H μάχη προαναγγέλλεται σκληρή για την κυβερνητική πλειοψηφία του Εμανουέλ Μακρόν, στη Γαλλία, καθώς «με το καλημέρα», την επαύριο του δεύτερου γύρου των βουλευτικών εκλογών, η συμμαχία Nupes της ενωμένης Αριστεράς υπό τον Ζαν-Λικ Μελανσόν ανακοίνωσε ότι ετοιμάζεται να υποβάλει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης της πρωθυπουργού Ελιζαμπέτ Μπορν στις 5 Ιουλίου.
Όπως δήλωσε ο βουλευτής της «Ανυπότακτης Γαλλίας» του Μελανσόν, Ερίκ Κοκερέλ, η Μπορν «δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι πλέον πρωθυπουργός» μετά το χθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα και έτσι ελήφθη η απόφαση να κατατεθεί η πρόταση δυσπιστίας στις 5 Ιουλίου.
Η συμμαχία της ενωμένης Αριστεράς Nupes αναδείχθηκε δεύτερη πολιτική δύναμη της Γαλλίας στις βουλευτικές εκλογές που ολοκληρώθηκαν στη χθεσινή αναμέτρηση και αξιωματική αντιπολίτευση, εξασφαλίζοντας 142 έδρες έναντι 246 της παράταξης «Μαζί» (Ensemble) του Μακρόν, η οποία απώλεσε την απόλυτη πλειοψηφία στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση (χρειαζόταν 289 έδρες) κι έτσι η χώρα αναμένεται να οδηγηθεί σε μια περίοδο κυβερνητικής και ευρύτερα πολιτικής αστάθειας.
Προτάσεις μομφής -ένα μέτρο που σπάνια πέτυχε στη διάρκεια της Πέμπτης Δημοκρατίας και χρησιμοποιήθηκε ως τώρα ως ο βασικός τρόπος για τους βουλευτές της αντιπολίτευσης να εκφράσουν την αποδοκιμασία τους για την εκάστοτε κυβέρνηση- μπορούν να καταθέσουν ομάδες της αντιπολίτευσης που αποτελούνται από τουλάχιστον 58 βουλευτές, όπως ισχύει στην περίπτωση της συμμαχίας της Αριστεράς, του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού της Λεπέν (89 βουλευτές) και των δεξιών Ρεπουμπλικανών (69 εκλέχθηκαν με τους συμμάχους τους από τους UDi και τους Κεντρώους).
Βγαίνουν τα κουκιά για να περάσει η πρόταση μομφής;
Ο Μακρόν διόρισε τον Μάιο την Ελιζαμπέτ Μπορν πρωθυπουργό μετά την ανανέωση της θητείας του στο Ελιζέ, ενώ οι δύο προκάτοχοί της στην προηγούμενη πενταετή θητεία του, ο δημοφιλής Εντουάρ Φιλίπ και ο Ζαν Καστέξ, προέρχονταν από τον χώρο της Κεντροδεξιάς.
Το πρόβλημα για τη συμμαχία της Αριστεράς του Μελανσόν είναι ότι με τις δικές της έδρες δεν μπορεί να περάσει την πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Μπορν, αφού σύμφωνα με την εκτίμηση του ινστιτούτου Elabe για το BFMTV και το L'Express, θα χρειαζόταν να την υπερψηφίσουν εκτός από τους βουλευτές του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού της Λεπέν και εκείνοι της παραδοσιακής δεξιάς των Ρεπουμπλικανών (61).
Ωστόσο, ο βουλευτής του νεογκωλικού κόμματος, Οριελιάν Πραντιέ, έκλεισε ήδη την πόρτα σε αυτό το σενάριο: «Τι είναι αυτή η ιδέα περί ανθρωποκυνηγητού ή κυνηγιού γυναικών; Δεν έχω πολιτική συμπάθεια για την Ελιζαμπέτ Μπορν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα συμπαραταχθώ με την "Ανυπότακτη Γαλλία", με την οποία δεν έχω τίποτε κοινό», δήλωσε ο γενικός γραμματέας των Ρεπουμπλικανών στο France info.
Πάντως, σε περίπτωση που υπερψηφιστεί η πρόταση μομφής κατά της Μπορν, ο Μακρόν θα υποχρεωθεί να διορίσει νέο πρωθυπουργό και κυβέρνηση, που θα πρέπει, όμως, σε μια πολύ δύσκολη επιχείρηση, να εξασφαλίσουν τη στήριξη και άλλων δυνάμεων στο κοινοβούλιο πέραν του κυβερνητικού στρατοπέδου.
Σύμβουλος Μακρόν: Η καλύτερη επιλογή είναι νέες κάλπες σε έναν χρόνο
Μετά τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου των βουλευτικών εκλογών, ο Εμανουέλ Μακρόν έχει πλέον μόνο μία επιλογή: να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει νέες εκλογές σε έναν χρόνο, όπως δήλωσε σύμβουλος της κυβέρνησης στην εφημερίδα Le Monde, κρίνοντας ότι η Βουλή είναι «άχρηστη και ακυβέρνητη, γιατί ούτε η αριστερή συμμαχία Nupes, ούτε εμείς μπορούμε να σφυρηλατήσουμε συμμαχίες για να φτάσουμε τις 289 ψήφους», δηλαδή το όριο της απόλυτης πλειοψηφίας.
Η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης προβλέπεται στο άρθρο 12 του Συντάγματος και θα οδηγούσε στην προκήρυξη νέων βουλευτικών εκλογών «μετά από τουλάχιστον είκοσι ημέρες και το αργότερο σαράντα ημέρες μετά τη διάλυσή της».
Πάντως, σύμφωνα με την ερμηνεία που κάνουν ορισμένοι συνταγματολόγοι του άρθρου 12 του γαλλικού Συντάγματος, τίποτα δεν εμποδίζει τον Μακρόν, αν το επιθυμεί, να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση ακόμη και αυτή την εβδομάδα. Σύμφωνα με τον συνταγματολόγο Ντιντιέ Μος, δεν είναι απαραίτητο να περιμένει κανείς έναν χρόνο πριν προκηρύξει νέες εκλογές. «Τίποτα δεν απαγορεύει να γίνει η διάλυση μετά τον δεύτερο γύρο. Δεν υπάρχει χρονικό όριο», δήλωσε.
Από κυρίαρχη δύναμη, η παράταξη Μακρόν περνά στη σχετική πλειοψηφία - Συμμαχία με τη συντηρητική Δεξιά;
Για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1980 ένας εν ενεργεία πρόεδρος της Γαλλίας έχει σχετική πλειοψηφία, που σημαίνει ότι με τους 245 βουλευτές του η παράταξή του θα παραμείνει μεν πρώτη δύναμη στη Βουλή, αλλά αποδυναμωμένη και ο Μακρόν θα δυσκολεύεται να περνά νόμους, περιλαμβανομένων των αμφιλεγόμενων σχεδίων του για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας.
Τα αποτελέσματα της κάλπης αναμένεται να οδηγήσουν σε εβδομάδες διαπραγματεύσεων, καθώς ο Μακρόν αναζητά συμμάχους από άλλα κόμματα. «Ο Μακρόν δεν θα μπορεί να στηριχθεί στα άκρα, είτε στην ακροδεξιά, είτε στην ακροαριστερά, που θα αντιτίθενται σε συστηματικά σε κάθε πρόταση της κυβέρνησης», λέει η πολιτολόγος Λίζα Τομά Ντραμπουά του ινστιτούτου Montaigne, που εδρεύει στο Παρίσι.
Συμμαχία Μακρόν με την παραδοσιακή Δεξιά;
Οι συντηρητικοί Ρεπουμπλικανοί με τις 61 έδρες περιλαμβάνονται μεταξύ των πιθανών συμμάχων και ίσως αποτελέσουν δεκανίκι για τον Γάλλο πρόεδρο στη δεύτερη θητεία του. «Το καλό είναι ότι υπάρχουν τομείς όπου θα μπορούσαν να συμφωνήσουν, από το περιβάλλον μέχρι τις δημόσιες υπηρεσίες. Το κακό είναι ότι ίσως να μη θέλουν να συμφωνήσουν», εκτιμά η καθηγήτρια του Sciences Po, Αναμπέλ Λεβέρ.
Ήδη χθες εμφανίστηκε η πρώτη διάσταση απόψεων στο συντηρητικό στρατόπεδο ως προς το αν θα πρέπει να προχωρήσουν σε συμφωνία με τον συνασπισμό του Μακρόν. Ο πρώην υπουργός Ζαν Φρανσουά Κοπέ απηύθυνε έκκληση για μια «κυβερνητική συμφωνία» μεταξύ των Ρεπουμπλικανών και της παράταξης Μακρόν για να «νικήσουν την άνοδο των άκρων» στη Γαλλία, αλλά ο πρόεδρος του κόμματος, Κριστιάν Ζακόμπ, είπε ότι οι Ρεπουμπλικανοί «θα παραμείνουν στην αντιπολίτευση» -προφανώς δεν θα ήθελε να συνδεθεί με το προεδρικό στρατόπεδο την ώρα της ήττας του. Εφόσον εμμείνει σε αυτή τη θέση, μειώνονται εξαιρετικά οι πιθανότητες σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας, αν και η πλέον αναγνωρίσιμη προσωπικότητα του νεογκωλικού στρατοπέδου, ο πρώην πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, τάσσεται απολύτως υπέρ της συνεργασίας με την παράταξη Μακρόν -σημειωτέον, πάντως, ότι ο Σαρκοζί δεν είναι βουλευτής των Ρεπουμπλικανών, ούτε σεβάστηκε προεκλογικά τον κομματικό πατριωτισμό.
Κυβέρνηση μειοψηφίας;
Με τέτοια διάσταση απόψεων, η συνεργασία είναι πιθανότερο να λειτουργήσει σε μια ad hoc βάση, δηλαδή μακρές διαπραγματεύσεις επί νομοσχεδίων και ασταθείς συμφωνίες.
Η κυβέρνηση Μακρόν θα μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει ένα αμφιλεγόμενο εργαλείο για να περνά νόμους με διατάγματα.
Πρόωρες κάλπες;
Με δεδομένη, ωστόσο, τη σκληρή αντιπολιτευτική γραμμή -παντού και στα πάντα- από τη Μαρίν Λεπέν, που κάνει από τώρα όνειρα για «άλωση» του Ελιζέ το 2027, αλλά και του Μελανσόν, που δεν φαίνεται διατεθειμένος να αποχωρήσει από το πολιτικό προσκήνιο, όπως πριν τις προεδρικές εκλογές είχε αφήσει να εννοηθεί πως θα πράξει λόγω ηλικίας, ο Μακρόν θα χρειαστεί τη στήριξη δεκάδων συντηρητικών βουλευτών για να περάσει τις μεταρρυθμίσεις του, λόγος για τον οποίο άρχισαν από χθες το βράδυ πολιτικοί αναλυτές να συζητούν ενδεχόμενα σενάρια, επισημαίνοντας πως, αν το θέλει, ο Μακρόν έχει δικαίωμα να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές σε περίπου έναν χρόνο. Υπογραμμίζουν, ωστόσο, πως αν το κάνει τώρα θα πρόκειται για πολιτική αυτοκτονία.
Για τον ιστορικό Ζαν Γκαρίγκ, που γράφει για τη γαλλική πολιτική σκηνή, το αποτέλεσμα των εκλογών μπορεί να αποτελεί και μια κρυφή «ευλογία» για τον Μακρόν: «Μπορεί να αναγκάσει τον πρόεδρο να διαπραγματευτεί και να αποτινάξει έτσι την εικόνα ενός εγωκεντρικού στυλ διακυβέρνησης που του έχει κολλήσει από το 2017».