Αποφασισμένος να «θάψει» την κληρονομιά της Άνγκελα Μέρκελ ο σκληροπυρηνικός συντηρητικός Φρίντριχ Μερτς, διεκδικεί με αξιώσεις την ηγεσία των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών.
Η μεγαλύτερη έκπληξη, ωστόσο, δεν είναι ότι ο «Ντόναλντ Τραμπ της Γερμανίας», όπως τον αποκαλούν οι επικριτές του και αρκετά ΜΜΕ, έχει βλέψεις για την καγκελαρία, αλλά ότι ένας πολιτικός σε τόση δυσαρμονία με το πνεύμα της εποχής, το “Zeitgeist” όπως θα έλεγαν οι συμπατριώτες του, έχει βάσιμες ελπίδες να τα καταφέρει. Ανερχόμενο αστέρι κάποτε της CDU ως προστατευόμενος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ο Μερτς είδε τις πολιτικές του φιλοδοξίες να ψαλιδίζονται το 2002, όταν η τότε επικεφαλής του κόμματος και μετέπειτα καγκελάριος επί 15 συναπτά έτη Μέρκελ τον παραμέρισε από τη θέση του επικεφαλής της Κ.Ο. των Χριστιανοδημοκρατών.
Ο 65χρονος δικηγόρος εργάστηκε έκτοτε σε διάφορες εταιρείες συμμετέχοντας στα διοικητικά τους συμβούλια και συγκεντρώνοντας μια μικρή περιουσία. Κι όλο αυτό το διάστημα παρέμεινε αγαπημένο παιδί της δεξιάς πτέρυγας του κόμματος, που ουδέποτε αποδέχθηκε την Μέρκελ, κατηγορώντας την ότι μετακίνησε πολύ προς το κέντρο την CDU σε θέματα όπως το μεταναστευτικό -ακόμη την επικρίνουν για την περίφημη φράση της «θα τα καταφέρουμε» - και την κοινωνική πολιτική δίνοντας την ευκαιρία στην ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία να εκμεταλλευτεί το κενό στα δεξιά της Χριστιανικής Ένωσης και να αναδειχθεί στη μεγαλύτερη αντιπολιτευτική δύναμη της χώρας.
Η CDU θα εκλέξει τον Ιανουάριο τον νέο της πρόεδρο
Μετά την αποχώρηση της Μέρκελ από την ηγεσία της CDU προ διετίας, ο Μερτς, που οι μεγαλύτεροι σε ηλικία συμπατριώτες του τον θυμούνται ως ένα δημοσιονομικό γεράκι και αμύντορα των παραδοσιακών αξιών, εμφανίστηκε από το πουθενά για να τρέξει στην κούρσα της διαδοχής της. Την εποχή εκείνη η Γερμανία βίωνε ακόμη τα απόνερα της προσφυγικής κρίσης, οι Χριστιανοδημοκράτες είχαν υποστεί μια σειρά από εκλογικές ήττες σε τοπικό επίπεδο κι η δημοτικότητα της καγκελαρίου υποχωρούσε με τον Μερτς να εκμεταλλεύεται αυτή τη λαϊκή δυσαρέσκεια και να χάνει οριακά τη μάχη για την ηγεσία της CDU από την εκλεκτή της Μέρκελ , Ανεγκρέτ Κραμπ Καρενμπάουερ.
Δύο χρόνια αργότερα -και μετά την αιφνίδια απόφαση της τελευταίας να αποχωρήσει από το πόστο της - ο δρόμος ξανάνοιξε για τον Μερτς, που τώρα βρίσκεται αντιμέτωπος με τον νέο εκλεκτό της Μέρκελ και πρωθυπουργό της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας, Άρμιν Λάσετ και τον πρόεδρο της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της γερμανικής Βουλής, Νόρμπερτ Ρέτγκεν. Οι σύνεδροι της CDU αναμένεται να εκλέξουν τον Ιανουάριο στην ηγεσία του κόμματος έναν εκ των τριών, που αυτόματα θα γίνει και υποψήφιος της Χριστιανικής Ένωσης (CDU και CSU) για την καγκελαρία και πιθανώς θα αναλάβει και το τιμόνι της Γερμανίας.
Στρωμένη αγκάθια η κούρσα της διαδοχής στην ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών
Αλλά η κούρσα της διαδοχής στην ηγεσία της CDU θα είναι πιθανώς στρωμένη με αγκάθια, όπως δείχνει και η πρόσφατη ιστορία, κυρίως λόγω της στάσης του Μερτς, που υπαινίχθηκε πρόσφατα ότι το κομματικό κατεστημένο συνωμοτεί για να υπονομεύσει την υποψηφιότητά του. Ο Μερτς αντέδρασε στο σχέδιο της κομματικής ηγεσίας να αναβληθεί το συνέδριο λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, και τελικά οι υποψήφιοι συμφώνησαν να γίνει η εκλογή τον Ιανουάριο, αντί για κάποια στιγμή την άνοιξη, όπως είχε προτείνει η Καρενμπάουερ.
Κι ο λόγος που βιάζεται ο Μερτς είναι, όπως αναφέρει το Politico, ότι προηγείται στις δημοσκοπήσεις, όπως σε μια πρόσφατη του Spiegel, που του έδινε προβάδισμα 26% έναντι 10,6% του Ρέτγκεν και 8,1% του Λάσετ. Βέβαια, στην εκλογή δεν μετρά η άποψη των Γερμανών ψηφοφόρων, αλλά των 1.001 συνέδρων της CDU, ένας σημαντικός αριθμός των οποίων προέρχονται από το πολυπληθέστερο ομόσπονδο κρατίδιο, δηλαδή τη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία. Ο Λάσετ ως εκ τούτου έχει εν προκειμένω ένα πλεονέκτημα και μολονότι ο Μερτς είναι δημοφιλής στη δεξιά πτέρυγα της CDU, είναι αμφίβολο κατά πόσον η κοινή γνώμη συμμερίζεται τις απόψεις του, αφού δεν δείχνει διατεθειμένη να εγκαταλείψει την κεντρώα πορεία της Μέρκελ. Αλλά δεδομένου ότι η ψηφοφορία είναι μυστική και θα υπάρξει δεύτερος γύρος μεταξύ εκείνων που θα συγκεντρώσουν τις περισσότερες ψήφους, τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η στρατηγική του Μερτς
Αν και ο Μερτς είναι προϊόν του κατεστημένου η στρατηγική του εστιάζεται στην προσπάθεια να εμφανίσει εαυτόν ως αουτσάιντερ που λέει δυσάρεστες αλήθειες στην κομματική ηγεσία. Πρόσφατα, μάλιστα, αμφισβήτησε την τακτική της Μέρκελ για τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης διερωτώμενος σε άρθρο του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung αν «κάνουμε πράγματι αρκετά ή έστω τα σωστά βήματα».
Η σύγκρουση με το σύστημα είχε, βέβαια, κάποιο νόημα προ διετίας για τον Μερτς, όταν η δημοτικότητα της Μέρκελ κατρακυλούσε και πολλοί Χριστιανοδημοκράτες αμφισβητούσαν ανοικτά τη διαχείριση του προσφυγικού. Αλλά η καγκελάριος είναι στην παρούσα φάση μακράν η δημοφιλέστερη πολιτικός στη χώρα με ποσοστά που ξεπερνούν το 70%, το κόμμα της δείχνει να συσπειρώνεται και πάλι γύρω της και ίσως αυτό σημαίνει ότι θα κινηθεί προς μια δοκιμασμένη επιλογή, όπως εκείνη του Λάσετ, παρά να αναθέσει τα ηνία σ’ έναν «ταραξία», όπως ο Μερτς.
Ορισμένοι στη Χριστιανική Ένωση φοβούνται ότι μια επικράτηση του Μερτς θα χωρίσει το κόμμα σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα: των κεντρώων «μερκελιστών» και των συντηρητικότερων οπαδών του Μερτς. Άλλοι πάλι ανησυχούν ότι οι συντηρητικές του απόψεις θα αποξενώσουν τους κεντρώους ψηφοφόρους που προσήλκυσε τα τελευταία χρόνια η πολιτική της Μέρκελ και θα θέσει σε κίνδυνο τη συγκρότηση συνασπισμού με τους Πράσινους, που θεωρούν ως πιθανότερη έκβαση των εκλογών του Σεπτεμβρίου του 2021 οι περισσότεροι πολιτικοί παρατηρητές στο Βερολίνο. Ενώ πολλοί διερωτώνται αν ο Μερτς διαθέτει την εμπειρία να κρατήσει στα χέρια του το τιμόνι της ατμομηχανής της ευρωζώνης και πολυπληθέστερης χώρας της ΕΕ. Ορισμένοι από τους πρώην συνεργάτες του αμφιβάλλουν, περιγράφοντάς τον ως το αντίθετο του «ομαδικού παίκτη» και ακατάλληλο για τη θέση του επικεφαλής μιας κυβέρνησης συνασπισμού, που προχωρά με συναίνεση. Ωστόσο, πολλοί στην CDU, έχουν βαρεθεί την τακτική των συμβιβασμών της καγκελαρίου κι είναι έτοιμοι να γυρίσουν σελίδα. Και το ερώτημα είναι κατά πόσον αυτοί οι τελευταίοι είναι αρκετοί για να τον αναδείξουν πρόεδρο της CDU -και πιθανό διάδοχο της Μέρκελ στην καγκελαρία - κι αν η Γερμανία θα είναι έτοιμη για τις συνέπειες …