Σε τροχιά σύγκρουσης με την Ευρωβουλή κινείται η νέα Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με αφορμή τον τίτλο του χαρτοφυλακίου του Μαργαρίτη Σχοινά -«Προστασία του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής»- που καλύπτει και το μεταναστευτικό, ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα των τελευταίων χρόνων για την ΕΕ, μετά την προσφυγική κρίση του 2015 και του 2016.
Ευρωβουλευτές ανησυχούν για μια Ευρώπη-«φρούριο» απέναντι στους μετανάστες, θεωρώντας πως ο τίτλος του χαρτοφυλακίου του Μαργαρίτη Σχοινά απηχεί τη ρητορική της ακροδεξιάς ότι οι Ευρωπαίοι και η κουλτούρα τους κινδυνεύουν από την άφιξη των προσφύγων, και απειλούν ότι θα μπλοκάρουν την υποψηφιότητα του πρώτου Έλληνα αντιπροέδρου της Κομισιόν στις ακροάσεις στο Ευρωκοινοβούλιο, που θα πρέπει να επικυρώσει τον διορισμό των 27 νέων επιτρόπων.
Πως προέκυψε ο τίτλος
Ο τίτλος του χαρτοφυλακίου στα γερμανικά είναι είναι Schützen, was Europa ausmacht και σημαίνει «Προστασία Οσων Συνιστούν την Ευρώπη». Με τον τρόπο αυτό η νέα επικεφαλής της Κομισιόν ανοίγει μια χρήσιμη συζήτηση στην Ευρώπη και πιθανότατα ο τίτλος παραπέμπει στις προτεραιότητες της γερμανικής Δεξιάς (από όπου προέρχεται η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν) και η οποία συνδέει τη μετανάστευση με την προστασία της Leitkultur, της κυρίαρχης κουλτούρας.
Σφοδρές αντιδράσεις από Πράσινους και Σοσιαλδημοκράτες
Ειδικά οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες ζητούν κατάργηση του τίτλου του χαρτοφυλακίου που αναλαμβάνει ο κ. Σχοινάς. Ο Βρετανός ευρωβουλευτής των Εργατικών, Κλοντ Μοράες, πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωβουλής, λέει ότι ο τίτλος αυτός δεν μπορεί να σταθεί. «Είναι βαθιά προσβλητικό να αποκαλείται “προστασία του τρόπου ζωής μας” το χαρτοφυλάκιο της Κομισιόν για τη μεντανάστευση», είπε στον Guardian, επισημαίνοντας ότι οι Σοσιαλιστές συνάδελφοί του είναι «πολύ αναστατωμένοι». «Υπήρξε απόλυτη, πλήρης καταδίκη. Αν επιβιώσει αυτός ο τίτλος, τότε θα βρεθούμε σε δύσκολη θέση ως προοδευτικοί, επειδή συνιστά ντροπή για εμάς», πρόσθεσε.
Η Ολλανδέζα ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων, Sophie in ‘t Veld, έκανε λόγο για μια λανθασμένη απόφαση της Φον ντερ Λάιεν και την κάλεσε να την αλλάξει. «Το νόημα του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής είναι η ελευθερία των ατόμων να επιλέγουν τον δικό τους τρόπο ζωής. Δεν χρειαζόμαστε επίτροπο γι’ αυτό, ευχαριστώ πολύ. Ο υπαινιγμός ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να προστατευθούν από ξένες κουλτούρες είναι αποκρουστικός και αυτό το αφήγημα πρέπει να απορριφθεί», είπε.
Η Ουγγαρέζα ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων, Katalin Cseh, είπε ότι η φρασεολογία που χρησιμοποιήθηκε για τον τίτλο του χαρτοφυλακίου του Μαργαρίτη Σχοινά και την περιγραφή των αρμοδιοτήτων του θυμίζει εκείνη που χρησιμοποιεί η ξενοφοβική κυβέρνηση του πρωθυπουργού της χώρας της, Βίκτορ Όρμπαν. «Ακούω χρόνια τώρα αυτά τα επιχειρήματα για την προστασία των λεγόμενων “ουγγρικών αξιών”. Αρρωσταίνω να το βλέπω τώρα αυτό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», δήλωσε.
Ο αντίκτυπος στα διεθνή ΜΜΕ
Η επικεφαλής των Πρασίνων Σκα Κέλερ απηύθυνε επιστολή, στην οποία αναφέρει ότι «προκαλεί φόβο» η διατύπωση της Φον ντερ Λάιεν. Σύμφωνα με τη γερμανική αριστερή εφημερίδα Tageszeitung, «ο Σχοινάς θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα αντιμετωπίσει προβλήματα στο Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο θα εξετάσει τους νέους επιτρόπους από τα τέλη Σεπτεμβρίου και σίγουρα θα απορρίψει κάποιον από αυτούς».
Η Φον ντερ Λάιεν, που εξελέγη πρόεδρος της Κομισιόν με μια από τις πιο οριακές πλειοψηφίες των τελευταίων χρόνων, «θα χρειαστεί για την έγκριση του διορισμού του Κολεγίου των Επιτρόπων στήριξη πέρα από την παράταξή της που είναι το ΕΛΚ», σημειώνει με νόημα ο Guardian. Εκπρόσωπος της ομάδας των αριστερών ευρωβουλευτών της European United Left-Nordic Green Left είπε ότι «υπάρχει μεγάλη συναίνεση» πως ο τίτλος του χαρτοφυλακίου είναι «απαράδεκτος» και «εξοργιστικός». Ένα από τα ανώτερα στελέχη της νέας Κομισιόν, ο σοσιαλιστής Σλοβάκος Μάρος Σέφκοβιτς, αρνήθηκε να στηρίξει το νέο αφεντικό του, τον Μαργαρίτη Σχοινά, για τον τίτλο του χαρτοφυλακίου. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφων παρέπεμψε στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως «πραγματικά το μόνο πρόσωπο που μπορεί να απαντήσει ερωτήσεις σχετικά με το θέμα αυτό».
Γαλλικό Πρακτορείο: Η κριτική δεν αφορά στο πρόσωπο του Σχοινά
Το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) σε ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες σημειώνει ότι η κριτική «δεν αφορά στο πρόσωπο» του Μαργαρίτη Σχοινά, ωστόσο, «το γεγονός ότι οι αρμοδιότητες του 57χρονου υποψηφίου αντιπροέδρου της νέας Κομισιόν επιγράφονται 'Προστατεύοντας τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής' προκάλεσε κριτική σε Πράσινους και Σοσιαλδημοκράτες, με δεδομένη την τάση απομονωτισμού στην πολιτική για το προσφυγικό. Εκπρόσωπος της Διεθνούς Αμνηστίας κατηγόρησε την Κομισιόν ότι οικειοποιείται τη γλώσσα των ακραίων δεξιών. Αναμένεται ότι στην ακρόαση (ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου) θα τεθούν αρκετά ερωτήματα επ' αυτού».
Τι απαντά η Κομισιόν
Η εκπρόσωπος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Μίνα Αντρέεβα απέρριψε την κριτική κι εξήγησε ότι το χαρτοφυλάκιο του Μαργαρίτη Σχοινά, αντανακλά «μία ευρύτερη πολιτική προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει τον σεβασμό των αξιών, τη δημοκρατία, την αναπτυξιακή συνεργασία και τη διασυνοριακή καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Η βασική αποστολή του αντιπροέδρου Σχοινά θα είναι να διασφαλίσει τον συντονισμό της πολιτικής ενσωμάτωσης και της οικοδόμησης μιας γνήσιας ένωσης ισότητας και πολυπολιτισμικότητας.»
Διεθνή ΜΜΕ σημειώνουν ότι ο Μαργαρίτης Σχοινάς δεν χρησιμοποιεί τον τίτλο αυτό στο βιογραφικό του στο Twitter, αλλά περιγράφει εαυτόν ως «υποψήφιο επίτροπο με hashtags το μεταναστευτικό, την ασφάλεια, τα κοινωνικά δικαιώματα, την εκπαίδευση, τη νεολαία και τον πολιτισμό».
Έκπληξη και για τους τίτλους άλλων χαρτοφυλακίων
Αλλά και άλλοι τίτλοι χαρτοφυλακίων, πέραν εκείνου του Μαργαρίτη Σχοινά, προκάλεσαν κατάπληξη, όπως π.χ. του Βάλντις Ντομπρόφσκις που παραμένει επικεφαλής της πολιτικής της ΕΕ για την οικονομική σταθερότητα, αλλά το χαρτοφυλάκιό του περιγράφεται ως «Οικονομία που λειτουργεί για τους ανθρώπους». Υπάρχουν επίσης αντιπρόεδροι στη νέα Κομισιόν που θα επιφορτιστούν με μια «Ισχυρότερη Ευρώπη στον Κόσμο», μια «Ευρώπη έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή» και τη «Δημοκρατία και Δημογραφία». Οι τίτλοι αυτοί έρχονται σε ευθεία αντίθεση με εκείνους που χρησιμοποιούσε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην ομάδα του και σύμφωνα με τον καθηγητή Ευρωπαϊκού Δικαίου, Αλμπέρτο Αλεμάνο «αντανακλούν μια αίσθηση αποσύνδεσης από την ευρωπαϊκή πραγματικότητα».