H σφοδρή κριτική που ξέσπασε με αφορμή την «Προστασία του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής», όπως ονόμασε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν το χαρτοφυλάκιο της Μετανάστευσης που ανέθεσε στον υποψήφιο αντιπρόεδρο της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχοινά, δεν λέει να κοπάσει.
Παρά την απάντηση που έδωσε η Φον ντερ Λάιεν στους επικριτές της μέσω Twitter -και μάλιστα σε τρεις γλώσσες- Ευρωβουλευτές, ορισμένα κράτη μέλη και οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιμένουν ότι ο όρος «Προστασία του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής» θυμίζει έντονα την ξενοφοβική ρητορική που χρησιμοποιεί η ακροδεξιά. Για «απόλυτο σκάνδαλο» κάνει λόγο ο Βέλγος επικεφαλής της ΚΟ των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο, Φίλιπ Λάμπερτς, καλώντας την Φον ντερ Λάιεν να προσέλθει με μια καλύτερη πρόταση την ερχόμενη εβδομάδα στη διάσκεψη των προέδρων των ΚΟ της Ευρωβουλής.
Αλλαγή του τίτλου απαιτούν αρκετοί Ευρωβουλευτές από τις παρατάξεις του Κέντρου και της Αριστεράς, ενώ διαφωνεί ακόμη και ο απερχόμενος πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ: «Το να αποδέχεσαι εκείνους που έρχονται από μακριά είναι μέρος του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής», είπε στο euronews. Και πρόσθεσε: «Ευρωπαϊκός Τρόπος Ζωής» είναι να σέβεσαι τους άλλους, ανεξάρτητα από το χρώμα της επιδερμίδας του και της προέλευσής τους».
Κυρίαρχο ρεύμα ο λαϊκισμός;
«Η πίεση από το ευρωκοινοβούλιο, με το οποίο η Φον ντερ Λάιεν πρέπει να έχει καλές σχέσεις αν θέλει να αποσπά πλειοψηφίες για την πολιτική της εντείνεται», σημειώνει η DW. Κριτική ασκείται ακόμη και από χώρες, όπου οι κυβερνήσεις τους αμφισβητούν τους κανόνες και τις αξίες της ΕΕ. Η βουλευτής των Φιλελευθέρων Katalin Cseh από την Ουγγαρία θεωρεί ότι ο τίτλος του χαρτοφυλακίου του Μαργαρίτη Σχοινά θυμίζει έντονα τη φρασεολογία του πρωθυπουργού της χώρας της, Βίκτορ Όρμπαν. «Δεν μπορείς να νικήσεις τον λαϊκισμό μετατρέποντάς τον σε κυρίαρχο ρεύμα», λέει.
Στο χορό των επικρίσεων και διεθνή ΜΜΕ
Πυρά κατά της Φον Ντερ Λάιεν για την συγκεκριμένη επιλογή εξαπολύουν και διεθνή ΜΜΕ. Ο Ντάνιελ Τρίλινγκ σχολιάζει στον Guardian: «Ο εθνικισμός κι όχι ο λαϊκισμός ή το αντισυστημικό μένος ψηφοφόρων είναι που συνιστά την μεγαλύτερη απειλή για την Ευρώπη – κι είναι ένα πρόβλημα που υπερβαίνει τα όρια του πολιτικού φάσματος (...) Η Φον ντερ Λάιεν φέρεται να σοκαρίστηκε από τις αντιδράσεις κατά του τίτλου του χαρτοφυλακίου λέγοντας ότι η πρόθεσή της ήταν να ανακτήσει από την ακροδεξιά την ρητορική για την ασφάλεια. Αλλά χαράσσοντας μια τέτοια διαχωριστική γραμμή μεταξύ της Ευρώπης και των υπολοίπων το μόνο που κάνει είναι να ενισχύει την ιδέα ότι υπάρχει κάτι που πρέπει να φοβόμαστε από τη μετανάστευση και την διαφορά στις κουλτούρες. Αν οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν μόνον κοινοτοπίες στη διάθεσή τους για να προσδιορίσουν τον “Ευρωπαϊκό Τρόπο Ζωής”, υπάρχουν άλλοι πολιτικοί έτοιμοι να δώσουν πολύ πιο επικίνδυνο περιεχόμενο σε τέτοιες κενές διατυπώσεις».
Από την πλευρά του το Politico φιλοξενεί άρθρο γνώμης της Ολλανδέζας ευρωβουλευτού των Φιλελευθέρων Sophie in 't Feld, η οποία σημειώνει ότι «η πραγματική απειλή για τις αξίες της Ευρώπης έρχεται από αλλού. Εθνικές κυβερνήσεις εντός των ορίων της ΕΕ πελεκάνε τα δικαιώματα των γυναικών, της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ, της ελευθερίας του Τύπου και της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης. Θέλουν να αντικαταστήσουν τη δημοκρατία, την πολυπολιτισμικότητα και το κράτος Δικαίου με “παραδοσιακές αξίες” και “αντιφιλελεύθερη” δημοκρατία. Η αλήθεια είναι ότι η Φον Ντερ Λάιεν συγκρότησε μια ισχυρή ομάδα για να χειριστεί τα θέματα της Δικαιοσύνης και του κράτους Δικαίου. Αλλά υπονόμευσε επίσης αυτό τον αγώνα υιοθετώντας λαϊκιστική γλώσσα και μια ξενοφοβική άποψη για το μεταναστευτική που ενστερνίζονται αντιμεταναστευτικές κυβερνήσεις (...) Η Κομισιόν δεν μπορεί να παραμείνει ουδέτερη και τεχνοκρατική απέναντι στην προάσπιση της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η Φον ντερ Λάιεν θα πρέπει να διαλέξει στρατόπεδο όταν παραβιάζονται δικαιώματα και ελευθερίες (...) Αντί να εφευρίσκει δημιουργικούς νέους τίτλους χαρτοφυλακίων, η Κομισιόν θα πρέπει να εστιάσει την προσοχή της στις βασικές της αποστολές: να προστατεύει τις συνθήκες, να λειτουργεί ανεπηρέαστα από κράτη μέλη, να στηρίζει τις ευρωπαϊκές αξίες. Και ίσως, το πιο επείγον απ’ όλα, να εγκαταλείψει τις λέξεις που έχουν γίνει καραμέλα και να επικοινωνεί τίμια με τους πολίτες».
Μέχρι στιγμής η Φον ντερ Λάιεν και οι συνεργάτες της υπερασπίζονται τον όρο «Προστασία του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής», σημειώνοντας ότι εδώ και μήνες περιλαμβάνεται σε πολιτικά έγγραφα κι ότι το χαρτοφυλάκιο του Μαργαρίτη Σχοινά καλύπτει όχι μόνον το μεταναστευτικό, αλλά και την εκπαίδευση, την ενσωμάτωση και την διασυνοριακή ασφάλεια. Η παράταξή της, το ΕΛΚ, αρνήθηκε να επικρίνει τον τίτλο του Έλληνα επιτρόπου. Αλλά οι τρεις άλλες κυρίαρχες πολιτικές ομάδες απαιτούν τη μετονομασία του και «αν δεν εκτονωθεί η κρίση κυρίως με τους υποστηρικτές της Φον Ντερ Λάιεν από τους Φιλελεύθερους και τους Σοσιαλιστές, τότε», όπως σχολιάζει η DW, « η συνεργασία της με ορισμένες ΚΟ στο Ευρωκοινοβούλιο θα κάνει στραβή αρχή».