόμματα της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU), αλλά είναι η λιγότερο ευκταία επιλογή των βασικών παικτών στο μετεκλογικό τοπίο της Γερμανίας.
Ωστόσο, η πορεία προς έναν συνασπισμό «φανάρι», που θα προτιμούσε η πλειοψηφία των Γερμανών, ή μια συμμαχία «Τζαμάικα» δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα, λόγος για τον οποίο ελάχιστοι πιστεύουν ότι η νέα κυβέρνηση θα μπορέσει να αναλάβει καθήκοντα πριν από τα Χριστούγεννα.
Τριβές στους Πράσινους
Στο μεταξύ, σημαντικό ρόλο μπορεί ίσως να παίξει το γεγονός ότι ο συμπρόεδρος των Πρασίνων είναι αντιπρόεδρος τής υπό τους Χριστιανοδημοκράτες κυβέρνησης στο κρατίδιο Σλέσβιχ Χόλσταϊν της Γερμανίας. «Μπορώ να μιλήσω λόγω πείρας», δήλωσε ο Ρόμπερτ Χάμπεκ χθες το πρωί, «ότι έχει νόημα στην αρχή να μην εστιάζουμε σε αυτά που μας χωρίζουν, αλλά να διασφαλίσουμε ότι δεν θα παραβλεφθούν τα σημεία σύγκλισης και μπορώ να σκεφτώ ήδη μερικά».
Η επιλογή του επιθυμητού εταίρου ίσως βγάλει στην επιφάνεια το ρήγμα ανάμεσα στους δύο προέδρους των Πρασίνων, που κατάφερε το κόμμα να αποκρύψει στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας: η εμπειρία που απέκτησε ο Χάμπεκ από τη συγκυβέρνηση με την CDU στο Σλέσβιχ Χόλσταϊν έρχεται σε αντίθεση με την επιθυμία της Αναλένα Μπέρμποκ όπως την εξέφρασε διακριτικά στη διάρκεια των προεκλογικών ντιμπέιτ, όπου ουσιαστικά έπαιξε λες και ήταν στην ίδια ομάδα με τον Όλαφ Σολτς.
Ο Χάμπεκ έκανε πίσω προκειμένου οι Πράσινοι να δώσουν το χρίσμα τους για την καγκελαρία στην Μπέρμποκ τον Απρίλιο και όταν άρχισαν να ξεφουσκώνουν τα πανιά της λίγες εβδομάδες αργότερα, πολύ συχνά τον ρωτούσαν αν θεωρούσε πως εκείνος ίσως ήταν η καλύτερη επιλογή.
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι δυο τους μετά τις εκλογές κράτησαν κλειστά τα στόματά τους αναφορικά με τους ρόλους τους στη μελλοντική κυβέρνηση, αλλά, σύμφωνα με τη «FAZ», φαίνεται πώς τα έχουν βρει ο Χάμπεκ να αναλάβει το ρόλο του αντικαγκελαρίου, εφόσον οι Πράσινοι μετάσχουν στη νέα κυβέρνηση, κάτι που έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις στην αριστερή πτέρυγα του κόμματος.
Τι κοινό έδαφος μπορούν να βρουν Πράσινοι και Φιλελεύθεροι
Η αντίληψη στη Γερμανία είναι ότι οι ψηφοφόροι των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων έχουν παρόμοιο προφίλ: νέοι, αστοί, μορφωμένοι και ότι τα δύο κόμματα έχουν αρκετά κοινά σημεία αναφορικά με την κοινωνική πολιτική, αλλά απέχουν μακράν όσον αφορά στην οικονομική πολιτική.
Αυτό ήταν και το συμπέρασμα της ανάλυσης των προεκλογικών μανιφέστων των δύο κομμάτων από το Κέντρο Κοινωνικών Επιστημών του Βερολίνου (WZB): Πράσινοι και FDP έχουν προοδευτικές ιδέες σε κοινωνικο-πολιτιστικά θέματα, όπως το φύλο, η ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά προτείνουν διαφορετικές οικονομικές λύσεις για κοινωνικά προβλήματα, ενώ απέχουν μακράν όσον αφορά ένα από τα βασικότερα, αν όχι το κυρίαρχο θέμα αυτής της προεκλογικής εκστρατείας στη Γερμανία, την κλιματική κρίση.
Οι Φιλελεύθεροι έχουν τον λιγότερο φιλόδοξο στόχο για το κλίμα σε σύγκριση με τα υπόλοιπα μεγάλα κόμματα της Γερμανίας, δηλαδή ένα ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα για τη χώρα μέχρι το 2050 μέσω συστημάτων εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, ενώ οι Πράσινοι θέλουν οι Γερμανία να αποκτήσει ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα εννέα χρόνια νωρίτερα, δηλαδή σε μια εικοσαετία, και θέλουν να κλείσουν τους εναπομείναντες θερμοηλεκτρικούς σταθμούς της χώρας μέχρι το 2030, δηλαδή οκτώ χρόνια νωρίτερα απ’ τον νυν στόχο της Γερμανίας.
Διαφορές στις ιδεολογίες
Οι Πράσινοι είναι πιο θετικοί στη χρήση της κυβερνητικής εξουσίας για την προώθηση αλλαγών, αλλά οι Φιλελεύθεροι επιδιώκουν λιγότερο κράτος και περιορισμό των κυβερνητικών εξουσιών και έχουν καθορίσει ως «κόκκινες γραμμές» στις διαπραγματεύσεις για τη συγκρότηση κυβερνητικού συνασπισμού ενδεχόμενη αύξηση των φόρων ή του κρατικού χρέους της Γερμανίας.
Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην αποτελέσει απαραίτητα τεράστιο εμπόδιο για τους Πράσινους, αφού, σύμφωνα με την ανάλυση του μανιφέστου τους από την Πόλα Λέμαν του WZB, έχουν μετακινηθεί ελαφρώς προς το κέντρο μετά τις προηγούμενες εκλογές, ενδεχομένως για να είναι έτοιμοι για έναν πιο κεντροδεξιό συνασπισμό.
«Φιλελεύθεροι και Πράσινοι είναι σαφώς πιο κοντά τώρα», δήλωσε η Λέμαν στην DW. «Από την δική μου ανάγνωση του μανιφέστου των Πρασίνων αποκόμισα την αίσθηση ότι απέφυγαν να διατυπώσουν τις ίδιες σκληροπυρηνικές θέσεις που υιοθετούσαν στο παρελθόν για να κρατούν ανοικτή την πόρτα στην κεντροδεξιά ή τους Φιλελεύθερους».
Έτσι, όπως εκτιμά το WZB, οι Πράσινοι είναι πλέον το πιο κεντρώο από τα αριστερά κόμματα της Γερμανίας και χρησιμοποιούν παρόμοια φρασεολογία με τους Φιλελεύθερους σε θέματα όπως η τεχνολογική ανανέωση της χώρας, με λέξεις-κλειδιά, όπως η «καινοτομία», να εμφανίζονται τακτικά στο μανιφέστο τους. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά και η έμφασή τους στα δικαιώματα των εργαζομένων είναι λιγότερο σαφής απ’ ό,τι στο προηγούμενο μανιφέστο τους. Κι ίσως όλα αυτά να σημαίνουν ότι οι Πράσινοι ίσως να πειστούν να συναινέσουν σε λύσεις από την αγορά για την κλιματική αλλαγή εντός ενός κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού.
Ως έχουν αυτή τη στιγμή τα πράγματα, ένας συνασπισμός «φανάρι» υπό τους Σοσιαλδημοκράτες φαίνεται να έχει το προβάδισμα μετά τις εκλογές, δεδομένου ότι ο Σολτς επικράτησε και θα ήταν αναντίρρητα δημοφιλέστερος καγκελάριος από τον Λάσετ.
Οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι είναι τα μόνα από τα μεγάλα κόμματα που βγήκαν ενισχυμένα από την κάλπη και μαζί διαθέτουν μεγαλύτερη πλειοψηφία στην Μπούντεσταγκ απ’ ό,τι ένας συνασπισμός «Τζαμάικα». Από την άλλη οι Φιλελεύθεροι είναι γνωστό ότι θα προτιμούσαν ως μείζονες εταίρους την κεντροδεξιά, που δεν έχει ακόμη εγκαταλείψει τις ελπίδες και η έκβαση της μάχης παραμένει ως εκ τούτου ακόμη ανοικτή.