Δεκαπέντε χρόνια στο τιμόνι της ατμομηχανής της ευρωπαϊκής Ένωσης συμπλήρωνει την Κυριακή η Άνγκελα Μέρκελ με την δημοτικότητά της να εκτοξεύεται σε νέα ύψη καθώς πλησιάζει το λυκόφως της πολιτικής της καριέρας.
Με την πανδημία του κορωνοϊού να καλπάζει και στη Γερμανία η επιτυχημένη στρατηγική της κυβέρνησής της έναντι της υγειονομικής κρίσης ενίσχυσε το προφίλ της Μέρκελ ως ικανής διαχειρίστριας κρίσεων, που ακούει προσεκτικά τις εισηγήσεις των ειδικών και εφαρμόζει λύσεις βασισμένες στην επιστήμη. Η 66χρονη «αιώνια καγκελάριος» όπως αποκαλείται λόγω της μακρόχρονης παραμονής της στην εξουσία, έχει δηλώσει ότι θα αποχωρήσει από την πολιτική κονίστρα όταν λήξει τον ερχόμενο χρόνο η τέταρτη θητεία της. Με την προϋπόθεση ότι θα την ολοκληρώσει, η Μέρκελ θα ισοφαρίσει το ρεκόρ του Χέλμουτ Κολ ως μακροβιότερου καγκελάριου στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας με μια ολόκληρη γενιά Γερμανών να μην έχει δει άλλο πρόσωπο στο τιμόνι της γερμανικής κυβέρνησης.
Και μολονότι η ίδια έχει ξεκαθαρίσει ότι το 2021 θα σηματοδοτήσει το τέλος της πολιτικής της καριέρας, πληθαίνουν οι φωνές που την καλούν να ξαναθέσει υποψηφιότητα λόγω της επιτυχημένης διαχείρισης της πανδημίας στη Γερμανία, όπου τα κρούσματα και οι θάνατοι παραμένουν σε χαμηλότερα επίπεδα απ’ ό,τι σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Η πλειονότητα των Γερμανών δηλώνουν ότι εμπιστεύονται την τύπου ακορντεόν στρατηγική της Μέρκελ με την διαδοχική χαλάρωση και αυστηροποίηση των περιοριστικών μέτρων βάσει της πορείας της υγειονομικής κρίσης, αποφάσεις που ή ίδια χαρακτήρισε πρόσφατα «από τις πιο δύσκολες» της θητείας της.
Η Μέρκελ στο πολιτικό κέντρο, αντίβαρο στο λαϊκισμό άλλων ηγετών
Προσγειωμένη, ρεαλίστρια, μεθοδική, έξυπνη και ασταμάτητη Μέρκελ έχει αποσπάσει επαίνους όχι μόνον από τους συμπατριώτες της, αλλά και από ηγέτες όπως ο Μπαράκ Ομπάμα λειτουργώντας για τους φιλελεύθερους ως «ηγέτιδα του ελεύθερου κόσμου» και ως ευπρόσδεκτο αντίβαρο στις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντίμιρ Πούτιν. Έρευνα που διεξήγαγε τον περασμένο μήνα το Pew Research Center έδειξε ότι οι μεγάλες πλειοψηφίες σε δυτικές χώρες «έχουν εμπιστοσύνη στη Μέρκελ ότι θα κάνει το σωστό αναφορικά με τα προβλήματα της διεθνούς σκηνής».
Έχοντας μεγαλώσει πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα και σπουδάσει χημικός η Μέρκελ έχει καταφέρει εδώ και χρόνια να αγγίξει τις ευαίσθητες χορδές των Γερμανών, που αντιδρούν στις δραστικές αλλαγές και βλέπουν στο πρόσωπό της μια εγγυήτρια της ασφάλειας και της ευημερίας τους. Οι σημαντικότερες αλλαγές πολιτικής που αποφάσισε αντανακλούσαν την επιθυμία μιας κοινωνίας που αλλάζει όπως η σταδιακή απεξάρτηση της χώρας από την πυρηνική ενέργεια μετά την καταστροφή του 2011 στη Φουκουσίμα, ενώ με τη στιβαρή της καθοδήγηση μετατόπισε τη δεξιά CDU προς το κέντρο.
Η «βασίλισσα της λιτότητας»
Η τολμηρότερη απόφαση που έλαβε η Μέρκελ πριν την πανδημία του κορωνοϊού, ήταν όταν άνοιξε - με την περίφημη φράση της «θα τα καταφέρουμε» - τα σύνορα της Γερμανίας το 2015 σε πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες , αν και η ίδια το πλήρωσε με τη σκληρή κριτική που δέχθηκε και μέσα από το ίδιο της το κόμμα και με την άνοδο και την είσοδο της ακροδεξιάς λαϊκιστικής AfD στη Μπούντεσταγκ, ενώ σκληροπυρηνικοί ηγέτες όπως ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, την κατηγόρησαν για «ηθικό ιμπεριαλισμό» με τη στάση της έναντι των αιτούντων άσυλο.
Η «καγκελάριος του κλίματος», όπως την έχουν αποκαλέσει επειδή πιέζει για τη στροφή στην «πράσινη ενέργεια», βρίσκεται αντιμέτωπη και με ένα κίνημα νεαρών ψηφοφόρων, που ζητούν επίμονα να σεβαστεί κι η Γερμανία τις δικές της δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών ρύπων. Στη διάρκεια της κρίσης χρέους της ευρωζώνης η Μέρκελ ανέλαβε ηγετικό ρόλο, όταν το Βερολίνο τασσόταν υπέρ των δραστικών περικοπών σε αντάλλαγμα για τα πακέτα διάσωσης στις χώρες που κλυδωνίζονταν, με αποτέλεσμα οργισμένοι διαδηλωτές να την χαρακτηρίζουν «βασίλισσα της λιτότητας» στην Ευρώπη.
Η παρακαταθήκη της Μέρκελ μέσα από συμπληγάδες κρίσεων
Η Μέρκελ, που είναι πλέον η μακροβιότερη ηγέτιδα τόσο στην ΕΕ όσο και στον όμιλο των επτά πλουσιότερων κρατών του πλανήτη, έγινε η νεότερη και πρώτη καγκελάριος της Γερμανίας το 2005, εποχή που είχαν στα χέρια τους τα ηνία των ΗΠΑ, Βρετανίας και Γαλλίας ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος, ο Τόνι Μπλερ και ο Ζακ Σιράκ αντίστοιχα.
Κόρη προτεστάντη πάστορα και δασκάλας η Άνγκελα Δωροθέα Κάσνερ γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου του 1954 στο Αμβούργο. Ο πατέρας της μετακόμισε με τη φαμελιά του στην ενορία μιας μικρής κωμόπολης στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας. Η Μέρκελ διακρίθηκε στις επιδόσεις της στα μαθηματικά και την εκμάθηση της ρωσικής γλώσσας, που τη βοήθησε αργότερα στις επαφές της με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η Μέρκελ κράτησε το επώνυμο του πρώτου άνδρα της, που τον παντρεύτηκε το 1977 και από τον οποίο πήρε διαζύγιο πέντε χρόνια αργότερα. «Το παρελθόν μου με σημάδεψε, όπως π.χ. η βαθειά μου δίψα για ελευθερία όταν ζούσα στην Ανατολική Γερμανία», είχε πει κατά την 30η επέτειο από την επανένωση της Γερμανίας. Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου η Μέρκελ, που εργαζόταν την εποχή εκείνη σε χημικό εργαστήριο, εντάχθηκε σ’ ένα φιλοδημοκρατικό κίνημα, που έμελλε να συγχωνευτεί με τους Χριστιανοδημοκράτες του Χέλμουτ Κολ και αναρριχήθηκε μέσα σε διάστημα δέκα ετών στην κορυφή του κόμματος και στη συνέχεια της γερμανικής κυβέρνησης. Τώρα, σε μια δύσκολη περίοδο με πολλαπλές παγκόσμιες κρίσεις η μετά τη Μέρκελ περίοδος φαντάζει αβέβαιη στη Γερμανία. Η μάχη για την ηγεσία της Χριστιανικής Ένωσης και τη διαδοχή της στην καγκελαρία συνεχίζεται επί μήνες μεσούσης και της πανδημίας και το αποτέλεσμα παραμένει απρόβλεπτο…